Бой дретсіз орындауа болмайтын лшылытар
1. Дретсіз орындауа болмайтын лшылытарды брі сылсыз атаруа тиым салынады. Олар: намаз жне оан сайтын тилуат сждесі, шкір сждесі, жаназа намазы, абаны тауап ету. Сонымен атар дретсіз стауа болмайтын нрселерді сылсыз стауа тиым салынады. Олар: ран кітабы, ран аяттары жазылан нрсені, ран аяттарымен безендірілген абыра мен жиектеме.
2. ран оу. ли, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( )
«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) ранды бой дретсіз болан кезде ана оымайтын»[232].
Ибн Омар, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін жеткізді:
( )
«Жніп жне етеккір кйдегі адама раннан ешнрсе оуына болмайды»[233].
3. Мешітке кіру. Умму Салама, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін жеткізді:
) )
«Расында, жніп жне етеккір кйдегі адама мешітке кіруге болмайды»[234].
Мешітке атысты кімдер[235]
1.Жніп кісіге жне етеккір мен нифас кйдегі йелге мешітке кіру харам.
2. Мешітте йытаан кісіден шует блінсе, дереу мешіттен шыуы ужіп.
3. Кіші дретсіз кісіге мешітте отыруына болады.
4. Жолаушы мен иътикафтаы кісіден басалара мешітте йытау мкр.
5. Ораза стаан кісіге мешітте ауыз ашуына болады.
6. Пияз бен сарымса жеген кісіге мешітке кіруі мкр тахриман. йткені Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) былай деді:
( - - )
«Кім мына сімдіктен жесе, - яни сарымсатан, - мешіттерімізге жуымасын»[236].
7. Мешітте ткіру мкр. Анас, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Мешітте ткіру - кн жне кінсіні жуылу - кміп тасталуында»[237].
8.Мешітте тзге отыру жне ан алдыру харам. Анас, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( . )
«Расында, бл мешіттерді зр немесе нжіс секілді нрселермен былануы дрыс емес. Расында, олар Аллаты еске алу мен ран оу шін ана арналан»[238].
9.Мешітте ааш егу жне ды азу мкр.
10. Мешітте жанжал шыару, дауласау жне дауыс ктеру, бір затты жоаланын жариялау, сауда жргізу мкр тахриман. йткені Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) былай деді:
( : : )
«Кімні мешітте (бір нрсені) сатанын немесе сатып аланын крседер, оан: «Алла саудады пайдасыз етсін»-дедер. Жоалан нрсесін мешітте жариялаан кісіні крседер, оан: «Алла оны саан айтара крмесін»-дедер»[239].
11.Мешітте садаа срау харам, ал садаа беру мкр.
12. Сбиді мешітке кіргізу мкр. йткені сби білместіктен мешітті былауы ммкін.
13. Мешітте тлім отырыстарын йымдастыру жне уаыз айтып имандасу мустахап.
14. Мешітті тазалыын адаалау сннет. Мешітте ткірік немесе нжіс байаан кісіге оны здігінен алып тастау сннет. йткені Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) мешітте кеуіп алан ткірікті з олымен ырып кетірген[240].
15.Сапардан оралан кісіге алдымен мешітке соып, екі ркат намаз оуы сннет. Каъб ибн Млик, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( )
«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) сапардан ораланда мешіттен бастап, екі ркат намаз оыды»[241].
16.Мешітте отыран кісі келесі намазды ктуі, онда ран жаттап немесе оып отыруы, сондай-а баса да лшылы трлерімен шылданып отыруы ажет.
17. рлыты кесірінен парыз намаздары арасында мешітті жабылуы кн емес.
18. Жманы тпасы айтылып жатан уаыттан баса уаыттарда мешітке кірген кісі екі ркат намаз оымай отыруы мкр.
19.Азан айтылан со ажет ыспаан кісіден басалара намаз аяталмай мешіттен шыу мкр. бу Шаъс, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( : )
бу урайрамен, Алла таала оан разы болсын, бірге мешітте отыран едік. Азаншы азан айтты. Бір кісі орнынан трып, мешіттен шыуа бет алды. Ол мешіттен шыанша бу урайра одан кзін алмады. Сосын бу урайра былай деді: «Мынау кісі, расында да, бу асимні, (саллаллау алайи уа саллам) тілін алмаан болды»[242].
20. Мешітке кірерде мына даны айту:
( . . )
«Рахымнан уылан шайтаннан лы Аллапен, Оны Ардаты жзімен жне Мгі стемділігімен оранамын. Аллаты атымен жне Аллаа матау. Аллаым, жетекшіміз Мхаммедке жне Мхаммедті улетіне рахымы мен есендігі болсын. Аллаым, мені кнлрімді кешіре грші жне маан рахым есіктеріді аша грші».
21.Мешіт салу жне мешіт жндеу сннет. Осман ибн Ъаффан, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Кім Алла шін мешіт салса, Алла оан жннатта соан сасын салады»[243].
Моншалара атысты кімдер[244]
1. Жалпы моншаа тсуді кімі мубах. Ибн Омар, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні былай дегенін айтты:
( )
«лі сендерге баса халытарды жерлері ашылады жне онда моншалар деп аталатын йлерді байайсыдар. Ер кісілер оан іштік киімсіз[245]кіруші болмасын! Сондай-а йелдерді оан кіруіне тиым салыдар!..»[246].
2.Кпшілікпен моншаа тсу ер кісілерге болады. Ал йел кісіге жалыз болмаса, кпшілікпен моншаа тсуі харам. йел кісі з йіндегі жеке моншаа жалыз тсуі ажет. йткені шариатта ер кісімен салыстыранда йел денесіні кп блігі урет саналады. Сол себептен ер кісіге кпшілікке арналан моншаа іштік киімсіз жалааш кіруі, ал йел кісіге жалпы кіруі харам. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Мені мметімнен Аллаа жне аирет кніне иман келтіруші ер кісілер моншаа іштік киімсіз кірмесін! Сондай-а Аллаа жне аирет кніне иман келтіруші йел кісі млде моншаа кірмесін»[247].
3. Ер кісі йелімен бірге моншаа тсуіне болады. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) былай деді:
( )
«йеліді есепке алмаанда, басалардан уретіді сата!..»[248].
4.Моншаа тсуді дептері:
- Моншаа кіл ктеру ниетімен емес, тазалану ниетімен кіру.
- Монша аысын кірер алдын тлеу.
- Кірерде: «Бисмилл» мен «ъузу»-ді айту.
- Сол аяпен кіріп, о аяпен шыу.
- Буланатын блмедегі ыстыты сезуімен тоза отын еске алу.
- Ішінде жалааш кісі жрген моншаа кірмеу. Е абзалы моншаны жеке зіне жалдау.
- Буланатын блмеге кірер алдын бірінші блмеде тер шыарып алу. Бл денсаулыа пайдалы.
- Кп сйлемеу жне жан-жаа арай бермеу. йткені монша шайтандарды орны.
- Моншадан шыан со Алла тааладан кешірім срап, екі ркат намаз оу. йткені уелгі мсылмандар моншаа тскен кндерін «кнлі кн» деп санайтын.
- Ораза стаан кісіге моншаа тсу мкр. йткені моншаа тсуімен ол лсіздігіне лсіздік осады.
- Моншадан шыарда аяты салын сумен жуу. Бл денсаулыа пайдалы.