Намазды дептері

1.Тахрим ткбірі кезінде алаанды женен шыарып ктеру.Бл деп кйлегіні жеі зын ер кісіге ана атысты. йтпесе, депсіз болады. йел кісі, керісінше, олдары ашылып алмас шін екі алаанын жасырып ктереді.

 

2.иямда кзді сжде орнына, ркта екі аяты стіне, сждеде мрын шына, отырыста тізеге, слемде иытара арау. Назарды бір жерге орныуымен кіл де Бір Алла таалаа беріледі. Омар, Алла таала оан разы болсын, былай деді: Жебірейіл (алайи ас-салам) пайамбарымыздан (саллаллау алайи уа саллам) ихсан туралы сраанда:

( )

 

«Ихсан дегеніміз - Аллаа кріп траныдай лшылы етуі. Сен оны кре алмаанымен, лбетте, Ол сені креді»-деп жауап береді[484].

 

3. Себепсіз боса жтелмеу жне кекірмеу. йтпесе намаз бзылады.

4.Есінеуді айтару. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

 

«Намазда есінеу - шайтаннан. Кімге есінеу келсе, олдан келгенше айтаруа тырыссын!»[485].

 

5.амат айтушы: «хаййа алал-фалах»-дегенде имам да, жамаат та намаза трады. йткені, амат - бйры жне оны орындау ажет.

6.Имамбу Ханифаны кзарасында амат айтушы: «ад аматис-солату»-дегенде имам намазды бастайды. бу Юсуп пен Мхаммедті кзарастарында имам намазды амат аяталанда бастайды.

7.Мсылман намаза трарда алдынан адамдар тпеуі шін, алдына белгі ойаны дрыс. Бны фита " "- «сутра» деп атайды. Абдумлик ибн ар-Рабиъ кесінен, ол атасынан, Алла таала олара разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегені жеткізді:

( )

 

«Сендерден біреу намаз оыса, алдына сутра ойсын, тіпті ол садаты оы болса да»[486].

бу урайра, Алла таала олара разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

 

«Сендерден біреу намаз оитын кезде алдыы жаына бір нрсе ойсын. Ешнрсе таппаса, бір бтаты жерге кіргізіп ойсын. Бта та таба алмаса, бір сызы сызып ойсын. Сонда оны алдынан тушілер (намаздаы кйіне) зиян тигізбейді»[487].

Сутраны оюдаы масат:

1 - Намаз оушыны кілін намаздан ешнрсе блмеуі шін.

2 - Аллаты алдында бой сынып тран лды мінажаттік кйін бзбау шін.

 

Намазда тран кісі мен сутраны арасынан туге болмайды. Намазда тран адамны алдынан біреу тсе, кн ш трлі болады:

1 - Намазды кейінгі ркттріна осылып, лгермеген ркттрін толытырып жатан кісіні алдынан ткен кісі кна ие болады.

2 - Алдына ешнрсе оймай оыан адамны алдынан бір кісі мжбрлі трде тсе, онда кн намазда тран адамны зіне болады.

3 - Алдына ешнрсе оймай оыан адамны алдынан бір кісі тетін баса жол бола тра тсе, кн екеуіне болады.

 

Сутраны шарттары

1 - абыраны немесе дуалды сутра ету абзал.

2 - Сутра кішкентай зат болса да, жарайды.

3 - Намаз оушы сутраа жаыныра труы ажет. Саіл ибн бу Хасама, Алла таала олара разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

 

«Сендерден біреу алдына сутра ойып намаз оыса, оан жаын трсын. Сонда шайтан оны намазынан бле алмайды»[488].

4 - Сутра тура алдында емес, не оа, не сола арай ойылуы керек.

5 - оятын зат табылмаса, жерге сызы сызып белгілесе болады.

6 - Имамны алдына ойылан сутра жамаат шін жеткілікті.

7 - Алдына сутра ойылсын, ойылмасын, алдынан тіп бара жатан адамды итермеу намды іс. йткені намазды негізі - баынышты тыныш кй. Алдына сутра ойып, намаз оушыны алдынан біреу білмей тсе, ылыын білместігі атайды. Ал біліп тсе, кна сол ие болады. Алдынан тіп бара жатан кісіні итеру - шариат тарапынан рсат, алайда итермей, ишарамен немесе «субханалла» сзімен айтару - дрысыра. Ишарамен айтаруды мына хадис бекітеді: мму Саламаны йінде, Алла таала оан разы болсын, баласы Умайра пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) алдынан тпекші боланда ол оан «тота» деген ишара жасап, бала тотайды[489].

«Субханалла» сзімен айтаруды мына хадис бекітеді: Сіл ибн Саъд, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты: «Намазда трандарыда бір нрсе дрыс болмаса, еркектер «субханалла» десін, ал йелдер алаан сосын»[490].

бу Саъид ал-Худри, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Сендерден біреу алдынан адамдар тпес шін сутра ойып, намаз оыанында біреу алдынан тпекші болса, кері айтарсын. Егер арсыласса, онымен стассын. йткені, ол - шайтан»[491]. Исламны бастапы кезеінде намаздаы арты имыл есепке алынбайтын. Кейін намазда тран кісіге арты имыл істеуіне тыйым салынып, «стасуа» рсат кімі жойылды. Алдынан не тсін, кім тсін, намаз бзылмайды. Имам бу Ханифа, имам Млик, имам Шафии жне Хасан ал-Басриді кзарастарында намазда тран кісіні алдынан кез келген ит, жануар тсе, адам тсе, мейлі мсылман, мейлі мсылман емес болсын, намаз бзылмайды. Ибн Омар, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( )

«Намазды (алдынан ткен) ешнрсе бзбайды»[492].

Негізінде, намазда тран кісіні алдынан білмеген немесе баса жол таба алмаан кісі болмаса, дейі ешкім тпейді. Білместік ылан кісіні атасына алып, стасу - сннеттен емес. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, былай деді: Бір кісі білместіктен мешіт аумаында дрет сындырады. Мны крген мсылмандар оны атасына алады. Пайамбар (саллаллау алайи уа саллам) олара былай дейді: «Оны оя берідер! Дрет сындыран жеріне бір лкен шелекпен немесе кдімгі шелекпен су тгідер! Негізінде, сендер ауырлатушы емес, жеілдетуші етіп жіберілдідер»[493].