Тестке ойылатын талаптар

«Тест» - аылшын тілінен аударанда «тексеру», «сынау», «сыналу» деген маыналарды білдіреді. Балаларды тестілеу даралыайырмашылытар крсеткіштеріні лшемі ретінде тсіндіріледі.Отандыжнешетелдебиеттердепсихологиялы тестымынысипаттамасы ртрлі болып берілген. Психологиялы тест – мінез-лыты іріктеудегі объективті жне стандартты лшемдер болыптабылады. Тест –стандартты, уаыты шектеулі, психологиялы даралы ерекшеліктерді сапалы жне санды крсеткіштерін анытауа жне жеке адамны психологиялы асиеттерін баалауа

баытталан ерекше рал. Ол тапсырмалар немесе сратаржиынтыынан трады жне жиі кездесетін мінез-лы трлерінанытауа арналан. Барлы анытамалар орта кезедерден трады. 1) Тест психодиагностикадаы жобалау, стандартты зіндік есепберу, схбат сияты лшемдік дістерімен атар жреді.2) Тест жеке адам асиеттерімен интеллект ерекшеліктерін

лшейтін діс.3) Тест объективтілік, сенімділік жне валидтілік крсеткіштеріжаынан жоары дегейде.рбір тест объективтілік, сенімділік жне валидтілік талап-тарын анааттандыруы керек. Психологиялы тест нтижесіобъективтік лшем мен оны алашы крсеткіштеріні баалануызерттелінушіні субъективті пікіріне туелсіз болып табылады. Тапсырмаларды ткізілу процедурасы мен нтижелерді делуібелгілі ережелерге сйенеді. Психологиялы тесттерді жргізілуінеойылатын талаптар:1) Нтижелері нормаа сйкес болуы тиіс жне тесттерді салыстырмалы трде жйелі ткізу.2) Тесттер орытындысыны баалануы жйелі болуы тиіс.3) Тест нтижелерін деу жне крсеткіштеріне сйкеснормаларыны орындалуын анытау.Психологиялы тесттерді стандартизациялау ш кезенентрады:I кезе – психологиялы тесттерді жйелі стандартизациялаужне диагностикалау процедурасы деп аталады:1) Тестілеу жадайы (орналасу орны, аудиториядаы жарытыдрыс болуы жне баса да сырты факторлар негізге алынады). Таным процестеріні клемін анытау барысында кері сер ететінсырты факторларды болмааны дрыс деп есептейміз.2) дістеме мазмнын сынуды ерекшелігі (дауыс ыраы, сйлеу жылдамдыы). Мысалы, «Он сз» тестіндегі рбір сз уаытинтервалынан кейін сынылуы тиіс.3) Стандартты стимул материалы. Мысалы, дістеме оры-

тындысы берілген материалдарды мазмнына туелді болады. Мысалы, Роршах тестіндегі карточкалар зіндік тстермен бейнеленген.4) Тестті орындау уаытыны шектеулігі. Мысалы, ересек адам

шін Равен тестін орындау уаыты 20 минут.5) Тестті орындауа арналан арнайы бланктарды болуы тестідеу процедурасын жеілдетеді.6) Диагностикалы тест процесі нтижелеріне сер етеді. Мы-

салы, экспериментаторды респондентке «дрыс жауапты» айтыпберуі, рекетіне олдау білдіруі жне т.б. жадаяттарды жатызуаболады.7) Тестке атысушы респондентті тжірибесіне тигізетін сері.

Егер респондент бірнеше рет тесттен ткен болса, ол зіне сенімдіболады.II кезе. Психологиялы тест стандартизациясына тестті орын-далуын баалау жйелілігі мен алынан нтижелерді делуі жа-

тады. Аталан кезеде респондентті жас ерекшелігі, жынысы ескеріледі. Тапсырманы орындау нормалары мен алынанкрсеткіштер салыстырылады.III кезе. Тестті орындалуы нормалара сйкес аныталадыжне мамандытарды ерекшелігіне байланысты болады.

Билет

1.Зейінді дамыту шін тмендегі нсауларды орындау керек ( андай) :

Зейін - адамны психикалы рекетіні белгілі бір нрсеге баытталып шоырлануы. Адам мірінде зейінні алатын орны зор. сіресе, таным процесінде, білім алу ісінде маызы ерекше. Шкіртті сабаты тсіне оймауы, есінде дрыс сатай алмауы, тапсырманы орындауда ате жіберуі оан дрыстап зейін оймаудан болады.Зейін ою, кбінесе, адамны айналысып жатан іс-рекетіні сипаты мен маыздылыына байланысты. Сондай-а, ол адамны жеке бас ерекшеліктеріне, оны мддесіне, талап-тілегіне, масат-мратына, ерік-жігер сапаларына, темпераментіне, мінез бітіміне байланысты болады. Зейінні физиологиялы негізін орыс физиологы, академик А.А. Ухтомскийді (1875 – 1942) доминанта теориясы бойынша тсіндіруге болады. Бл теория бойынша, сырты дниені кптеген тітіркендіргіштеріні ішінде біреуі миа кшті сер етеді де, оны бір алабын ерекше оздырады. Миды осы кшті озан алабы алан алаптардаы лсіз озуды зіне тартып отырады. Осыдан миды кшті озан алабы одан бетер кшейеді. Мндай жадайда адам зейінні бір нрсеге шоырланады да, алан нысандарды байамайтын болады.Адамны зейіні ырыты зейін, ырысыз зейін жне йреншікті зейін болып шке блінеді. Адам мірінде ырысыз зейін де елеулі орын алады. Ал ырыты зейін рекеті саналы трде белгілі ерік кшін жмсау арылы орындалады. йреншікті зейін адамны детіне айналып кеткен зейін. Ол арнайы кш жмсауды ажет етпейді. Жеке адам зейініні негізгі ерекшеліктеріне тратылы, оны бір нысаннан екінші нысана оай ауысуы, блінуі, нысандарды амту клемі, ала болмаушылы, т.б. жатады. Зейін тратылыын зерттеуге арналан «Шатасан сызытар» дістемесі.Балаа10шатасан сызы бейнеленген сурет сыныныз р сызыты басында (сол жаында) жне соында (он жаында) зіні нмірі бар. Біра та бл нмірлер бір-біріне сйкес келмейді. Баланы р сызыты басынан соына дейін мият адаалауын сраыз. Бл жадайда алам, арындаш немесе сауса олдануа болмайды. Бала сызыты сол жаындаы, сосын о жаындаы нмірді дауыстап айтады. Барлы тапсырманы орындауа жмсалан уаытты, жіберілген ателерді,жаылыстарды жне т.б. белгілеп отырыыз. 6-7 жасар балаларды кпшілігі бл тапсырманы 1-2 минут ішінде млде атесіз орындай алады.2.абылдауды зерттеу дістемесі. «андай бейне толы емес?» дістемесі абылдауды ттастыын баылау. Балаа таныс заттар бейнеленген суреттерді сыныыз. Оны рбір суретке мият арауын жне жетіспей тран блігін атауын сраыз