Кіл – кйді басару 40 билетте

3.Психодиагностика психологияны андай дістеріне сйенеді?Сонымен атар психодиагностика психологиялы діс-тсілдердібелгілі бір талаптара сай олданылуын адаалайтын ылыми сала.Психологиялы сздіктерде психодиагностика ымы адамныдаралы-психологиялы ерекшеліктерін анытайтын, лшейтін дістрінде жне психология ылымыны саласы ретінде сипатталады.

К. М. Гурьевич психодиагностиканы психологиялы экспериментпен баылауды бір трі ретінде арастырады, С. Л. Рубинштейнпсихологияны топтаы адамдарды дегейіне арай блу керек

деп тсіндіреді. В. А. Дюк диагностиканы негізін жеке адамныасиеттерін санды баалауда, яни статистикалы задылытардыанытау лшемдерімен сипаттауды сынды. Сонымен атар, пси-ходиагностика жеке адам асиеттерін зерттеу барысын баалауада баытталады. Мнда ол экспериментті ерекше бір трі ретіндеолданылады жне диагностикалы дістер мен тсілдерді

жиынтыы ретінде тсіндіріледі. Крнекті психолог Р. С. Немов пси-ходиагностиканы оыту пні ретінде зерттеліп отыран обьектіні

психологиялы лшемдермен баалау ралы деп арастырды. Алкейбір алымдар (А. А. Бодалев, В. А. Столин, Й. Шванцар) психодиагностиканы психология ылымыны практикалы рісі ментеориялы негізіні шыы ретінде арастырады. Сонымен, жеке адамны асиеттерін тжірибе барысында зерттеу ережелеріне негізделген психодиагностикалы ызмет психолог

рекетіндегі ксіби нормаларды жиынтыы жне соны барысындааныталан адами асиеттерді сапалы да, шынайы лшемі болыптабылады. Осы лшемні кмегімен жеке адамны сапалы стимуладеген реакциясы, дадысы, икемділігі, мотивациясы аныталады. Жоары дрежелі психолог кеесші болу шін психодиагностиканы тжірибелік жне теориялы саласын жеткілікті білушарт. Бл дегейде психолог практикалы психодиагностиканытзету-дамыту, кеес беру барысында жне олданбалы психология, педагогика салаларында кеінен олданады. Адамдарды психологиялы асиеттерін баалау жйесіні тарихы мен оларды олдану сонау ерте заманнан психодиагностикапсихологияны барлы саласы, соны ішінде, ебек психологиясы, инженерлік психология, медициналы психология, патопсихологиясалаларында кеінен олданылады. Наты айтанда, тжірибиелікпсихология мен психодиагностика мамандарды негізгі ызметінделеуметтік зерттеу дістері ретінде арастырылады. Бл алыптасандстр ретінде, яни леуметтік ызмет саласында белсенділеуметтік психологиялы зерттеу трінде олданады. леуметтік психологиялы зерттеулерде психодиагностика кейбір лшемдердісанды жне сапалы крсеткіштерін беретінмлімет ретінде кепайдаланылады. Бл млімет психодиагностиканы теориялы жнеолданбалы психологиялы ылым саласы ретінде айындай тседі.

Билет

3.Минисотты кпфакторлы тлалы сранама (ММРІ).)

Мини – Мульт сраулыы ММРІ-ді ысартылан варианты. Ол 71 сратан , 11 шкаладан (оны ішінде 3 – баалы ) ( Адаптация Ф. Б.Березина жне М.П.Мирошникова )

Бірінші 3 баалау шкаласы зерттелетін адамны шындыын лшейді. алан 8-і негізгі деп саналып тланы асиеттерін баалайды. Бірінші шкала астено-невротикалы типті зерттелетінні тлалы асиеттерін лшейді. Екінші шкала зерттелетінні социопатикалы вариантты тлалы дегейге басымдылыын крсетеді. Бесінші шкала бл вариантта олданылмайды 4-тен кейін бірден 6-шы олданылады. 6-шы шкала зерттелетінні кпелегіштігін сипаттайды. 7-ші шкала кдікті типті тланы зерттеуге олданылады. 8-ші шкала эмоциональды алшатыты дрежесін лшейді. 9-шы шкала тланы гипертимдік тріне жаындыын крсетеді,белсенділікті лшейді. Сраулыты ткізу уаыты шектелмеген. Сраулыа арнайы бланк беріледі, оны бір жаында зерттелетінні жауаптары жазылады. Егер зерттелетін адам тжырымдаманы малдаса , онда + ойылады , малдамаса – ойылады. Бланкты ары жаында экспериментатор коррекция шкаласын есепке алып зерттелетінні тласыны профилін райды. Бланкта бл лшеулер таблицада берілген. Д шкаласыны лшеулері № 1,4,7,8,9 негізгі шкалалара осылады. Мысалы , егер Д шкаласы бойынша 9 пай жиналса , онда №1 шкаласыны лшеулеріне , таблицаа арап 5 пай осады, №4 ке -4 пай, №7 мен 8-ге – 9 пайдан , №9 – 2 пай осады.

