Stress and How to Cope Well With It

Стресс жне онымен алай кресу керек

Стресс – сырты ортаны ысымына деген адамдарды реакциясы нтижесінде пайда болатын эмоциялы жне физикалы кй. Стресс обалжу, ашушады, жайсызды, рей, концентрацияны жоалту, орыныш пен байбалам салу, сонымен оса бас ауруы мен жректі тез соуына келеді. Ал бл денсаулыты нашарлауына алып келеді.Сонымен атар, стресс жрек аурулары мен ісікті дамуына келуі ммкін.

Бізді мірімізде ажырасу, жмыссыз алу, йдегі немесе жмыстаы иындытар сияты кптеген стрестік жадайлар болады. Біра, нрестені дниеге келуі, йлену жне жаа й сияты жасы згерістер де стресс тудыруы ммкін. Мектеп оушылары мен студенттер мектептегі мселелер кезінде, рдастарымен, атал жне талапшыл малімдермен атынастары нашар боланда, эмтихан кезінде жне т.б.мселелерде стреске кезігеді.

Стресс кезінде, кптеген адамдар кілін баса нрселерге аударысы келеді жне з мселелерінен (проблемаларынан) ашып кеткісі келеді. Олар кп таматанып кетеді, темекі шегіп, ішімдік ішіп, тіпті есірткі абылдауа дейін барады. Алайда мндай жадайда сапасыз таам, темекі, йытататын (тыныштандыратын) дрілер мен ішімдік кмектеспейді. Керісінше, олар жадайды одан да бетер ушытырады.

Стресс бізді физикалы жне психикалы денсаулыымыза ана емес, сонымен атар айналамыздаы адамдарды міріне де кері серін тигізеді. Ол бізді жиі з-зімізден шыып, жбайларымыза, туысандарымыза, достарымыз бен ріптестерімізге айайлап жіберуге мжбрлейді. Стресті бізді жаындарымыз бен ымбатты адамдарымыза шыару – оларды намысына тиеді жне оларды да кйзелісті сезінулеріне мжбрлейді.

Адамдар стреске ртрлі жауап айтарады немесе ртрлі сезінеді. Кейбіреулер басаларына араанда стрестік жадайа бейім болады. рдайым ашуланып жретін, шыдамсыз жне ешкімге сенбейтін адамдар физикалы мселелерге байланысты стреске шалдыады.

Е маыздысы, стрестен аула болу керек немесе оны минимума тсіру керек. Сондытан да стресті алашы белгілерін байап жне оны кейбіреуін жою керек. Егер сіз бл мселені ерте аарсаыз, онда мселені оай алдын алуа болады.

Стреспен кресуді тиімді дістеріні бірі – иын жадайларда зілдітсіну асиетін сатау. Дана адамдар, клкі – барлы ауруларды емі деп айтады. Ол ан аысын арттырады, ал ол жрек-антамыр ауруларыны аупін азайтады. Сонымен оса, клкі денеден анааттану химикаттарыныны блініп шыуын амтамасыз етеді.

 

Вопросы:

1) How would you describe stress?

2) Point out the diseases stress might cause.

3) Does a wedding cause stress?

4) Do all people react to stress in a same way?

5) How important is it to avoid stress?

6) Are there any ways to cope with stress?

 

WWW

What are the Dangerous?

андай ауіптер?

Беймлім технология – генетикалы зірленетін гендерді бір азадан екіншісіне тасымалдайды. Ген ДН азасынан наты млшерде кемиді, біра ДН-а белгілі бір масата арналан азаны енгізу шындыында негізсіз болып табылады. Нтижесінде, мндаы азаларды мір сруіне ажетті болып табылатын, баса азаларды ызметін бзатын лкен атер тніп тр.

осалы нтиже – гентикалы зірлену ретінде хирургиялы аспапты кмегімен жрекке ота жасау. алымдар зірге ДН мутациясыны жасалуынсыз ота жасауды жзеге асыруды оршаан ортаа жне денсаулыа аншалыты зиян екендігін тсінбейді. Олар табии прменді кшке сйене отырып, нтижесіні алай болатындыы жайында тере білім болмаандытан, шебер трде тжірибе жасайды.

Кеінен таралан нім стсіздігі – генетикалы зірлеуді тпкі ойы патентті генетикалы трлендірілген тымдара пайда келтіру. Бл дегеніміз фермерді генетикалы трлендірілген сімдіктер тымыны барлыы бірдей генетикалы рылыма ие екендігін білдіреді. Нтижесінде, егер саыраула, вирус немесе баса да зиянкестер одан сайын дами тссе белгілі бір мдени сімдік тріне шабуыл жасайды да, кеінен таралан нім стсіздігі орын алады.

Бізді тама орымыза зиян келтірушілер – шыбын-шіркей, стар жне жел крші жне одан ары алапа генетикалы тым згерісін алыптастырушылар болып табылады. Трансгенді сімдіктер тозаынан генетикалы табии мдени жне жабайы сімдіктер туысы айас тозаданады. Бл барлы органикалы жне бейорганикалы сімдіктер алабыны айас тозаданудаы е осал тсы. Денсаулыа зиянды ыса уаыт аралыындаы ауіпсіздік сынаы – гендік зірлеу біз кнделікті оректеніп жрген негізі табии таамымыза згеріс енгізу шін, азадан адамны таматану мшесі болып табылмайтын мліметтерді олданады. Аталмыш ыса уаыт аралыындаы сынаманы кмегінсіз біз тама німдеріні аншалыты ауіпсіздігін біле алмаймыз.

Токсиндер – генетикалы дайынды тама німдеріндегі жаа жне одан да жоары токсиндер дегейіні азадаы болжауа келмейтін трленуіне келіп соады.

Азаны тітіркенуі – гентикалы дайынды сондайа таматарда алдын ала ктпеген жне белгісіз тітіркенулерді тудырады.

Тама ндылыыны тмендеуі – трансгенді азытлік ттынушыларды оны жарамдылыы ескіргеніні жасандылыынан ажырата аламауа келіп соады. Жаадан піскен, ашы ызыл генетикалы зірленген ызана тама ндылыын бірнеше аптада жоалтады.

 

Вопросы:

1) Which technology is used to move genes from one organism to another?

2) What can you tell about the side effects of Genetic engineering?

3) Explain the disadvantage of genetically engineered seeds.

4) Can pollen from transgenic plants cross-pollinate with genetically natural crops?

5) Does Genetic engineering use material, which exists in our food?

6) How do you understand “counterfeit freshness”?

 

 

Таырыбы жо