Дретті бзатын нрселер

1. Тзге отыру жне жел шыу. Алла таала ран Крімде былай деді:

«..не сендерден біреу іш босатып келсе..»[133].

 

2.Жел шыу. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Дреті бзылан кісі айта дрет алмайынша намазы абыл болмайды».

: : ) (

Сонда Хадрамауттан келген бір кісі: «й, бу урайра! Дреті бзылан дегеніміз не?»-деп срайды. Ол: «Естілетін жел мен естілмейтін жел»-деп жауап береді[134].

 

бу урайра, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елішісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Желді даусы естілмейінше немесе иісі сезілмейінше дрет алынбайды»[135].

3.Мзи[136] жне уди суларыны блінуі. Ибн Аббас, Алла таала оан разы болсын, былай деді: Аллаты елшісінен (саллаллау алайи уа саллам) адамнан блінетін мзи суынан кейін не істеу керектігі жайында сраланда ол:

( )

«Дрет ал да мшее су сеп»-дейді[137].

 

Ибн Масъуд, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

) (

«Уди дегеніміз - зрден кейін блінетін су. Ол шін дрет алу ажет»[138].

4.Жыныс жолдарынан тас немесе рт шыуы. Ата ибн Рабахтан арты жыныс жолынан рт шыан кісіні дреті жайында сралады. Ол: «Дрет алуы керек»-деп жауап береді[139].

Сондай-а арты жыныс жолына урологиялы массаж шін кіргізілген саусаты немесе ызу лшейтін аспапты басында дым крінсе, дрет бзылады. Дым крінбесе, дрет бзылмайды. Дымны бар не жоы матамен тексеріледі. Ибн Аббас, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

 

«Арты жыныс жолынан бір нрсе шыса ана дрет алынады. Ал кіріп шыан нрсе шін дрет алынбайды»[140]. Арты жыныс жолынан тас немесе рт шыса, дрет бзылады.

йел адам белгілі бір себептерге атысты дретін сатау шін, блінетін су сырта шыпасын деген ниетпен ынабыны аузына мата салып ойса, кейін матаны сырттаы шынан дымылды крінсе, дреті бзылады. Алайда матаны ішкі жаы ана дымылданып, сырты ра болса, дреті бзылмайды.

5. Дене мшелерінен ан, сарысу жне ірі блінсе. Жараны аузынан ан аса, мрын анаса, дрет алынады. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) былай деді:

( )

«андай ан асын, дрет алу керек»[141].

Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Кім сса, немесе мрны анаса, немесе лосыса, немесе одан мзи блінсе, дереу барып дрет алсын..»[142].

 

бу урайра, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

) (

«Тотамай аан ан болмаса, бір не екі тамшы таман ан шін дрет алынбайды»[143].

 

Жараны аузынан ан мен ірі араласпаан су шыса, дрет бзылмайды. Жараны аузына оралан таышты бетіне шыан ан сырта апаса, дрет бзылмайды.

ан, сарысу немесе ірі жараны аузынан шыпаса, дрет бзылмайды. Сонымен атар ан жара аузынан сл ана шыуымен тотаса, дрет бзылмайды. Алайда жараны аузынан асып аса, бзылады. Теріні астына ан йып алса, дрет бзылмайды.

Сыылан безеуден су немесе ан аса, дрет бзылады. ан немесе су апаса, дрет бзылмайды.

Жараны аузынан шыан ан матамен сртілген сайын айта-айта шыа беретін болса, анды сртпей сл кту ажет. Жара анай берсе, дрет бзылады. ан жара аузынан аспай тотап алса, дрет бзылмайды. Біра баса нрселерді быламауы шін, жараны аузына бірнрсені таып алу ажет. Денені бір жеріне маса онып, ан соран болса, дрет бзылмайды.

