Ндірістік жарытандыруыа ойылатын талаптар

ндірісте жарытандыруды гигиеналы трыдан тымды жадайларын жасау шін, жары жадайыны алай сан дрежесінде болса, солай сапалы сипаттамаларын крсететін белгілі бір талаптар ойылады. Жмыс беткейіні жарытандырылуы наты жмысты рдісті жргізу шін жеткілікті болуы керек. Жарытандыруды жеткіліксіздігі мен кзді кернеулігі кезінде кру ызметтеріні жадайы тмен функционалды дегейде болады, жалпы ебекке абілеттілік дегейі мен ебек німділігі тмендейді, кемістіктер саны кбейеді, ндірістік жараат алу ауіпі жоарылайды. Жарытандыруды тмен болуы жаыннан кргіштікті, нистагмны дамуына ыпал жасайды.

Жарытандыруды ажетті жадайлары орындалатын ндірістік рекеттерді длдігіне, жмысты беткейлерді жне аралатын блшектерді жарыты асиеттеріне, жарытандыру жйесіне байланысты болады. Жарытандыруды жеткіліктілігі,санды крсеткіш болып табылады.

ндірістік жарытандыруды сапасын крсететін гигиеналы талаптара жататыны:

- кру алаында жарытыты біркелкі таралуы жне клекелерді шектеу;

- тік жне шаылысан жарылды шектеу;

- жары аамыны тербелісін шектеу немесе болдырмау.

Кру алаында жарыты біркелкі таралуы адамны ебекке абілеттілігін сатауда аса маызды. Егер кру алаында немі жары (жарытандыруы) бойынша біршама згешленетін беткейлер болса, онда кзді, ашы жарытан лсіз жарыты беткейлерге аударан кезде, кзге айта бейімделу ажет болады. Кзді жиі айта бейімделуі кзді шаршауына алып келеді жне ндірістік рекеттерді орындалуын иындатады.

Жарытандыруды біркелкілік емес дрежесі біркелкі емес коэффициентпен - максимальды жарытандыруды минимальды жарытандыруа атынасымен аныталады. Жмысты длдігі аншалыты жоары болса, біркелкі емес коффициенті соншалыты тмен болуы тиіс. Жарытандыруды біркелкілігі жарышамдарды орналастыруды рационалды сызбасымен, жарытандыру жйесімен, тек жергілікті жарытандыруды олдануа тиым салумен байланысты болады.

Клекелерді болуы жарытандыруды крт біркелкіздігін тудырады, сіресе жылжымалы клекелер ауіпті болады. Оларды жою керек немесе жмысты беткейге жары аамын дрыс баыттау, сонымен атар жарытандыру рамдастарыны шаылысуын кбейту жолымен оларды жмсарту керек. Жмыс беткейіндегі клекелер жойылмаан жадайда клеке жердегі жарытандыруды араы емес жерге атынасы 0,3 кем болмауы керек.

Шектен тыс кз шаылыстыратын жары (жарыл) - жоары жарытыты жарырайтын беткейлерді комфортты кру жадайын бзу, контрасты сезімталдылыты нашарлату немесе бір мезгілде осы екі ызметке бірдей сер ететін асиеті. Жарыл кз шаылыстырады, крінгіштікті бзады, кзді шаршауы мен жалпы ебекке абілеттілікті тмендеуіне алып келеді. Жарылды тік (жары кзімен жне жары беру ралдарымен - жары шамдармен, терезелермен туызылуы), шеткері (кру баытынан ашы оналасан жарырайтын беткейледен), шаылысан (тік беткейлерден) трлерін ажыратады.

Шаылысан жарыл блшек пен фон арасындаы контрастты тмендетеді, кз шаылыстырады, кзді шаршатады жне баытсызды жадайлара шыратуы ммкін. Кз шаылыстыратын сері алай шектен тыс жарырауына байланысты болса, солай ажырату нысаныны фонмен контрастына да байланысты. Контрастылы аншылыты аз болса, кз шаылыстыру соншалыты лкен болады. Тік жарылдан орану дісіне жары кзіні крінетін блігіні жарытыын, жарыты шаылыстырыштар мен таратыштары, яни арнайы арматураларды кмегімен тмендету жатады. ораныс шарасына жары шамны ораныс брышы мен оны ілу биіктігі жатады.

Шаылысан жарылды азайту, жары аамыны баытын дрыс тадауымен, жары кздеріні жарытыын тмендетуімен, шаылысан жарытандыруды орнатумен, жмыс беткейіні еіс брышын згертумен, жарырайтын беткейлерді а беткейлермен ауыстыруымен ммкін болады. Жары аамыны тербелу себебіне, желідегі кернеуді згеруі, жары кздерін озалмалы бекіту жне газды разрядты шамдарды жары аамыны пульсациясы жатады. Жары аамыны тербелісін тмендету шін, жары беретін жне кернеулі желілер жеке-жеке болуы керек, жарышамдарды, сіресе жергілікті жарышамдарды мытап бекітуді, газды разрядты шамдарды арнайы осу схемасын (желіні ш фазасына, екі фазасына, озбалы-алмалы схема бойынша жне т.б.) арастыру керек.

Соы жылдарда жарытандыру гигиенасында жаа баыт-динамикалы, яни жмыс кні бойы згеріп тратын жарытандыруды жасау пайда болды. Ол суле беру арындылыы немесе спектрі бойынша динамикалы болуы ммкін. Мндай жарытандыру зорыуды алдын алуда тиімді діс болып табылады. Оны табии жарытандыру жеткіліксіз й-жайларда, сонымен атар кернеулі кру-эмоционалды жне кернеулі жмыстарды олданан дрыс.