Таырып: Гидросфераа антропогендік сер ету. Су кздеріні ластануы жне оны трындар денсаулыына сер етуі.
2.Масаты: гидросфераны экологиялы проблемалары жнінде жне оларды ластану кздері мен трындар денсаулыына сер етуі жніндегі білімдерін алыптастыру.
3.Оыту міндеттері:
- Гидросфера туралы, оны Жерде табии орта ретінде тзілу рлі туралы білімдерін алыптастыру.
- Суды негізгі антропогенді ластану факторлары жне ластануды халы денсаулыына сері туралы білімдерін алыптастыру.
- Суды ластану дегейін баалай білу абілеттіктерін дадаландыру.
- Су кздеріні ластануыны адам денсаулыына серін баай білу абілеттіктерін дадыландыру.
4.ткізу трікеселік кеес беру.
5.Таырып бойынша тапсырма:
Тапсырма № 1: суды ластануы, ластану кзі жне трындар денсаулыына сер етуі бойынша ситуациялы есептер шешу.
Тапсырма № 2: суды негізгі ластану кздері бойынша кестені толтыру.
6.Тарату материалдары: гидросфераны ластануы бойынша кесте.
7. дебиеттер:
1. Экология: учеб. пособие/ C.А. Сергейчик. - Минск: Современная школа, 2010. -400 с., стр. 5-15.
2. Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж. Экология и здоровье населения: учебник для медицинских вузов и колледжей. – Алматы,2002. – 260с.
3. Экология в вопросах и ответах: учеб. пособие/ В.И. Коробкин, Л.В.Предельский: Феникс, 2009.-378с, стр. 5-20.
4. Учение об окружающей среде: учеб. пособие/ Г.К. Ерубаева: Алматы, казак универс 2011.-153с., стр 5-10.
5. Экология и устойчивое развитие. учеб. Для вузов/ Аскарова У.Б., Аскаров Н.Б., Алматы, 2014 г., -190 с., стр 34-39.
6. Экология и устойчивое развитие. учеб. пособие/ Колумбаева С.Ж., Бильдебаева Р.М., Шарипова М.А. Алматы, аза университеті, 2012 -133 с., стр. 3-6.
7. Экология: учеб. пособие/ В.И. Коробкин, Л.В.Предельский: Феникс, 2008.-315с, стр. 5-14.
8.Баылау (сратар, тапсырмалар):
1. Суды негізгі ластаушылары андай?
2. Жер сті жне жер асты суларыны негізгі ластау кздері андай?
3. Гидросфера ластануыны экологиялы салдары андай?
4. «Суларды таусылуы» дегеніміз не?
5. Арал теізіндегі экологиялы апатты себебі неде?
6. Гидросфера ластануы трындар денсаулыына алай сер етеді?
7. Су жне топыра арылы андай аурулар тарайды?
Ситуациялы есеп.
№1 есеп.Зыряновка аласыны аынды сулары су жинайтын бырлара жне Березовка зеніне йылады. Березовка зненіне аынды суды келіп ятын жерінен тмнірек су алып тексергенде, онда: Сынап-0,0006 мг/л (1 лкассты зияндылы); орасын-0,06 мг/л; кадмий-0,003 мг/л; цианидтер-0,5 мг/л (2 класты зияндылы); коли-индексі-2380000, иісі-4 балл, БПК-10 мг/л, еріген оттегі-0,5-1,0 мг/л.
Аынды суды ятын жерінен тменде жне жоарыда тратын трындарды ауыру жиілігі (1000 трын).
| Нозологиялы формалары | Аынды йылатын жерден жоары | Аынды йылатын жерден тмен | ||
| 1990 ж | 1995 ж | 1990 ж | 1995 ж | |
| 1. Жрек ан тамыр аурулары | 144,7 | 216,7 | ||
| 2. Жоары тыныс алу жолдарыны жедел инфекциялары | 164,7 | 165,3 | ||
| 3. Жедел бронхиттер | 14,5 | 20,5 | 10,4 | 15,8 |
| 4. Пневмониялар | 12,3 | 18,7 | 10,7 | 11,2 |
| 5.Остеохондропатиялар | 12,1 | 33,4 | 89,5 | |
| 6. Тері жне тері асты май абаты аурулары | 16,8 | 4,6 | 67,9 | 130,9 |
| 7. т апшыыны аурулары | 16,4 | 35,2 | ||
| 8. Ішекті жедел инфекциялары | 160,4 | 170,8 | 250,1 | 320,8 |
Сратар:
1. Суды андай ластау трлері орын алып тр?
