таырып Туелсіз азастан педагогикасы мен мектебі
(1999 жылдан азіргі кнге дейін)
Дріс жоспары
1. Бастауыш,орта жне жоары мектепті даму тенденциялары.
2. азіргі оу трбие орындары.
3. азастан Республикасы Конституциясыны білім беру жніндегі акспектілері
4. азастан Республикасыны Білім Заы
5. азастан Республикасыны Жоары Білім беру Заы
1991-1992 оу жылыны басында азастанны жалпы білім беретін мектебінде 3 миллион 229 мы балалар мен жасспірімдер, оны ішінде 3 миллион 147 мы бала кндізгі мектепті оушысы болды. Осы кезе аралыында саба 2992 аза, 74 збек, 11 йыр, 3 тжік, 1848 аралас мектепте жргізілді. Тередетіп оытатын мектеп саны — 1400 болды. 1991-1992 оу жылында 38 гимназия, 33 лицей жмыс істеді.7 йтсе де балаларды оуы мен трбиесі шін барлы жерде бірдей жадай жасалан жо. Мселен, 14 мы бала (0,4% ) шінші ауысымда оыды. 870 мы бала (оушыларды жалпы саныны 28%-ы) ысты тамапен амтамасыз етілген жо.
КСРО ыдырааннан кейін 1991 жылы 16 желтосанда азастан зіні мемлекеттік туелсіздігін жариялады. Ал 1991 жылды 10 желтосанында жалпыхалы сайлаан Президент Нрслтан бішлы Назарбаев з ызметіне кірісті. Осылайша лтты мдениет пен білім беруді ркендеуі шін жан-жаты жадайлар жасалып жатыр. Траасы Елбасы Н..Назарбаев болып табылатын республикамызда азастан Халытары Ассамблеясы рылды. азастан туелсіздігіні негізгі станымдары мен саяси рылысы 1993 жылы атарда абылданан бірінші Конституцияда крініс тапты. Кейінірек ол 1995 жылы 30 тамыздаы жалпыхалыты референдумда малданып, жааран Конституцияда бекітілді.
азіргі уаытта азастан туелсіз мемлекеттер достастыы елдері мен лемдік ауымдастытаы лкен беделге ие туелсіз мемлекет болып табылады. азастанда соы ширек асыр ішінде білім беру саласында лкен жетістіктерге ол жеткізілді. Оу орындары елді экономикасы мен мдениетіні суімен бірге ркендеп отыр. Ол сауатсыздыты жоюдан бастап жалпыа бірдей міндетті бастауыш, кейінірек жетіжылды, сегізжылды білім беруден жалпыа бірдей орта білім беруге дейінгі аралыты амтыды. Бл мселе жеке адамды жан-жаты білімді етіп алыптастыруды зады нтижесі саналып, теориялы білім мен оны тжірибеде орныты пайдалануды йлесімі ретінде арастырылды.
Республикада аз лттар шін мектептер ру жан-жаты олдауа ие болды.
Тек соы жылдары 77 збек мектебі, 13 йыр, 6 тжік мектебі балалара ана тілінде білім бере бастады. Татар, неміс, трік тілдерінде оытатын мектептер бар.
Ал Астана аласында 2 мектепте корей тілін йренетін оушылар тобы, 25 мектепте 50 бала иврит тілін ана тілінде йренеді.
1998 жылы республикада мектептерді саны барлыы 3 миллионнан аса оушы білім алатын 7925 мемлекеттік жалпы білім беретін мектепке жетті.
Жалпы саны 100 мы оушыны амтитын 136 мемлекеттік орта арнаулы оу орны мен 11 колледжде 261 маманды бойынша білім алады. Бдан баса 292 ксіптік-техникалы оу орындарында да мамандар даярланады. Оларда 1998 жылы 114 мы оушы оыды.
1998 жылды аяындаы деректер бойынша 51 мемлекеттік жоары оу орнында 250 мы студент білім алады.
