Педагогика ылымы жне оны адам туралы ылымдар жйесіндегі орнын тсіндірііз.

Педагогика-бл ылым жне баса ылымдар сияты, оны з зерттеу пні, салалары бар. Кез-келген ылымны алыптасуы мен дамуы руаытта да оамны практикалы ажеттілігінен туындайды. Педагогиканы пайда болуы болаша сіп келе жатан рпаты мірге даярлауда оамны ажеттілігі болып табылады.

Тарихи трыдан педагогика бала трбиесі туралы ылым ретінде алыптасты. Педагогика з атауын гректі пайдагогос (пайд-бала, гогос-алып бару) деген екі сзінен шыан., балаларды алып барушы. Ертедегі Грецияда з ожасыны балаларын мектепке алып бару міндетін лдар атаран. Кейіннен педагогтарды ызметін бала оыту жне трбиелеу, тлімгерлік жмысын жалдамалы адамдар атаран. азір ол кеземен салыстыранда педагогтарды ролі мен атаратын ызметі млде згерді. Бгінде педагог, стаз, тлімгер, белгілі ксіби білімі бар, арнайы ксіби-педагогикалы даярлытан ткен білікті стаздарды, трбиешілерді айтамыз. Алашы бала трбиесі туралы білім негізі аза халыны халыты педагогикасынан бастау алан.

Жоары мектеп педагогикасы жас ылым ретінде ХХ асырды ортасында, педагогиканы бір саласы ретінде алыптасты.

Жоары мектеп педагогикасы оамдаы згерістер серімен теорияа, яни сіп келе жатан тланы дамыту мен трбиелеу туралы ылыма айналды.Жоары мектеп педагогикасыны негізгі категориялары: трбие, оыту, білім беру, жоары мектепті педагогикалы процесі, леуметтену, іс-рекет табыстылыы.

Жоары мектеп педагогикасы пні- студенттер бойында ксіпке ажетті білім, дады, сапаны алыптастыруа баытталан оытушылар мен студенттерді арасындаы біріккен іс-рекет. ЖМП пніні масаты- ксіби білікті маман даярлауа, студенттерді абілеттерін, дарындылыын крсетуге, ксіби біліктілікке жетуге жаымды жадай жасау.

ылыми білімні арынды дамуына байланысты ЖМП-сыны жоары мектеп дидактикасы, жоары оу орнында трбиелеу теориясы мен дістемесі, жоары мектеп менеджменті, жоары мектеп технологиялары атты салалары бар.

ЖМП- функциялары теориялы жне технологиялы болып блінеді:

Теориялы функциясына: озы тжірибені оыту ; педагогикалы былыстарды анытау; тжірибелік зерттеу жмыстарын жргізу.

Технологиялы функциясына:дістемелік ралдар дайындау(жоспар, бадарлама, стандарттар, дістемелер), ылымны жетістіктерін ндіріске ендіру; ылыми зерттеулерді анализдеу.

Педагогика ылымдарыны жйесіне: жалпы педагогика, жас ерекшелік педагогикасы, мектепке дейінгі педагогика, ксіби педагогика, педагогика мен білім беру тарихы, салалы педагогика, коррекциялы педагогика, салыстырмалы педагогика, жеке пндер дістемесі, жоары мектеп педагогикасы, ересектер педагогикасы, арнайы педагогика, леуметтік педагогика т.б. жатады.

Жоары мектеп педагогикасы- философия, психология, жалпы педагогика, логика, тарих, математика, этнопедагогика, этнопсихология, медицина, экология, экономика, социология, адам физиологиясы т.б. ылымдармен тыыз байланыста жзеге асады.

Педагогика ылымы туралы ткен уаытта да, азіргі кезеде де алымдарды арасында ш трлі кзарастар алыптасан. Бірінші кзарасты кілдеріні айтуынша, педагогика-адамзат біліміні пнаралы саласын амтиды деп длелдеген. Екінші кзарас кілдері педагогиканы олданбалы пн ретінде арастыра отырып, оны негізгі атаратын ызметінен баса ылымдардан (психология, жаратылыстану, социология) енген, трбие саласында пайда болан міндеттерді шешуге арналан. ылым мен тжірибе шін профессор В.В.Краевскийді айтуынша, шінші кзарас педагогика зіні зерттеу нысаны мен пні бар дербес ылым ретінде арастырады. Уаыт те педагогика –адам алыптастыруды арнайы йымдасан, масатты жне біржйелі ызметі, трбиені, білім беруді жне оытуды мазмны, трлері жне дістері туралы ылым.

Адам мір бойы трбиеленеді жне айта трбиеленеді. Тек шкірттер ана оып, білім алып оймайды, сонымен атар ересектер де білім алады. Демек азіргі педагогика ылымы –бл адам трбиесі туралы ылым.

Педагогиканы объектісі мен пні туралы, педагогика –бл балалар мен ересектерді трбиелеу, оыту жне білім беру туралы ылым деген орытынды шыаруа болады.

Педагогика деген сз гректі «пайдос» – балалар, «аго»–жетелеу деген сзінен шыан. Сондытан «пайдагогос» дегенімізді сзбе-сз аударма-баламасы «баланы жетелеп жруші» деген маынаны білдіреді. Ертегі Грецияда з ожасыны баласын олынан стап, жетелеп мектепке алып барушы лды педагог деп атаан, ал баланы мектепке кбінесе оымысты баса л оытан. «Педагогика» сзі кейінірек «баланы мір аынымен жетелеу» нері ретінде, яни баланы трбиелеу, оыту, оны рухани дамуына жне дене жаынан дамуына баыт беру нері ретінде тсінілетін болды.

ХХ асырды ортасына дейін педагогика баланы оыту жне трбиелеу туралы ылым ретінде танылды. Біра соы кезедерде мір (заман, оам) талабына сай тла ретінде алыптасып жетілу шін тек балалар ана емес сонымен атар лкендерде білікті педагогикалы басшылыты ажет ететіндігі мойындауда. Сондытан, азіргі кезедегі педагогика – тек балалар трбиесі туралы ылым ана емес, ол сонымен атар жалпы адамзат баласыны трбиесі туралы ылым.

Мнда «трбие» ымы адамзат баласына білім беруді де, адамзат баласына оытуды да, дамытуды да амтып, мейлінше ке маынада олданылып отыр. Демек, педагогика адамзат баласыны ке маынадаы трбиесі туралы ылым.

Педагогика оулытарында, жекелеген алымдарды зерттеу жмыстарында, сздіктер мен анытамаларда педагогика ылымына берген анытамалар кп жне ртрлі. Соларды жалпылай келе, орытындылайтын болса, педагогика – трбие туралы ылым болып табылады.

Педагогика ылымыны басты негізгі міндеті– адам трбиесі туралы ылыми білімдерді жинау, трбие задылытарын ашу, педагогтарды оу-трбие процесіні теориясы бойынша білімдермен аруландыру.