Эколого-генетикалы жне селекциялы зерттеулерді баыттары арылы рекомбинациялы процестерді басаруды сипаттаыз.

азіргі генетиканы міндеттері табиатты аса маызды кбылыстарын білу шін ылымны болашаы мен потенциалын ашатын жоарыда аталан теориялы проблемаларды ана зерттеу емес, генетиканы алдында кптеген практикалы, мселелерді шешу шін аса маызды жне жаын тран міндеттер де бар. сімдікті сорты немесе жануарды тымы ауылшаруашылыындаы ндіріс ралы. сімдіктер сорттары мен жануарлар ткымдарыны жоары німділігі ебек німділігін арттырады. Сорттар мен тымдарды шыару дербес блек ылым селекцияны міндеті боланымен, селекция тымуалаушылы пен згергіштікті задарын мегермейінше дами алмайды. Селекция шін генетика жаа жолдар ашып береді.

сімдіктер генетикасы жоары сатыдаы сімдіктерді тым уалауы жне згергіштігі туралы ылым; генетика саласы. сімдіктерді генетик. трыдан зерттеуді бірнеше дісі бар: моносомды талдау р хромосомны тым уалаудаы жне сімдіктер белгілеріні ртрлі дамуындаы рлін анытау; экспериментті мутагенез сімдіктерді тиімді жне нды мутантты формаларын алу; будандастыру жне будандарды мейоздаы хромосом конъюгация талдаулары сімдіктер эволюциясын зерттеу; алша будандастыру жне цитогенетика дістерін бірге пайдалана отырып, хромосомдарды рылысы мен саныны згеруіне байланысты трлі тым уалайтын ауруларды анытау; апомиксис сімдікті зін-зі рытандыра алмауы.сімдіктер генетикасында молекулярлы биологияны дістерін (ДН, ДН - РН, т.б. будандастыруды) олдану гендерді састыру, ошаулау, кейін оларды клондау жмыстарын жеілдетті. Популяциялы генетика мен биометрияны дістері белгіні жалпы фенотиптік згергіштігінде, оларды тымуалаушылы асиетіні негізі (генотиптік) мен сырты орта серімен абылданан белгілерін (паратиптік) ажыратуда олданылады. Бл олдан срыптауды тиімділігін кшейтеді. азастанда сімдіктер генетикасы жніндегі ылыми-зерттеу жмыстары азУ-да генетика кабинеті (1939), оны негізінде дарвинизм жне генетика кафедрасы ашыланнан кейін (1948) басталды. азастанды алымдар алша будандастыру, экспериментгі мутагенез, полиплоидия, гетерозис, цитогенетика салалары бойынша зерттеулер (К. Мыбаев, Ф.М. Мухамедгалиев, Г.З. Бияшев, Н.Л. Удольская, Р.А. Оразалиев, т.б.) жргізді. Трішілік жне алша будандастыру, срыптау арылы днді жне техникалы даылдарды баалы сорттары алынды. Академик М.. Айтхожинні басшылыымен сімдіктерді молекулалы биологиясы саласында іргелі зерттеулер жргізілді. Жгері, асбрша, арпа, арабидопсисті (орамжапыра тымдасына жататын «сімдік дрозофиласы» не генетикалы зерттеулерді нысанды лгісі) будандастыру арылы оларды гендеріні орнытылыы аныталып, соны нтижесінде хромосомдарды генетикалы картасы жасалды. Жгері мен бидайды мутант сорттары жне сортаралы будандары алынды. сімдік геномыны функциялы згеруіні задылыы аныталуда. Жмса бидайды цитогенетикасы зерттелуде (К.. Шулембаева). Copra кезде, сіресе, экологиялы жне радиациялы генетикаа (А.Б. Бигалиев) кп кіл блінуде.

12. «Адаптация» жне «адаптивтік» анытама беріізАдаптация (лат. adaptatio — бейімделу) — жануарлар организмдеріні, оларды мшелер жйелеріні рылысы мен ызметі жаынан белгілі біртіршілік ортасына бейімделу процесі; бір биологиялы трді морфофизиологиялы мінез-лы - популяциялы т.б. оан ыайлы табии ортада зіне тн мір сруіне ммкіндік беретін ерекшіліктері. Бейімделу рбір трді барлы даму сатысында даму арасында алыптасады. Бейімделу жиынтыы азаларды рлысы мен тіршілігіні табии ажеттілігін алыптастырады.^[1]Адаптация теориясы (лат. adaptatioбейімделу, икемделу) — ндіеуропалыкфлективті формалардын шыу тегі туралы 19 асырды ортасында сынылан ылыми болжамдардын бірі. Ол бойынша сз трлендіруші-осымшалар мен есімдіктер бір-біріне туелсіз дербес дамыан, тек кейін грамматикалы маыналарды білдіру шін зара бейімделген. Адаптация теориясысын Боппты агглютинация теориясына арама-арсы сынан —санскрит тілін зерттеуші Людвиг. Оны тсіндіруінше, нді-еуропалы кесім мен етістікті жалаулары алашында жинаты сілтеу маынасындаы негіздерді жасайтын суффикстер болган. Біра ртрлі маыналар мен катынастарды білдіру ажеттілігіне байланысты бл кне негіздер флективтімаына беретін болан да, ал олардын брыны суффикстері жана грамматикалык категорияларды білдіруге бейімделген. Адаптация теориясы Боппка арсы баытта эволюция теориясымен сабатасып жатыр (Ф. фон Шлегель). Агглютинация теориясынан брын шыккан, бірак жатаушылары аз болан бл теория бойынша, жалаулар — алашы, ал есімдік — жалаулардан шыан кейінгі элементтер деп тсіндіріледі.

13. Эпистаз-аллель емес гендерді арым-атынастары, практикалы маызын сипаттаыз.Эпистаз деп бір генні аллелі баса гендерді аллельдеріні серін тежеуі кезіндегі гендерді зара рекеттесуін айтады. Тежегіш ген эпистазды, ал тежелетін ген – гипостазды деп аталады. Доминантты эпистазда – генні доминантты аллелі, ал рецессивті эпистазда – рецессивті аллелі эпистазды.