1999 жылы маусымда азастан Республикасында Білім беру туралы за абылданып, онда білім беру саласындаы мемлекеттік саясатты станымдары айындалды. Онда білім беру саласындаы азастан Республикасыны зандарын, білім беру саласында азаматтарды ына мемлекетті кепілдігін, білім мен трбие беруді тілі, мемлекеттік білім беруді стандарттары, білім беру жйесі, білім беру жйесіні міндеттері, білім беруді йымдастыру, білім беруді бадарламалары мен дегейлері, білім беру жйесін басару, ы пен міндеттер, білім беру дерісі субъектілеріні леуметтік кепілдіктері, білім беруді экономикасы, білім беру саласындаы халыаралы ызмет, білім беру саласындаы зады бзуа байланысты жауапкершіліктерді амтиды. азастан Республикасында білім беруді негізгі станымдарды барлы азаматтарды те ылыы айындалан. Халыты барлыыны бірдей білім алу ммкіндігі, білім беруді зайырлылы сипаты, жеке тланы білім алуын ынталандыру жне дарындылыты дамыту, білім беру сатыларыны жаласын амтамасыз ететін процесті здіксіздігі, оыту мен трбие беруді ттастыы, білім беру йымдарыны академиялы еркіндік кілеттігін кеейту, білім беруді басарудаы демократиялы сипат. Білім беруді гуманистік жне ркениеттілік сипаты, ылым-білімні ндіріспен интеграциясы, оушыларды ксіби бадарлануы, білім беру жйесін компьютерлендіру, т.б. мселелер арастырылан.
Білім беру йымдарында саяси партиялы рылымдар мен діни йымдарды (бірлестіктерді) рылуына жне ызметіне жол берілмейтіндігін ерекше атап ткен жн.
Бізді мемлекетіміз азастан Республикасыны азаматтарына жалпыа бірдей орта жне бастауыш ксіби білімді, сондай-а орта ксіби білімді мемлекеттік сраныса сйкес конкурсты негізде тегін білім алуа кепілдік береді.
Білім алушылара тегін білім беру мемлекеттік білім беру йымдары арылы бюджеттен аржыландырылып, немесе білім беру йымдарыны ызметіне берілетін мемлекеттік білім беру гранттарын блумен жзеге асырылады. Білім беру туралы зада мемлекеттік білім беруді несиелендіру жйесі арастырылан, ол конкурсты негіздегі мемлекеттік білім беру несиесі мен мемлекеттік студенттік несиені амтиды.
Зада леуметтік кмекті ажет ететіндерді отбасыларына, балалара жеілдіктер беруді де арастыран. Бл ата-анасыз жетім балалар, мгедек балалар, кпбалалы отбасыны балалары, сондай-а мектепке баруа абілеті жо балаларды йде жеке оыту мен емдеуді йымдастыру, ауру балаларды барып оыту т.б. болып табылады.
Трындары аз оныстанан елдімекендердегі ауыл балаларыны орта білім алу ын амтамасыз ету масатында шаын санды мектептер мен интернатты йымдарды жмыс жасауына кепілдік берілген. Барлы оу орындары меншік тріне арамастан, аза тілін мемлекеттік тіл ретінде дамытуа тиіс. Сондай-а, орыс тілін жне мемлекеттік тілді беруді стандартына сйкестілігі шет тілдерді бірін оып йренуі де арастырылан. Зада білім беру жйесіні негізгі міндеттері амтылан. Ол білім алу шін адамны лтты жне жалпыадамзатты ндылытарымен, ылым мен тжірибе жетістіктері негізінде ксіби алыптасып дамуына баытталан жадайлар жасау болып табылады.
Білім беру жйесіндегі маызды міндеттерді бірі – білім беруге жаа технологияларды енгізу, білім беруді компьютерлендіру жне халыаралы аламды коммуникациялы желілерге шыуымен рнектеледі.
Білім беру жйесіндегі таы бір басым баыттарды бірі – ебек рыногындаы бсекеге абілетті білікті жмысшы мен мамандарды даярлау, айта даярлау жне оларды біліктілігін ктеру болып табылады.