Шкалаларды сипаттамасы : 1. тірік шкаласы (L) зерттелетінні шындыын анытайды. 2. Шын шкаласы (F) тірік жауаптарды анытайды. 3. Kоррекция шкаласы (К) . Бл шкала бойынша жоары крсеткіштері рекетті санасыз баылау туралы айтады.Бл дістеме психологиялы дефектісі бар адамдара, кбінесе, практика жзінде клиникалы диагностикада стті пайдаланады, яни ме-

дицина тілімен айтанда дрыс оамды ортаа бейімделу дегейінанытайды.MMPIпрофилінде базистік шкалаларды санды крсеткішініара- атынасы графиктік трде бейнеленеді, оларды райсысы солнемесе баса жеке адамды тенденцияларды кріну дрежесіменаныталады. Егер осы тенденцияларды ысаша атап крсететінболса, рбір шкалалара тмендегідей сипаттама береміз.1-шкала. Жоары ысымшылды крсеткіш, жоары дрежедебаылау жеке адамны траты асиетіні сапасы ретінде, дизадап-тация кезінде з азасыны дрыс алыптасуыны ауытушылыына

кп зейін аударатындыын білідіреді. Тмен крсеткіштер – бларама-арсы маынаны білдіреді, яни жоарыда крсетілген жекеадамны ерекшеліктері мен жадайыны болмауын айындайды.

3 - шкала - эмоциональды лабилділік - оны крсеткішіні нормадан шыып ктерілуі ортадаы серлерге жоары сезімталдытыжне эмоциональды жадайыны трасыздыын бейнелейді.

Жоары болан кезде истероидты, яни мазасызды кйі жоарыкрінеді.2 - шкала - пессимистік шкаласы, бл сапа анааттанбаушылы,уайымдауа бейімділікті крсетеді. Бл адамны депрессиялыжадайда екендігін білдіреді.4 - шкала - импульсивтік шкаласы. Жоары болуы астеникалытипін бейнелейді. Жоары импульсивті психопатиялы мінез-

лытарды нашарлыы психопатиялы синдромдарды белгісінкрсетеді.5 - шкала- жмсаты шкаласы. Батылды жартылай рлдік мінез- лыты држесіні сйкес келуін жне сексуальдыбейімдеушілікдегейін крсетеді.6 - шкала – Талапшылды. рбір істі орындалуына шектентыс талап оюа бейімділік, жаымсыз уайымдаулара тоталужне бсекелестікті бейнелеу. Жоары крсеткіштері аффекткебейімділігін сипаттайды.7 - шкала - мазасызды. Жоары рейшілдікті, мазасызды,з - зіне сенбеушілік, конформдылыты айындайды. 7 - шкалабойынша жоары крсеткіштер крінген психастеникалы акцентуация проблемаларын, тежелгіштікті игеру, жйке ауытуларынсипаттайды.8 - шкала - даралылы шкаласы. Жеке ойы мен жасаанылытарыны туелсіздігі соншалыты, тіпті оам талабынасйкес келмейтін пікірлерді білдіреді. Жоары крсеткіштер кезіндезіндік ызыушылытар, айтып болмайтын ылытар, шешугеммкін емес мселелерді ктеруінен крінеді.9 - шкала оптимистік дегейді айындайды жне сер етеді. Тмен жатса жалпы белсенділікті жне мірді сюшілік дегейінтмендету негізін білдіреді.10 - шкала арым – атынаса бейімділік. Жеке адамнылеуметтік еліктеулерін, субъективті уайымдарына кіл блу,тйытыа дейін барандыын крсетеді, сонымен бірге жекеадамны шынды лемге кіл блуі немесе зін-зі баылауытмен дегейін айындайды.

Билет