Дрістерді таырыпты жоспары
СИЛЛАБУС
Пні: «Экология жне траты даму» Eco UR 1106
Мамандыы:5В130100- «Жалпы медицина»
Кафедра:Жалпы гигиена жне экология кафедрасы
Оу саатыны клемі (кредиттер): 90 саат\2 кредит
Курс:1
Семестр:2
Алматы, 2016 ж.
Силлабус азастан республикасыны 2012 жылы Мемлекеттік білім беру стандарты негізінде 2008 жылы Астана аласымен бекітілген «Экология жне траты даму» пні бойынша Типтік оу бадарламасына сйкес жалпы гигиена жне экология кафедрасыны мегерушісі, профессор У.И.Кенесариев, аа оытушы Молдаарызова А.Ж. атысуымен растырылан. Мемлекеттік тілде айта деп, аударан оытушы Айтжанова Г.М.
«_______» «______________» 2016 ж. Хаттама №____
Кафедра мегерушісі, профессор __________ У.И. Кенесариев
1. Жалпы мліметтер:
1.1. ЖОО-ны атауы:С.Ж.Асфендияров атындаы аза лтты Медицина Университеті
1.2. Кафедра:Жалпы гигиена жне экология кафедрасы
1.3. Пн, пн коды:Экология жне траты даму, EcoUR 1106
1.4. Мамандыы:5В130100- «Жалпы медицина»
1.5. Оу саатыны клемі(кредитті): 90 саат\ 2 кредит
1.6. Оитын курсы мен семестрі:1курс, 1семестр
1.7. Оытушылар жніндегі мліметтер:
| № | Ф.А.. | Дрежесі жне ызметі | нер табысты ылыми ызыушылыы | Жетістіктері |
| КенесариевУ.И. | м..д., профессор | Республиканы мнай-газ айматарындаы жне ракеталы-ядролы сына полигондары айматарындаы оршаан орта мен халы денсаулыы жадайларын зерттеу жне зекті халыаралы бадарламаларды іске асыру. | Республикалы медициналы ЖОО арналан жалпы гигиена жне экология жніндегі типтік бадарламаларды дайындаушы, 300-ден асатын ебектерді, оны ішінде аза жне орыс тілдеріндегі «Экология жне халы денсаулыы», «Коммуналды гигиена» оулытарыны, «Таамтану гигиенасы» оу ралыны жне аза тілінде жазылан «Радиациялы гигиена» оу ралыны авторы. Сонымен атар «Жалпы гигиена» оулыыны авторларыны бірі. Жалпы гигиена жне экология бойынша барлы факультеттерде дрістер оиды. | |
| 2. | Амрин М.К. | м..к., доцент | Республиканы мнай-газды айматарындаы жне ракеталы-ядролы сына полигондары айматарындаы оршаан орта мен халы денсаулыы жадайларын зерттеу. | Медико-профилактикалы жне фармацевтикалы факультеттерге арналан медициналы экология жніндегі типтік жне жмысты бадарламаларды дайындаушы. Орыс жне аза тілдерінде жазылан «Ауа гигиенасы» оу ралыны авторы. Медико-профилактикалы жне баса да факультеттерді студенттеріне жалпы гигиенадан, медициналы экологиядан дрістер оиды. |
| 3. | Анамбаева А.И. | м..к, доцент | Республиканы мнай-газды айматарындаы оршаан орта мен балаларды денсаулы жадайларын зерттеу. | Стоматология факультетіне арналан типтік жне жмысты бадарламаларды дайындаушы. Медициналы ЖОО студенттеріне арналан жалпы гигиена бойынша «Гигиена лечебно-профилактических организаций» жне «Гигиена детей и подростков» оу ралдарыны авторы. Стоматология факультетіні студенттеріне жалпы гигиена мен экологиядан дрістер оиды. |
| 4. | Аликеева Г.М. | м..к., аа оытушы | Республиканы мнай-газды айматарындаы оршаан орта мен халы денсаулыы жадайларын зерттеу | аза жне орыс тілдеріндегі «Су гигиенасы», «азастан аумаындаы бірінші медициналы ызметкерлері» оу-дістемелік ралдарды авторы. Жалпы гигиена мен экологиядан дрістер оиды. |
