Таырып Ресейдегі азіргі мектеп жне педагогика
Дріс жоспары
1. ылым мен гуманизм шінші мыжылдыты лемаралы ндылыы.
2. азіргі педагогикалы техналогиялар обьективтік ажеттілік
3. Педагогикалы технологиялара шолу .
4. Тлаа баытталан техналогиялар.
5. Негізгі тжырымдамалы идеялар.
6. Орта жне жоары мектепті даму тенденциялары.
7. азіргі жадайда здіксіз білім беруді тенденциялары
Педагогикалы ылымны халыа білім берудегі маызы орасан зор боландытан, іргелі зерттеулерге жне педагогиканы трлі ылым салаларымен байланыста зерттеуге кіл аудару керек болды. ылыми ізденістер леуметтік орта мен мектеп тжірбиесіні байланысын айындауа, оытуды жоары технологиямен аруландыруа, зерттеу рдісіні жне оыту мен трбиелеуді бірлігін амтамасыз етуге, ажетті теориялы зерттеулерді жргізуге баытталды.
Жалпы орта білімді айта ру педагогика саласындаы іргелі жне олданбалы ылыми зерттеулерді баса ылым салаларымен кіріктіре жргізуді ажет етті.
здіксіз білім беру жйесіндегі базалы орта білім беру тжырымдамасын (1989) білім саласында іске асыру шаралары жргізілді. Дегенмен де тжырымдамада белгіленген шаралар кеестік кезедегі саяси-идеологиялы жне экономикалы жйені тоырауына байланысты оамды сранысты амтамасыз ете алмады. Бл кезде Одаты ыдырауы да беле ала бастап еді. оамды даму тыырыа тіреліп, жаа нарыты атынастар жйесіне лайы болаша рпаты трбиелеуді жаа тжырымдамаларын жасау шін ылыми ізденістер жргізу ажеттігі пайда болды.
Жаашыл педагогтарды ылыми-теориялы жне дістемелік ізденісі. Теория мен практиканы зара кіріктіре отырып жргізуде жаашыл малімдер Ш.А.Амонашивили, В.Ф.Шаталов, С.Н.Лысенкова, И.П.Волков, И.П.Иванов, т.б. іргелі педагогикалы мселелерді шеше білді.
Ш.А.Амонашивили мектеп практикасында алты жасар балалармен жмыс істеуді мазмны мен станымдарын ылыми негіздеп тексерді. “Мектепке алты жастан“ атты ебегінде алты жасар баланы бойында болатын асиеттерді саралап крсетті. Ол алты жасар балалармен арым-атынаста тмендегі асиеттер негізге алынуы керектігіне тоталады:
“Біріншіден, біз мейірбанды болуа тиіспіз, балаларды аз алпында сюге тиіспіз, шолжады да, тіл алышты да, аылдыны да, миланы да, жалауды да, ынталыны да бірдей жасы круіміз керек.
Екіншіден, біздер балаларды тсіне білуіміз керек. Бала кішкентай боланымен, оны ісі мен арекеті лкен. … Балаларды тсіну дегеніміз – оларды позициясында тру, оларды сезімін адірлеу, ам-арекеті мен ісін елеу, олармен санасу деген сз. Баланы кіл-былысы мен жрек тебіренісін, оны сезімі мен талпынысын тсіне отырып ана р баланы міріне е жаын адамыдай оян-олты араласа отырып, педагог баянды трбиеге ол жеткізе алады.
шіншіден, педагогиканы, трбиені жасампаз кшіне сенуіміз керек.
Тртіншіден, біз болашаты адамын, жаадан алыптасан адамды алыптастыруа міндеттіміз“.
Ш.Амонашивили мектепті міндеті білім беру арылы трбиелей отырып, балаларды брыны жне азіргі рпатарды материалды жне рухани байлытарымен таныстыру деп санайды.
Т.И.Гончарованы дістемесі тарихи материалдар негізінде жастарды зін-зі жне бгінгі кнді танып-білуіне кмектесу мселесін ктереді. “Тарих таылымы - мір сабаы“ атты ебегінде: “Наыз саба – дегеніміз малім мен оушыларды аиатты бірлесе іздестіруі, ойлау мдениетіні лабораториясы. Бл жо жерде кілсіздік, селсоты, рухани жтады орын алады…”
алымны алдына ойан негізгі масаты – жеке адамды алыптастыру. Ол: “Жеке адам болу дегеніміз зін адамзатты адамы ретінде сезіну, сан асырлар бойы халы тжірибесі туызан рухани мдениетті мгілік игіліктерін бойына дарытып, осы игіліктерді ебекке, леуметтік мнді ызметке, оамды мірге, адамдар атынасына, кнделікті трмыса енгізу деген сз. Жеке адам – болмысты жаа формасын жасау жніндегі з халыны жасампаз істеріне, бараны шыармашылыына белсенді жне саналы трде атысатын, оама пайдалы болуа деген ішкі ажеттілікті сезінетін адам“, - дейді.
В.Ф.Шаталов педагогикадаы е иын міндеттерді бірін - р оушыны кнделікті ажырлы ой ебегіне атыстыру, жеке басты сапасы ретінде танымды дербестікті трбиелеу, р оушыны зіндік адамгершілік сезімін, зіні кш жігері мен абілетіне деген сенімділігін ныайту мселелерін ойдаыдай шешу жолдарын сынды.
