Бу Ханифаны шкірттері

Негізінде, имамны шкірттері кп. Кейбіреуі имамны асына баса елден келіп-кетіп дріс алатын. Кейбірі жергілікті болатын. зіні бір сзінде оларды санын баяндайды: «Мына отыз алты шкіртімні жиырма сегізі азы болуа жарайды. Алтауы птуа беруге, ал екеуі: бу Юсуф пен Зуфар азылар мен птуа берушілерді трбиелеуге жарайды». стаздарыны бл сзі шкірттеріні, шын мнінде, ылыми дрежеге ие екеніне кулік беруде. Мхаммед ибн ал-Хасан стазы мірден озанда он сегіз жаста боландытан, азы болуа лі лайыты болмады. Алайда, бу Ханифаны фиі мен жалпы ирактытарды фиін кітаптара жинаан осы - Мхаммед Ал-Хасан.

 

Имам бу Юсуф (.113-182 ж). Толы аты: Яъуп ибн Ибраим ибн Хабиб. Тегі - ансарлы, ал туып скен жері - Куфа. Тлім алу жолына ая басанда кедейлік мірі талабына біраз кедергі келтіреді. Уаытыны кбісі аражат табуына жмсаландытан стазыны дрістерінен біраз алып ояды. Талабын байаан имам бу Ханифа оан білім алуын жаластыруы шін ашалай кмек крсетеді. бу Ханифадан брын ол фаи Ибн бу Лйлидан білім алады. Кейін бу Ханифаны алдына келеді. бу Юсуф фи іліміні лкен алымына айналады. ран мен кп хадисті жата алады. Имам бу Ханифаны шкіртттеріні ішінде хадисті кп жаттааны - осы бу Юсуф. Аббасия халифаты кезінде ш халифаны: Мади, ади жне Рашидті асында сотазы ызметін атарады. бу Юсуфты арасында ханафи фиі мсылмандара лкен пайдасын тигізеді. Сотазы ызметінде бу Юсуф леуметтік мселелер мен адамдар арасындаы проблемалармен кеірек танысып, оларды шешу жолдарын жасы мегереді. Кешегі теориялы «ияс», «истихсан» жне «рып» секілді тсілдер трмысты зілмес іс-тжірибесіне айналады. бу Юсуфты Аббасия халифатыны уелгі сотазысы болуымен ханафи мзабы бден шыдалып, ыпалы кшейеді. Кзараспен атар хадиске сйенуді олданан фаи алымдарды уелгісі - бу Юсуф. Осылайша, ол екі тсілді осып станатын. бу Юсуф стазы мен зіні кзарастарын жинатап, кп кітаптар жазды. Олар: «Китаб л-ср», «Китаб би Ханифа уа Ибн би Лйли», «Китаб ар-Рад ала Сиар ал-Аузаъи» жне т.б.

 

Мхаммед ибн ал-Хасан аш-Шайбани (.132-189 ж). Мхаммедті баласыны атын байланыстырып атаандаы есімі - бу Абдулла. Ол - Шайбан улетінен. стазы айтыс боланда жасы он сегізде боландытан кп білім алып лгермейді. Алайда бу Юсуфты ызметімен шыдалан фиты тереірек мегеруін жаластырады. Бан осымша, ол Хижаза барып имам Млікті фиін жне Шама барып имам л-Аузаъиді фиін йренеді. дебиетті жасы мегереді. Сонымен атар Мхаммед кітапта мтіні ана келген хадистерді дрежесі мен жеткізушілерін баяндау дрежесіне жетеді. Имам аш-Шафии ол жайында былай деді: «Мхамед ибн ал-Хасан сйлегенде кзіді де, кіліді де тойызатын ділмар шешен еді. Тіліні дебиеттік дегейі соншалыты, естуші кісі оны тілін ран тіліне сататын». Ол да бу Юсуф секілді кейін сотазы ызметін атарады. Бл ызметіні нтижесінде теориялы білімі тжірибеге ласады. Мхаммед алан білімін кітап бетіне тсіруді жасы кретін. Ирактытарды фиін кейінгі рпатара жеткізген - осы Мхаммед ибн ал-Хасан. Оны кітаптары ханафи фиіні негізгі айнары саналады. Олар: «Ал-Мабсут», «Ал-Зиядат», «Ал-Жами Ал-Саир», «Ал-Сияр Ал-Саир», «Ал-Сияр Ал-Кабир», «Ал-Жами Ал-Кабир», «Ал-Усул». Бл кітаптарды брі ханафи фиында «Кутуб Заир ар-Риуая» ымында. Бл кітапты мазмны Мхаммедті стазы бу Ханифадан жне бу Юсуфтан естіген ілімді, сондай-а оларды кімдеріне негіз болан сенімді алымдарды «мутауатир» жне «мшр» дрежедегі ілімін амтиды. Мхаммед зіні «Китаб ал-Асар» кітабында имам бу Ханифадан жеткен хадистер мен біраз сахабаларды сздерін жинатаан.

 

Зуфар ибн азил (.110-158 ж). Зуфар имам бу Ханифаны алдына білім алуа бу Юсуф пен Мхаммедтен брын келген еді. Длел келтіруге икемді, те парасатты тла болатын. Имамны фиінан кзараса сйенуді йреніп, ияс тсілін жасы мегереді. Зуфар да стазы секілді кітап жазбаанымен, стазыны кзарастарын тлім беруімен таратады. Басрада кптеген алымдармен кездесіп, фии пікірталастар жргізеді. Фи ілімін лайыты дрежеде мегерген кезде Басрада сотазы ызметіне таайындалады. Имам бу Ханифадан кейін мешіттегі тлім беру орнына, алдымен, отыран - осы Зуфар еді. Кейін бу Юсуф отырады.

Имам бу Ханифаны бл ш шкірті имамны ережелеріне негізделетін мужтаид дрежесіне жетеді.