| 5. | Молдаарызова А.Ж. | б..к., аа оытушы | Республиканы мнай-газды айматарындаы оршаан орта мен халы денсаулыы жадайларын зерттеу. | Жалпы медицина, стоматология факультетіні студенттеріне «Экология жне траты даму» пніне арналан жмыс баадарламасымен растырылан силлабусты айта деген. «Экология жне траты даму» мен «Жалпы гигиена» пндерінен дріс оиды, практикалы сабатарды ткізеді. |
| 6. | Ержанова А.Е. | м..к., аа оытушы. | Республиканы мнай-газды айматарындаы оршаан орта мен халы денсаулыы жадайларын зерттеу. | Жалы гигиена пні бойынша Жалпы медицина жне Мейірбике ісі мамандыына арналан ПОК растырысушы. «С.Ж. Асфендияров атындаы азМУ Медициналы білім беру лгісі» 1- блім- «Компетенция», 2- блім «Білім бадарламасы» авторластырыны бірі; «Жалпы гигиена» мамандыы бойынша студенттерге дріс оиды, практикалы сабатар жргізеді. |
| 7. | Бегимбетова Г.А. | б..к., аа оытушы | Жалпы медицина, стоматология, мейірбике ісі, фармацевтика, оамды денсаулы сатау факультетіні студенттеріне «Экология жне траты даму» пніне арналан жмыс бадарламасымен растырылан силлабусты айта деген. «Экология жне траты даму» пнінен дріс оиды. | |
| 8. | Желдербаева М.К. | м..к., оытушы. | Салыстырмалы аспектідегі кадмий мен орасынны улылыын зерттеу | Жалпы гигиена пні бойынша «Жалпы медицина», «оамды денсаулы сатау» мамандытары бойынша дріс оиды. Жалпы гигиена эне экология пндері бойынша, барлы мамандытаы студенттерге мемлекеттік тілде практикалы сабатар жргізеді. Кафедрада оу дістемелік материалдарды мемлекеттік тіліне аударуа атысады. |
| 9. | Баялиева Р.А.. | оытушы | Экологиялы олайсыз аудандарда тратын трындар денсаулыын зерттеу | Жалпы гигиена жне «Экология жне траты даму» пні бойынша практикалы саба жргізеді. Кафедраны оу дістемелік материалдарын мем. тілге аударуа атысады |
| 10. | Шайхидинова Р.А. | оытушы | Жалпы гигиена жне «Экология жне траты даму» пні бойынша практикалы саба жргізеді. Кафедраны оу дістемелік материалдарын мем. тілге аударуа атысады. | |
| Тожанова М.С. | оытушы | «Экология жне траты даму» пні бойынша практикалы саба жргізеді. Кафедраны оу дістемелік материалдарын мем. тілге аударуа атысады. | ||
| Айтжанова Г.М. | оытушы | «оршаан орта факторларыны студенттер денсаулыына серін зерттеу» | «Экология жне траты даму» пні бойынша практикалы саба жргізеді. Кафедраны оу дістемелік материалдарын мем. тілге аударуа атысады | |
| Кенесарина М.И. | оытушы | Республиканы мнай газ аймаындаы трындарды денсаулыы мен оршаан орта жадайын зерттеу | «Экология жне траты даму», «Жалпы гигиена» пндері бойынша практикалы саба жргізеді. Кафедраны оу дістемелік материалдарын мем. тілге аударуа атысады | |
| Акжолова Н.А. | оытушы | «Экология жне траты даму», «Жалпы гигиена» пндері бойынша практикалы саба жргізеді. Кафедраны оу дістемелік материалдарын мем. тілге аударуа атысады |
1.8. Байланыс апараты:кафедраны орналасан орны–Тле-би 94, INTRO-IV, 2 абат
Тел. 2926722, Факс 2926722
1.9. Пнні саясаты:
- Сабаа кешікпеуі; 3 кешігу себепсіз 1 саба жібергенге те болады.
- Жіберілген дрістер оып телмейді, біра дріс оылан тарау бойынша білімдерін баылау кезінде баасы 1 балла тмендетіледі жне емтихан тапсыру кезінде осымша сра енгізіледі.
