Намазды мкртрі
1. Намазды бір ужібін дейі істемеу мкр тахриман. Бір сннетін дейі істемеу мкр танзиан.Мысалы: намазда имама ілесу - ужіп. Имама юшыны имамнан озып кетуі мкр тахриман.бу урайра, Алла таала олара разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Сендерден біреу басын имамнан брын ктерсе, Алла таала оны басын есекті басындай етіп жіберуінен немесе бейнесін есекті бейнесіндей етіп жіберуінен орыпай ма?!»[494].
2. Намазда тыныш трмау мкр тахриман.Бл іс намаздаы мінжатті бзып, намаздан жректі кілін бледі. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) былай деді:
( : )
«Расында, Алла сендер шін алты нрсені жек крді: намазда тыныш трмау, берген садааа міндетсіну, оразада депсіз сйлеу, абір асында клу, мешітке бойдретсіз кіру жне йлерге рсатсыз кз су»[495].
бу урайра, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( : ( )
Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) намазда олымен саалын сипап тран бір кісіні кріп, былай деді: «Егер мына кісіні жрегі баынышты кйде болса, дене мшелері де баынар еді»[496].
Намазда тыныш трмау дегеніміз - намаз стінде имылдай беру. Соларды кейбіреуін атап тейік:
1 - Намазда мадайа жабысан топыраты немесе шпті тсіру. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Намазын аяталмаан кісіні мадайын срте беру істі зая кетіруге жатады»[497].
- Сжде орнын тегістеп тазалау. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) сжде орныны топыраын тегістеп жатан бір кісіні кріп, былай деді:
( )
«Егер тегістегі келсе, бір мрте ана жаса!»[498].
- Саусатарды шыырлату. ли, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Намазда траныда саусатарыды шыырлатпа!»[499].
- Екі олды саусатарын біріктіру. Каъб ибн Ъужра, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( )
Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) намазда саусатарын біріктіріп тран бір кісіні крді. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) оан жаындап, саусатарын ажыратты»[500].
Ибн Омардан, Алла таала оан разы болсын, намазда саусатарды біріктіру жайында сраланда ол былай деді:
( )
«Бл – ашуа шыраандарды (яудилерді) намазы»[501].
3. Жан-жаа мойнын брып арау мкр танзиан.Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, былай деді: Мен Аллаты елшісінен (саллаллау алайи уа саллам) намазда жалтатау жайында сраанымда:
( )
«лды намазынан шайттаны рлауы осылай жзеге асады»-деп жауап берді[502].
Алайда кзді озалуы мкр емес. Ибн Аббас, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( )
«Пайамбар (саллаллау алайи уа саллам) намазда транда о жаты жне сол жаты кзімен байайтын, біра мойны озалмайтын»[503].
Анас, Алла таала оан разы болсын, былай деді: Маан Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) былай деді:
( . )
«Намазда жан-жаа араудан сатан. йткені, намазда жан-жаа арау рдыма апарады. Егер мжбр болса, тек нпіл намазында арауа болады, ал парыз намазында болмайды»[504].
4. Мешітте ткіру млде мкр. Анас, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Мешітте ткіру - кн жне кінсіні жуылу - кміп тасталуында»[505].
Біреу далада намаз оыанында ткіруге мжбр болса, сол жаына ткірсе болады. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Сендерден біреу намаза трса, алдыы жаына ткірмесін! йткені, ол намазын аятаанша Аллапен мінжатта болады. О жаына да ткірмесін! йткені о жаында періште бар. Сол жаына немесе табаныны астына ткіріп, аяымен жерге кміп тастасын»[506].
5. Отырыста екі бксесін жерге тигізіп, тізелерін ктеріп отыру мкр танзиан. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( : )
«Пайамбар (саллаллау алайи уа саллам) бізді намазда ш нрседен тыйды: озалу, ит секілді отыру жне тауы шоыандай сжде жасау»[507].
6. Сждеде екі олды созып, жерге жайып стау. Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( )
«Пайамбар (саллаллау алайи уа саллам) шайтана еруімізге жне намаздаы кісіге олдарын жыртыштар секілді жайып стауына тыйым салды»[508].
7. Кйлегі бола тра, намазды тек шалбармен оу мкр танзиан. Ибн Омар, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Кім намаз оыса, екі киім кисін! Алдында семденіп труа е лайыты - Алла. Кімні намаза трарда екі киімі болмаса ана, бар матасын шалбар етіп кисін..»[509]. уретті бейнелейтін тар киіммен намаз оу мкр тахриман.
