Таяммумды рсат ететін себептер

Бірінші себеп. Суды млдем немесе жеткілікті болмауы. Суды 1миль[252] ашытыта болуы. 1миль ашыты дегеніміз - шамамен 1847м. Сондытан таяммум алушы кісі, алдымен су іздеп, е азы 1847м жруі шарт. Егер су таппаса жне жеткілікті аражаты болса, суды сатып алу жолын арастыруы шарт. Су млдем табылмаса, таяммум алуы рсат етіледі. йткені Алла таала: «...сйтіп су таба алмасадар, таза топырапен таяммум алыдар»[253]-деді.

 

Екінші себеп. Науас болу. Алла таала: «..Егер науас болсадар......сйтіп су таба алмасадар, таза топыраа таяммум алыдар»[254]-деді. Ибн Аббас, Алла таала оан разы болсын, былай деді: «Науаса таза топырапен таяммум алуы рсат етілді». Бл себепке осымша жадайлар:

- кнні немесе суды суытыынан ауырып алудан орыса;

- ауруды асынуынан орыса;

- емді кешіктіретін болса (тжірибе бойынша немесе дрігерді айтуы бойынша);

- операциядан кейін суды олдану шін орнынан труа шамасы келмейтін кісіге;

- паралич жне мгедек жадайдаы адама, егер дрет алызатын адам таба алмаса;

- дрет алуа да, тайаммум алуа да біреуді кмегімен болмаса, здігінен шамасы келмейтін науаса.

 

- денесі жартылай немесе кп блігі жараатты болан кісі. Мысалы, басы, жзі жне олдары жарааттанан кісі таяммум алады. Денесіні кп блігі сау болса, сау блігі жуылып, жараатты блігіне олмен мсх жасалады. Егер мсх жасау зиянды болса, оны да істемейді. Іші жарааттанан кісі тайаммум алады.

- суы кні суды ысытуа еш ммкіндік болмаан жадайда.

Ъамру ибн Ъас, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( : ( ) : : { } )

«Зт ас-Саласил шайасында суы тні бой дретсіз болып алдым. сыл йынсам, римын-ау[255] деп орытым. Сйтіп, таяммум алып, бауырларыммен та намазын оыдым. Олар бны пайамбара (саллаллау алайи уа саллам) білдірді. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) маан: «Ей, Амру, жніп бола тра достарымен намаз оыаны алай?»-деді.Мен оан мені сыл йынудан не тотатанын хабарлап:«Расында, мен Алла тааланы: «здеріді лтірмедер! лбетте, Алла сендерге мейірімді»-дегенін естідім»-дедім. Сонда Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) клді де ешнрсе демеді[256].

 

шінші себеп. Дретсіз немесе жніп болан кісі жаназа намазы мен айт намаздарын ткізіп алудан орыса, бл намаздара таяммум алып атысуына болады. йткені бл намаздар айта оылмайды. Ибн Омар, Алла таала оан разы болсын, бір жаназаа келгенінде дреті болмаандытан таяммум алып, жаназа намазын оиды[257].

 

Таяммумді дрыс ететін шарттар:

1.Ниет. Таяммумні дрыстыы шін ниетті болуы шарт. «Неге ниет дретті дрыстыы шін шарт емес, ал таяммумні дрыстыы шін шарт?»-деген сраты жауабы: «йткені су табиаты бойынша тазарту асиетіне ие. Мысалы, кім зенге тазару ниетімен емес, малту ниетімен сгіп шыса, бой дретті болып шыады. Ал топыра болса, керісінше, былайды. Сондытан топырапен тазару ниетпен абаттаспаса болмайды. Таяммума ниет екі алаанды таза топыраа рар кезде жасалады.

2.Таяммумды рсат ететін себепті болуы.

3.Таяммумны таза жер ыртысымен алынуы. Алла таала былай деді:

«..таза жер ыртысымен таяммум алыдар..»[258].

Имам бу Ханифа мен Мхаммед, Алла тааланы олара рахымы болсын, былай деді: «Топыра, ша, м, тас, гипс, к, срме нтаы, кшн (мышьяк) секілді жер ыртысынан болан бкіл нрсемен таяммум алуа болады. Тіпті оларды стінде ша болмаса да. Аяттаы жер ыртысы дегеніміз жер бетіні атауы боландытан, тек топыра ана кзделмейді, керісінше жерді бкіл бліктері кзделеді». Таспен таяммум алу шін, стінде ша болуы шарт емес. ранда ола шаы ілінбейтін ылалды топырапен де, сор (тзды) топырапен де таяммум алуа болады. Сонымен атар шамен де таяммум алуа болады. Мысалы, екі олды бойына ша жинаан нрсеге рып, ша ктерумен де таяммум алуа болады[259].

4.Бет пен екі олды сипау. Таяммумні дрыстыы шін олдаы саина мен білезік секілді шкейлер ке болса да, шешілуі ужіп. Саусатарды арасы тарамдалу ажет. Таяммум дрет орнына жретін боландытан, дреттегі бет пен ола атысты шарттар таяммумні дрыстыы шін де атысты.

5.Таяммум алынатын мшелерге алаан бтіндей тиюі ажет.

6. Екі алаан жер ыртысына екі рет рылады.

7. Хайыз бен нифасты тотауы.

8. Теріні бойында мсх жасауа кедергі болатын май тріздес нрселерді кетірілуі.