- Жіберілген сабатарын оытушы таайындаан белгілі бір уаытта оып теуі керек, жіберген сабаты уаытында темеген жадайда баа 25% тмендейді.
- Оу рдісіне белсенді атысуы тиіс;
Тжірибелік сабатарды барлы тапсырмаларын орындау жне талаптара сйкес нтижесін жазу;
- Студентті зіндік жмыстарыны (СЖ) жне оытушымен бірге орындайтын СЖ тапсырмаларын жеткілікті дегейде орындауы жне оларды белгіленген мерзімде ткізуі тиіс; уаытында ткізбеген жадайда баасы 25% тмендетіледі.
- Тарау бойынша білімдерін (рубеждік) баылауды з уаытында тапсыруы тиіс, оларсыз емтихан тапсыруа рсат берілмейді, з уаытында тапсырмаса рбір аралы білімдерін баылау жмысына рейтингі 1 балла тмендейді.
- Аудиторияда а халатта болуы тиіс.
2.Бадарлама:
Кіріспе: Адамзат оамыны табиатпен арым-атынасы азіргі заманны е маызды заманауи мселелеріні бірі болып табылады. Адам жерде пайда болан кезден бастап оны биосфераа тигізетін сері немі деп отырды. Біра тек индустриалды оам жне демографиялы жарылыс жадайында ана адам рекетіні жаымсыз зардаптары аламды сипата ие болды.
оршаан орта бан дейін ешашан байалмаан арынмен ластанып жатыр. Энергетикалы жне минералды ресурстарды сарылу рдісі байала бастады. Антропогендік рекетті саналуан трлері жануарлар мен сімдіктерді кптеген трлеріні тікелей немесе жанама трде жойылуына келіп соты.
Табии ортаны химиялы ластануы, радиациялы жадай, азы-тлік пен ауыз суды сапасыны нашарлауы жне т.б. халыты денсаулыыны нашарлауына келіп соты. Біратар аламды экологиялы проблемалар пайда болды.
Біра азіргі кезде антропогендік згерістер планетаны барлы дерлік экожйелерінен байалады, атмосфераны газды рамы, Жерді энергетикалы балансы згерді. Бл адамны рекеті табиатпен арама – айшылыа тсіп, “биосфера - адамзат” жйесі баран сайын тепе-тедік кйден ауытып бара жатыр деген сз, нтижесінде лемні кптеген айматарында табиатты динамикалы тепе – тедігі бзылды. Барлыы жинала келіп азіргі биосфераны жадайыны нашарлауына, адамны денсаулыы мен рухани дуниесіні бзылуына себепші болады.
Мселені табии тепе-тедікті алпына келтіру нтижесінде шешуге болар еді, біра бл те крделі, лемде тедесі жо иын мселе, ол 1992 жылы Рио-де-Жанейрода кн тртібіне ойылып, сонда Траты даму тжырымдамасына ол ойылып, бекітілді. аламды “оам – табиат” жйесіндегі траты даму ртрлі дегейдегі леуметтік–экологиялы жйелерде динамикалы тепе-тедікті сатау болып табылады. Адамзат осыны нерлым ертерек тсініп осы жола тссе, оны Жер бетінде тірі алу ммкіншілігі де сорлым жоары болма. Бл жолда экологиялы білім шешуші рлді атарады.
2.1. Пнні масаты:табиатты жне оамны траты дамуыны негізгі задылытары туралы бірттас тсінік алыптастыру.
2.2. Оыту міндеттері:
· тірі азаларды кеістікте таралуын жне сан динамикасын, ауымдастытарды рылымы мен динамикасын, энергияны тірі жйелер арылы аып туі жне заттар айналымыны задылытарын, экологиялы жйелерді жне бкіл биосфераны ызмет атару задылытарын алыптастыру;
· тірі азаларды, ртрлі дегейде йымдастырылан экожйелерді, бкіл биосфераны ызмет атаруыны негізгі задылытарын жне оларды тратылыын оып білу;
· биосфера блігіні зара серлесу задылытары жне адамны шаруашылы рекеттеріні, сіресе табиатты арынды пайдалану кезіндегі салдарлары туралы білімдерді алыптастыру;
· траты дамуды тжырымдамасын, стратегиясын, мселелерін, оларды лемдік, айматы жне жергілікті дегейде шешуге атысты білімді алыптастыру.