Намазда жеді шынтаа дейін тру мкр тахриман.
Шынтаа жеткізбей тру мкр емес.
Басты ашы болуы мкр танзиан.
8. Ер кісіге шашын ріп труы.бу Рафиъ, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( )
«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) ер кісіні намаза шашын ріп труына тыйым салды»[510].
9. Ер кісіге де, йел кісіге де бетпердемен тру мкр танзиан.
10. Слем берген кісіге жауап айыру, олмен белгі беру мкр танзиан. Алайда, басымен ишара жасауына болады. Ибн Масуд, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( )
«Эфиопиядан келгенімде Аллаты елшісіне (саллаллау алайи уа саллам) келдім. Ол намазда тран болатын. Мен оан слем бердім. Маан басымен ишара жасады»[511].
11. иямнан баса алыпта ран оу мкр тахриман.р ішкі парызда оуа арналан зікір сздерінен баса сздер айтылмайды. иямда оып лгермеген «Фатиха» сресін ркта жаластыру мкр тахриман.
12. Екінші ркатта біріншіге араанда заыра тру мкр танзиан.
13. Парыз намазыны екі рктінда бір срені айталап оу мкр танзиан.Нпіл намазында бір срені айталап оуды оасы жо.
14. Срелерді рандаы реттік тртіппен оымау мкр танзиан. Бл іс трт мзапта да мкр. Сахабалар, Алла таала олара разы болсын, намазда срелерді рандаы реттік тртіптеріне сай оуды пайамбардан (саллаллау алайи уа саллам) мраланды. Ибн Масъудтан, Алла таала оан разы болсын, ранды кері тртіппен оитын кісі жайында сраланда: «Ол жрегі теріс адам»-деп жауап береді.
( : )
Намаза тран кісі бірінші ркатта «Нс» сресін оыса, екінші ркатта «Баара» сресінен оыаны дрыс. Ал «Фала» сресін оуы мкр болады.
15. Сждеде башпайларды быладан баса тарапа бру. бу Хамид, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) сждесін сипаттап, былай деді:
( )
«Сжде жасаанда сауса араларын атты ашпайтын жне біріктірмейтін. Сондай-а ая башпайларын былаа баыттайтын»[512].
16. Есінеу. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Расында, Алла лды тшкіргенін жасы креді, ал есінеуін жеккреді. Егер л тшкіргенде Аллаты матаса, оны естіген р мсылманны міндеті - оан Аллатын рахымын тілеу. Есінеу туралы айтар болса, лбетте, ол шайтананнан ана болады. Сондытан л олдан келгенше есінеуді айтаруа тырыссын. Егер «а-а-а»-деп есінесе, шайтан оан кледі»[513].
17. Кзді жму мкр танзиан.Ибн Аббас, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Сендерден біреу намаз оыса, кзін жмбасын»[514]. Намаздан кілін блетін нрселерден сатану шін жасаса, мкр емес.
18. Аспана арау.Анас ибн Млик, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( ) : ( )
«Намаздарында кздерін ккке ктерген адамдара не болады екен?». Даусы кшейе-кшейе, тіпті былай деді: «Олар бларын доарсын! йтпесе, кздерінен айрылады»[515].
Намазда кзді аладауымен кіл де аладап, ойа баса нрселер кіреді. бу Зарр, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Намазда тран л жзін баса жаа брмайынша Алла таала одан жзін алмайды. Егер л жзін баса жаа аударса, Алла таала одан аулатайды»[516].
Сондытан намаздаы кісі баынышты кйде труы шін, денесіні р мшесін сннет белгілеген орына шоырлауы ажет.
19. Намаза жалауланып тру. Негізінде, лшылыа жалаулы таныту - мнапытарды сипаты. Алла таала ран Крімде былай дейді:
«Расында, мнапытар Аллаты алдамашы. Алайда, Алла оларды алдауда. Намаза трандарында жалауланып трады. Адамдарды кзіне бояма жасап, Аллаты болар-болмас еске алады»[517].
20. Бас киімні мадайды жауып труы мкр танзиан. Алайда, жер суы немесе ысты болса, мкр емес.
