Электродинамикадаы негізгі тсініктерді бірі электромагнитттік ріс.

Лекция №1

Электр заряды жне электромагниттік ріс.

Жоспар:

1.1Заряд. Заряд тыыздыы жне ток тыыздыы.

1.2 Зарядты саталу заы.

1.3 Электромагниттік ріс. Электр рісіні кернеулігі .Магнит рісіні индукция векторы.

1.1 Теориялы физиканы келесі бір блімі электродинамика болып табылады. Электродинамика пнінде заряд жне электромагниттік ріс, оларды бір- біріне сері электромагниттік ріс теориясыны негіздері арастырылады. Электродинамика блімінде негізгі дерек кзі Максвеллді электромагниттік ріс теориясы негізінде аланан Максвеллді 4 дифференциалды тедеуі болып табылады. Электродинамикада негізгі математикалы апаратты тедеулер векторлы анализ тсілдері дифференциал жне динамика операторлары арастырылады. Электродинамикада негізгі ым заряд жне электромагниттік ріс.

Заряд- бойына блшекті ( затты) бкіл электрлік асиеттерін шоырландыран субстанция.

1.2Электродинамикада заряд ымы келесідей тсініктермен байланысты арастырылады: 1. Нктелік заряд -рісіні сері арстырылатын ашытыпен салыстыранда лшемін елемеуге болатын заррядталан дене. Нктелік заряд электродинамикада негізгі тсінік. Себебі, зарядталан блшектерді барлыы нктелік заряд ретінде арастырылады. 2. Нктелік зарядтар жйесі- нктелік зарядтарды жиынын айтады. Жалпы заряд деп электродинамикада электромагниттік рісті тудырушы жне сол рісі арылы баса зарядтара сер етуші субстанцияны айтады. 3. Бірлік заряд -шамасы 1бірлікке те зарядты айтады. 1.2 Электродинамикада зарядтар шін зарядты саталу заы деп аталатын фундаментальды за айтылады, ол былайша тжырымдалады: Тйыталан жйеде зарятарды алгебралы осындысы згермейді, траты болады . Бл зады былайша басаша тжырымдауа болады: Тйыталан жйеде зарядты уаыт бойынша кему(згеру) тездігі сол уаыт ішінде жйеден ары тетін ток тыыздыына те болады.

(1) зілісіздік тедеуі деп аталады. Бл рнек зарядты саталу заын сипаттайды. заряд тыыздыы немесе клем тыыздыы. ток тыыздыы.

 

Электродинамикадаы негізгі тсініктерді бірі электромагнитттік ріс.

Электромагниттік ріс деп-озалыстаы зарядты айналасында пайда болатын материяны ерекше трі.

Электромагниттік ріс зіне енген заряда кшпен сер етеді жне сол зарядты стінен жмыс жасай алады.

Электромагниттік ріс 2 раушыдан трады:

1) Электр рісі;

2) Магнит рісі;

Электр рісіні кштік сипаттамасы электр рісіні кернеулік векторы деп аталады.Е= Электромагниттік ріс кптеген зарядтарды рістеріні жиынтыынан трса, онда рісті орыты кернеулік векторы суперпозиция принципімен аныталады.E= + … Магнит рісіні кштік сипаттамасы магнит рісіні индукция векторы деп аталады.

рісті орыты индукция векторы да сурепозиция принципімен аныталады. = + +… Егер рісті берілген нктесіндегі жне сипаттамалары белгілі болса рісті сол нктедегі шешімі аныталан деп саналады. Олай болса электродинамиканы негізгі есебі рісті кез келген нктесіндегі жне векторларын анытау болып табылады.

Лекция

2.1 Максвеллді вакуммдаы зарядтар жйесі шін 4-ші дифференциалды тедеулер жазылуы. Ол тедеулер;

1) 3)

мндаы; -магнит тратысы деп аталады –электр тратысы деп аталады - , вакуммдегі электромагнит толынды таралу жылдамдыы Максвелді тедеулері бір-бірімен тыыз байланысты.1-ші тедеу мен 2-шітедеуі жне векторларыны зара байланысын крсетеді. Яни 1-ші тедеуінен 2-шісіне кшуге болады. Осыны арастырайы. Ол шін; Берілген тедеуді екі жаынада оператор олданамыз Векторлы анализ курсынан бeлгілі, кез келген вектор шін олай болса сонда .Соы орнек орындалу шін =0 болуы шарт.Енді 3-ші мен 4-ші тедеулерді байланысын таайындайы. ; Берілген тедеуді екі жаынада оператор олданамыз. кез келген вектор шін .Сонда ; ; ; ; ;

; . Электр жне магнит рістері бір-бірімен тыыз байланысты, яни йынды электр рісі магнит рісін тудырады.