2. Негізгі су ластау кздері андай?
3. андай ластаушылар абиотты, биотты жне антропогенді факторлара жатады?.
4. Суды ластау крсеткіштері трындар денсаулыына алай сер етуі ммкін?
Таырып: Литосфераа антропогендік рекет. Топыраты ластану кздері мен сипаты. азастанны табии жне жасанды биогеохимиялы провинциялары. Жне республиканы айматарындаы трындар денсаулытарыны ерекшеліктері.
2.масаты: Литосфераны экологиялы мселелері, ластану кздері жне ластанумен байланысты трындар денсаулыына сер ететін кздері жнінде, азастанны табии жне жэасанды биогеохимиялы айматары жніндегі тсініктерін алыптастыру; Сонымен бірге трындар денсаулыыны ерекшеліктері.
3.Оыту міндеттері:
· Литосфера, оны рылымы жне биосферадаы оны атаратын рлі жніндегі білімдерін алыптастыру;
· Топыраты антропогенді ластануыны негізгі факторлары жнінде жне трындар денсаулыына сер еуту жніндегі білімдерін алыптастыру;
· азастан республикасыны табии жне жасандлы биогеохимиялы айматары жніндегі жне трындар денсаулытарыны жадайы жніндегі білімдерін алыптастыру;
· Топыра ластану дрежесін анытау жне баалау дадыларын алыптастыру;
· Топыраты ластану дрежесіні адам денсаулыына серін зерттеу.
4.ткізу трі: (кеселік) кеес беру.
5.Таырып бойынша тапсырма:
тапсырма № 1: топыраты негізгі ластаушы кздері бойынша жне олара сипаттама беру бойынша берілген кестені толтыру;
6.Тарату материалы: топыраты ластаушылар кестесі
7.дебиеттер:
1. Экология: учеб. пособие/ C.А. Сергейчик. - Минск: Современная школа, 2010. -400 с., стр. 5-15.
2. Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж. Экология и здоровье населения: учебник для медицинских вузов и колледжей. – Алматы,2002. – 260с.
3. Экология в вопросах и ответах: учеб. пособие/ В.И. Коробкин, Л.В.Предельский: Феникс, 2009.-378с, стр. 5-20.
4. Учение об окружающей среде: учеб. пособие/ Г.К. Ерубаева: Алматы, казак универс 2011.-153с., стр 5-10.
5. Экология и устойчивое развитие. учеб. Для вузов/ Аскарова У.Б., Аскаров Н.Б., Алматы, 2014 г., -190 с., стр 59-66.
6. Экология и устойчивое развитие. учеб. пособие/ Колумбаева С.Ж., Бильдебаева Р.М., Шарипова М.А. Алматы, аза университеті, 2012 -133 с., стр. 3-6.
7. Экология: учеб. пособие/ В.И. Коробкин, Л.В.Предельский: Феникс, 2008.-315с, стр. 5-14.
8.Баылау (сратар): (ауызша срау-білім зіреттілігі бойынша)
1. Топыраты негізгі ластаушы кздері андай?
2. «Топыра деградациясы « дегеніміз не оны сеьептері андай?
3. Топыра арылы андай аурулар беріледі?
4. Литосфераа антропогенді сер ету салдары. Адам денсаулыына сер етуі.
5. Табии жне жасанды биогеохимиялы айматар жніндегі тсінік.
6. Литосфенра ластануыны адам денсаулыына сері.
7. Еазастанны табии жіне жасанды биогеохимиялы айматары жне республиканы айматарындаы трындар денсаулытарыны ерекшеліктері.