21. Намаз оылатын блмеде адамны немесе жануарды суреті болуы мкр тахриман. бу Талха, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Ішінде ит жне сурет бар йге періштелер кірмейді!»[518].
Шариат бойынша мсылман періштелерді оршауында болуы шін, йінде жанды нрселерді суреттерімен шекейленген кілемдерді еден шін де, абыра шін де олдануы мкр тахриман. Сондай-а оларды стінде намаз оу да мкр тахриман. Шариат ережелерін білмейтін бір йге она болып тскен жадайда еденге тселген кілемні жанды нрсені суретінен жне бала нжісінен аман екендігіне кз жеткізуі шарт. Кілемде лкен сурет болса, жайнамазды суретті басын жабатындай етіп тсесе жеткілікті. абыраа ілінген кілемдегі сурет лкен болса, беті бркелуі ажет. Дегенмен кім мкр тахриман боландытан, намаз дрыс саналады. Тсенішті бір блігінде бейнелері айын емес жанды нрселерді кішкене суреттері болса, суреті жо блігінде намаз оу мкру емес.
22. Жанды нрсені суреті бар киіммен намаз оу мкр тахриман.Сурет кзге ре ілінетін са болса немесе бейнені басы болмаса, мкру емес. Жансыз нрселерді суретін пайдалануа рсат етіледі. Ер кісіге сары, ызыл жне ызылт сары тсті киім кию мкр танзиан.
23. Сждеге мадай тиіп, мрынны тимеуі мкр тахриман. бу Хамид Ас-Саъиди, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( )
«Пайамбар (саллаллау алайи уа саллам) сжде жасаанда жерге мрны мен мадайын тигізетін»[519].
24. Жол ортасында, моншада, абір басында, бтен жерде жне тартып алынан жерде намаз оу мкр тахриман.Ибн Омар, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( : )
«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) жеті трлі жерде намаз оуа тыйым салды: и ймесінде, асапханада, абір басында, жол ортасында, моншада, тйе орада жне абаны тбесінде»[520].
Киізді немесе кілемні стінде намаз оу мкру емес. Дегенмен, жерде немесе шиді стінде оыан абзал. Ибн Аббас, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( )
«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) кілемшені стінде намаз оитын»[521].
бу Саъид, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( )
«Пайамбар (саллаллау алайи уа саллам) амыстан тоылан рмені (шиді) стінде намаз оитын»[522].
25. Іш кепкен кезде, лкен жне кіші дрет ысып транда, тама зір боланда намаз оу мкр тахриман. бу мама, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( )
«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) кіші дреті ысып тран кісіге намаз оуа тыйым салды»[523].
Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Тама зір боланда, сондай-а лкен жне кіші дрет ысанда намаз оылмайды»[524].
26. Пижамамен, жмыс киімімен намаз оу мкр танзиан.Нафиъ, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( . : . : . : : . : )
Мені жалыз іштік шалбармен намаз оып транымды крген Ибн Омар, Алла таала оан разы болсын, маан былай деді: «Саан киім бермедім бе?»-деді. Мен: «Бл не дегенііз?»-дедім. Ол: «Сені бір жерге жіберсем, осы кйіде барар ма еді?»-деді. Мен: «рине, жо»-дедім. Ол: «Алдында семденіп труыа е лайыты Алла емес пе?!»-деді[525].
27. Имама михрабты ішіне кіріп жне жамааттан биіктеу жерде трып намаз оуы мкр танзиан. Сондай-а жамаатты имамнан биіктеу жерде тру кімі де осындай.
28. Алдыы сапта бос орын бола тра, екінші сап ру мкр тахриман.р саптаы бос орынды толтыру ужіп. Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Расында, Алла жне Оны періштелері сап рап намаз оушылара рахым тілейді. Кім бос орынды толтырса, сол шін Алла оны дрежесін бір мртебеге ктереді»[526].
29. Жанып тран отты алдында намаз оу мкр танзиан. йткені бл ота табынушыларды лшылыына сайды.
30. Парыз намаздарында «Фатиха» сресіні орнына баса срені белгілеу. «Фатиха»-ны оу ужіп боландытан орнына баса срені белгілеу сннетке айшы келеді. осымша срелерді сннетте келгендей белгілеп оыса болады. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( )
«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) жма кнгі та намазында «Сжде» мен «Инсан» срелерін оитын»[527].
31. Адамдар кп тетін жерде намазды сутрасыз оу.