С.Н.Лысенкова балаларды оытуды, оу-таным ызметін здігінен реттеуді тсілдерін сынумен бірге тменгі сынып оушыларыны оу рекетін басаруды прменді жйесін жасады.
И.П.Волков тменгі сынып оушыларымен шыармашылы сабатарды ткізу барысында оу материалдарыны мазмны мен оу процесіні рылымы айырыша кіл блуді талап етеді, оу дерісін оу мазмнына сай ра білу балаларды талабы мен абілетін анытап, масатты трде дамытуа кмектеседі, р істегі шыармашылыты алы шарты болып табылатын сапаларды алыптастыруа ммкіндік береді дегенді айтады.
И.П.Ивановты жымды шыармашылы трбие дістемесі А.С.Макаренконы идеяларын азіргі жадайлара сай дамытып, жымшылдыты алыптастыруды, сол кездегі пионер жне комсомол йымдарындаы оушыларды мірін жетілдіруді, балаларды оамды игілікке деген жекелей жне жымды аморлытарын арттыруды жолдарын крсетеді.
“жымшылдары трбиелеу“ атты ебегінде Иванов кеестік дуірдегі жымшылды - скеле рпатарды оам талаптарына жне оны мдделерімен мір сруге трбиелеу – мектепті аса маызды міндеті боланын, рбір стаз трбие беретін жымды руды жне оны ныайтуды мейлінше тиімді жолдары мен ралдарын шыармашылыпен іздестіруге шабыттандыратын ой-пікірді сарылмас айнар кзі деп баалайды.
орыта айтанда білім мазмны мен оыту дістерін жетілдіру баытындаы педагогтарды шыармашылы ізденістері дидактиканы теориялы жне дістемелік жаынан жаа маынадаы тсініктермен толытырды.
Таырып азастан тарихындаы трбие мен педагогикалы ой пікірлер. Ерте заманнан аза хандыыны рылуына (І-Х ) дейінгі азастандаы ой –пікірлер
Дріс жоспары
1. аза халыны педагогикалы мдениетіні даму тарихы
2. оамды процесті (ежелгі тркілерді жазба ескеткіштері, л Фараби мрасы Алтын Орданы лау дуіріндегі ойшыл аындарды туындылары) пайда болуыны бастапы кезедері мен айнар кзі.
3. аза халы педагогикасы .
4. Мсылманды мектептер мен медреселердегі білім беру масаты мазмны оыту дістері
Тарихтан белгілі кне тркілер рпаы – азатарды этногенезі туралы сз озаса, олар жоарыда айтылан Енисей жазба ескерткіштеріндегі мліметтерге араанда жне кне ытай, йыр, Моол жазбалары бойынша ары тегі Моол тектес ндар мен нді-Иран тектес ыпшатар мен Сатарды, тркі тектес йсін, алыларды осындысынан пайда болан Еуразия даласыны кшпенділері екені байалады. азаты этногенезінде Керейттер мен Наймандарды, Арындар мен оыраттарды, Алшын, Жаппас, Шектілерді де боланын тарих длелдеп отыр. Ол жнінде ататы тарихшы В.В.Бартольд, Л.Н.Гумилев, Х.Арынбаев, .Марлан т.б. ебектерінде дйекті длелдер келтірілген.
аза хандыы Х . орнаанымен аза лтыны аты одан лдеайда ерте І . зінде-а тіректі трт брышына белгілі болан. Ол жнінде М.Шоайды, трік профессоры З..Тоанны, фольклорист-алымдар: .Диваев, .оыратбаевты, тарихшы-алымдар М.Х.Дулатиді, Ш.Улихановты, А.Н.Бернштамны, М.Аынжановтарды зерттеу ебектерінде айтылан.
Ал аза халыны рпа трбиелеу дстрі – халы педагогикасынан, оны ауыз дебиеті лгілері мен трмыс-тіршілігімен байланысты туындаан салт-дстрінен, лтты музыкасы мен ле-жырларынан, олнер трлері мен лтты ойындарынан бастау алан.
лтты мдениетті рпа трбиелеудегі ерекшелігін зерттеу ісімен ылыми педагогиканы бір саласы этнопедагогика айналысады. Ол халыты рпа трбиелеу тжірибесін, педагогикалы ой-пікір кзарастарын, лтты ойлау ерекшеліктерін, нер туындыларын зерттей отырып, оны мазмны мен тлімдік мнін, трбие ралдары мен оны іске асыруды діс-тсілдерін де арастырады.
Этнопедагогиканы масаты – жастара халыты салт-дстрлер мен лтты мдениет трлерінен білім, білік, дадыларды мегерте отырып, оларды лтты сана-сезімі мен дниетану кзарасыны алыптасуына ыпал ету.
Этнопедагогиканы негізгі міндеті – егеменді елімізді жастарын ой ебегіне де, дене ебегіне де абілетті, сана-сезімі оянан, лтты ар,намыс,жданды астерлейтін, нары жадайында мір сре білуге икемді, негелі, нерлі, лтжанды азамат трбиелеу.