· табии жне антропогендік экологиялы рдістерді анытап, талдауы жне оларды реттелуіні ытималды болып табылатын жолдарын болжауа дадыландыру;
· биосфераны тратылыын сатау жне адамзат оамыны апатты кйзелістерсіз дамуын амтамасыз ету масатында, шаруашылы жргізуді дстрлі трлері мен адамдарды тіршілік салттарын жоспарлы трде згертуге баытталан, адамзатты траты дамуыны осы заманы тжырымдамалары мен стратегияларын ажырата білуге дадыландыру;
· тірі азалар мен оршаан ортаны серлесу задылытары туралы алан білімдерін кнделікті ызметінде экожйелерді траты дамуын сатау шін олдануа дадыландыру.
2.4. Оытуды соы нтижесі:
· экологиялы рдістерді талдап, оам жне табиатты траты даму баыттарында натылы міндеттерді ала оя отырып, басым баыттарды алыптастыру;
· алан білімдерін экологиялы мселелерді шешу шін пайдалануа, сондай а, ртрлі мемлекеттерде, соны ішінде азастан Республикасында, траты даму ойыны ске асырылуы жнінде білімдерін алыптастыру
2.5. Пререквизиттер: биология, экология, физика, химия, азастан тарихы, философия, математика жне информатика, экологиялы ы негіздері.
2.5. Постреквизиттер: Биохимия, микробиология, жалпы гигиена, алыпты физиология, экономикалы теория, патологиялы анатомия, патологиялы физиология
2.6. Пнні ысаша мазмны:Экология бл тірі азалар мен оларды тірішлік ету ортасы арасындаы байланысты зерттейтін ылым. "Экология" терминін (грек сзі: ”oіkos” - ”й”,”тіршілік ету ортасы”; ”logos” - ”ылым”) 1866 жылы неміс биологы Эрнест Геккель сынан. Ол зіні «Азаларды жалпы морфологиясы» (1866 ж.) кітабында экологияны биологияны бір блімі – оршаан ортада азаларды тіршілік ету сапасы туралы ылым деп атады. Ол зіні «Организмдерді жалпы морфологиясы» (1866 ж.) атты кітабында, биология тарауларыны бірін экология – организмдерді оршаан ортада мір сру жадайлары туралы ылым деді. Ежелгі гректі “oikos” осы ылымны атьауы ралуы ана емес, жне адам игерген жне тратандырылан табиатты белгілеу шін «ойкумена»(«эйкумена») ымын раан. Адам космосты игеруімен «эйкумена» ымы жер шегінен рі асты, ал экология, зірше білім ретінде болмаса да, термин ретінде рбір адамны санасына кірді. азіргі уаытта биология тарауларыны бірі емес, онымен туыстыына география, саяси экономика, философия да, жне жаратылыс жне оамды ылымдарды барлы кешені таласады. Оны стіне, азір экология ылым ымыны шегінен шыып, мемлекеттік жне рбір адамны аладау мен амжеу затына айналды. Олай болса, экология барлыына атысты болып табылады, йткені, егер экологиялы кйреу экологиялы апата дейін дамыса, ол ешкімді де аямайды. азiргi кездегi экология – бл ылым, зара арым атынасты зерттеумен айналысады.
2.7. Таырыпты жоспар: (дрістер, практикалы, семинарлы, зертханалы, оытушыны басшылыымен зіндік жмыстар) таырыптар, ткізілетін трі, жне затыы, кеес беру уаыты, рубеждік жне орытынды баылау трлері).
Дрістерді таырыпты жоспары
| Реттік № | Дріс таырыптары | Оу сааты- ны клемі |
| Экология – табиатты орау мен табиатты тымды пайдалануды теориялы негізі.Экология блімдері. | ||
| В.И.Вернадскийді биосфера – ноосфералы концепциясы. | ||
| Атмосфера гидросфера, литосфера – биосфераны негізгі элементтері. Ластану кздері. | ||
| оршаан орта жне трындар денсаулыы. | ||
| Траты даму принциптері мен концепциясы. азастанны траты дамудаы болжамдары. | ||
| Барлыы: |