Зат ар-Руаъ шайасында намазда тран сахабаларды біріне сада оы тиіп, жарасыны аузы анай бастайды. анны ауына арамастан ол рку, сжде жасап намазын жаластыра береді[144]. Негізінде, оны бл ісін жаралы жадайы, яни аныны жуарата тотамауы атайды. Табиундар ішіндегі йгілі тлаларды бірі Хасан ал-Басриді айтуынша, сахабалар анап тран жараларына арамай намаздарын ои беретін[145]. Мны жауабы: жараны аузынан аан ан біраза дейін тотамаса, ондай кісіні намаз ои беруі еш айыпталмайды. йткені оны жадайы шариатта «маъзур», яни «айыпсыз» саналады. Мндай кімдегі адамны жарасы тотамай анаса, дреті бзылмайды. Сондай-а Хасан ал-Басриді сзінде сахабаларды намазда аан андарын керек ылмай тра бергендері кзделмейді, алайда андарыны жуарата тотамауынан намаздарын ои бергендері кзделуде.

6. Ауыз толтыра шыан сы. Ауыз тола сылан нрсе мейлі тама, мейлі су, мейлі ан болсын, сондайа рамы згерсін, згермесін, брібір дрет бзылады. бу д-Дарда, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( )

«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) сты да дрет алды»[146].

Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Кім сса, немесе мрны анаса, немесе лосыса, немесе одан мзи блінсе, дереу барып дрет алсын..»[147].

Ауыз тола су дегеніміз - сыты ауыз уысына симауы.

Асазаннан келген сы - нжіс. Асазана жетпей шыан сы нжіс емес. йткені ол анасыны тсін еміп отырып, лосыан нрестені сыы секілді.

 

7. Тістен немесе ауыздан шыан ан ткірікті басым клемін раса. Ауыздан шыан ан асазаннан немесе бастан келген болса, тіпті, аз клемде болса да, дрет бзылады. Нан, жеміс немесе ккністі тістегенде оларды бойынан ан крінсе, дрет бзылмайды. Сол сияты тіс тазалаан кезде тіс тазалаышты ылшатарынан ан крінсе, дрет бзылмайды. Алайда тіс тптерінен немесе ртты тістеп аландытан шыан ан ткірікті тсін ана бояса, дрет бзылады. Сібірген кезде мрыннан кеуіп алан ан шыса, дрет бзылмайды.

8. Денеден ан алдыру шін слік пайдаланылса, дрет бзылады. Шприцпен ан алынса, дрет бзылады. Сол сияты хижама[148] да дретті бзады. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) былай деді:

( )

«андай ан асын, дрет алу керек»[149].

 

Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( : . . : (. . )

Пайамбара (саллаллау алайи уа саллам) бу Хабиш ызы Фатима келіп: «й, Аллаты елшісі, расын айтсам, менде истихада аны келетін йелмін жне одан тазара алмаймын. Сонда намаз оымаймын ба?»-деп срайды. Ол: «Жо, ол айтып траны етеккір емес, алайда жатырдан тыс орналасан тамырдан келетін ан. Еттекірі келген бетте намаза жаындама. (ашан етеккіріні уаыты бітсе, келіп жатан аннан) жуынып, намазыды оы. Сондай-а р намазыа дрет алатын бол, тіпті (намазда траныда) ши тоыманы стіне ан тамса да»-дейді[150].

9. йы.ли, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«(Ояу боландаы) екі кз - арты жыныс жолын (желді шыан, шыпаанын) баылаушы. (Сондытан) кім йытаса, дрет алсын»[151].

Муъауия, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Кз - арты жыныс жолын баылаушы. Кздер йыа кетсе, баылау зіледі»[152].

Адам ешнрсеге сйенбестен жерде немесе атты стінде денесіне ие болатындай кйде йыа кірсе, дреті бзылмайды. Буындары босап, денесіне ие бола алмай алса, дреті бзылады. Намаз стінде иямда, немесе ркута, немесе сждеде кзі ілініп кеткен кісіні дреті бзылмайды. Ибн Аббас, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

) (

«Сждеде кзі ілініп кеткен кісіні дреті жерге жатып алмайынша бзылмайды. йткені жерге жатуымен буындары босап, (наыз йыа кетеді)»[153].

 

Анас, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

) (

«Сахабалар мешітте птан намазын ктіп отыранда отыран кйлерінде йытап кететін. Кейін дрет алмастан намаздарын ои беретін»[154].

 

Ибн Аббас, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

) : : " "(

«Пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) сждеде йытап кеткенін крдім, тіпті орылдаан еді. Кейін ияма ктеріліп намазын ои береді. Мен оан: «й, Аллаты елшісі, сіз йытап кеттііз ой?»-деп едім, ол: «Жерге жатып йытаан кісіден басаа дрет алу ужіп емес. Ал жерге жатанда буындар босайды (йыа кетеді)»-деп жауап береді[155]. Бл хадистер бойынша жеіл йы дретті бзбайды.

10. арылдап клу. Егер намазда тран кісі жамаат еститіндей дауыспен клсе, дреті де, намазы да бзылады. Маъбадті айтуынша, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) жамаатпен намаз оып трады. Соыр кісі мешітке кіргенінде кішкене шыра срініп лап алады. Мны сезіп алан адамдар намаз стінде арылдап кліп жібереді. Намаздан кейін пайамбар (саллаллау алайи уа саллам) былай дейді:

( )

«Сендерден кім арылдап клсе, дретін айта алып, намазын айта оысын»[156].

 

Намазда тран кісіні клкісін жанындаы кісілер естімесе, оны дреті бзылмайды, біра намазын айта оиды. Намазын аятауа слем беріп жатан кісі арылдап кліп жіберсе, дреті бзылып, намазы бзылмайды. йткені слем - намазды соы.

11. Есінен таланда, жындылы стаанда, сондай-а ес кетіретін, мас ылатын нрсені абылдаумен ес кеткенде немесе мас боланда.

Дретті бзбайтын жадайлар:

1. ан шыан жерінен асып апаса.

2. Дене мшесінен ет немесе тері зіліп тсіп, ан апаан болса.

3. Денені жыныс жолдарынан баса жерінен рт шыса.

4. уретке олды тиюі. лиді айтуынша, Алла таала оан разы болсын, бір кісі келіп, пайамбардан (саллаллау алайи уа саллам): «Ей, пайамбар! Дрет алан со, адам зіні ятты жерін стаса, не болады?»-деп сраанда былай жауап береді:

( : )

«Ол оны бір блігі емес пе?»-деп жауап береді[157].

Омар, ли, Ибн Масъуд, Зайд ибн Сбит, Хузайфа ибн ал-Йаман, бу ад-Дарда жне бу урайра, Алла таала олара разы болсын, бл сахабаларды кзарасында ятты жерді стау дретті бзбайды. Тіпті лиді, Алла таала оан разы болсын, былай дегені бар: «Мшемді стааным не, мрнымны шын стааным не, брібір»[158].

5. Жбайын шатау немесе сю. Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( )

«Пайамбарымыз (саллаллау алайи уа саллам) йелдеріні бірін сйіп, намаза шыанында дрет алмаан еді»[159].

шатасу немесе сйісу нтижесінде ерлі-зайыптыларды айсысынан мзи блінсе, соны дреті бзылады.

 

6. сы, ауыз толмаан болса.

7. аыры пен кекірік.

8. алып кету. Анасты айтуынша, Алла таала оан разы болсын, сахабалар мешітте птан намазын ктіп отыран кездерінде йытап кететін, кейін дрет алмастан на-маздарын ои беретін»[160].

Намаз оып тран кісі иямда, ркута кзі ілініп кетсе, дреті бзылмайды. Ал сжде кезінде кзі ілінсе, шынтатары ашы крінуі жне ішіні екі санынан ажырап тран болуы шарт. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

) (

«(Ешнрсеге сйенбей) отырып йытаушыа, трегеп йытаушыа жне сждеде йытаушыа, жатып йытамайынша дрет алуы ужіп емес. Ал жатып йытаса дрет алады»[161].