Екінші: Парыз намаздарына ермейтін нпіл намаздар

Парыз намаздарына ермейтін нпілдер екіге блінеді: жеке оылатын намаздар жне жамаатпен оылатын намаздар.

 

Жеке оылатын нпіл намаздар:

1 - Мешітке слем намазы.Бл - екі ркат намаз. бу атада, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Сендерден біреу мешітке кірсе, екі ркат оымайынша бірден отырмасын»[589]. Кім мешітке намаз оуа тиым салынан уаыттарда кірсе, оыаны дрыс емес. Тек ана Ал-Харам мешітінде оуа болады. йткені оан слем намазы абаны тауап етумен жасалады. Ал тауап ай уаытта болсын жасалады.

- адам та мен екінді намаздарыны уаыттары шыаннан кейін мешітке кірсе, мешітке слем намазын оымайды. Мндай жадайда Аллаты зікір етуімен мешітті аын берген болады.

- мешітке кіргенде парыз намазыны уаыты кіріп ойса, парызды атарады. йткені парыз намазы мешітке слем намазыны орнын жауып кетеді.

- мешітке кірген адам уаыз естуі шін отырса, слем намазын енді оуына болмайды деген сз жо. Мндай жадайда кейін оыаны абзал.

- мешітке айта-айта кіріп жрген адам мешітке слем намазын бір мрте оыса, бір кнге жеткілікті.

- мешітке кірерде: " " - «Аллаым, маан рахым есіктеріді аша кр»-деу, ал шыарда: " " - «Аллаым, кешілігінен сраймын»-деу сннет.

бу Асид Ас-Саъиди, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( : : )

«Сендерден біреу мешітке кірсе, слем айтып, «Аллаым, маан рахым есіктеріді аша кр»-десін. Ал шыарда: «Аллаым, кешілігінен сраймын»-десін[590].

 

 

2 - Дрет намазы.Дрет алан бетте екі ркат намаз оу сннет. Уба ибн Амир, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Жасылап дрет алан со жрегі мен жзін беріп екі ркат намаз оыан р мсылмана жннат ужіп болады»[591].

 

3 - Дха намазы.Бл - трт ркат намаз. Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( . )

«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) дха намазын трт ркат етіп оитын жне оан алаанынша осатын»[592].

Дха намазыны уаыты кн бір найза бойындай дегейге ктерілгенде кіріп, оны аспан биігіне жетуімен шыады. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) бл намазда «Шмс» пен «Дха» срелерін оитын.

Дха намазын трттен он екі рката дейін оуа болады. Е абзалы – сегіз ркат. мму ания, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( . . . )

«Мекке ашылан жылы пайамбар (саллаллау алайи уа саллам) мму анияны йіне кіріп, сегіз ркат намаз оыды. Рк пен сждені толы атаранымен бір намазды блай жеіл оыанын ешашан крген емеспін»[593].

 

бу Зар, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( . . . . . . . )

«ркім р буыны шін садаа беруге міндетті. р таспих: «субханалла»-деу - садаа, р тахмид: «лхамдулиллаи»-деу - садаа, р талил: «л ил иллалла»-деу - садаа, р ткбир: «Аллау кбар»-деу - садаа. Сондай-а жасылыа шаыру - садаа, жамандытан тыю да - садаа. Осыны брін екі ркат дха намазы алмастырады»[594].

 

4 - Тнгі намаз.Кейбір алымдар тнгі намазды пайамбара (саллаллау алайи уа саллам) парыз боландыын пайымдап, мына аятты длелге келтіреді:

 

{1} {2}

«й бркенуші! Тнні азынан баса блігін (намазда) тр!»[595]. Ал мметі шін тнгі намазды кімі мндуп.

Тнгі намаз е азы сегіз ркат етіп оылуы ажет. Тнні соы блігінде оыланы мустахап. Бл намазды артышылыын баяндаушы хадистер те кп. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Парыз намазынан кейінгі е абзал намаз - тнгі намаз»[596].

 

Салман Ал-Фариси, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Сендер тнгі намазды оуа тиістісідер! Расында, ол - алдарыда ткен ізгілерді асиеті. Ол сендерді Алла таалаа жаындатады, жаман істеріді жойып, кндан тотатады жне іштарлыты уады»[597].

 

5 - Истихара намазы.«Истихара» сзіні маынасы: жасылы тілеу. Толыыра айтанда, мсылман бір істі тадаанда Алла тааладан жасы жне дрыс тадауа жолытыруын тілеуі керек. йткені Алла таала лдарына нені жасы екенін жне нені жаман екенін толы біледі.

Жбир, Алла таала оан разы болсын, былай деген еді: Аллаты елшісі (алайи ас-солату уа ас-салам) ран оуды йреткені секілді бкіл істерімізде истихара оумызды да йретіп, бізге былай дейтін:

( : . : : . : )

Сендерден біреу бір іспен мазаланса, парыздан блек екі ркат намаз оып, кейін мына даны айтсын: «Аллаым, біліміе сай сттілікке жолытыруыды сраймын, діретіе сай жасы тадыр жазуыды тілеймін жне орасан зор кешілігінен сраймын, йткені Сені діреті (р нрсеге) жетеді, ал мені шамам жетпейді жне Сен (мен шін нені жасы екенін) білесі, ал мен білмеймін, рине, Сен - ткен жне болатын пияларды брін білушісі! Аллаым, Сені біліміде бл іс дініме, міріме жне соы саатыма жасылы келетін болса,(ерте ме кеш пе,-деді ол)дереу оны тадырыма жаза кр, іске асуын жеілдетіп, оны маан берекелі ете гр! Ал Сені біліміде бл іс дініме, міріме жне соы саатыма жаманды келетін болса,(ерте ме кеш пе,-деді ол)оны бетін менен аула етіп, мені де одан аулатата кр, сондай-а жасылыты айда болса да тадырыма жазып, мені онымен анааттандыра кр»-деп, бйымтайын айтсын,-деді[598].

Мсылман истихара намазын оыан со жрегіне тынышты ондыратын тадауа ереді. Кейбір алымдарды айтуынша дрыс тадау бден айындалуы шін истихара намазын жеті мрте оу ажет.

 

6 - Мтажды намазы.Бл бір слеммен оылатын екі немесе трт, тіпті он екі ркат намаз. Бйымтай намазы птаннан кейін оылады жне соында сннетте келген далар жасалады. Абдулла ибн бу Ауфа, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

Кімні Алла таалаа немесе бір кісіге бйымтайы болса, жасылап дрет алсын, кейін екі ркат намаз оысын. Кейін Аллаты дріптесін жне пайамбарына салауат айтсын. Кейін мына даны жасасын: «Аллатан баса тір жо. Ол - Мейірімді рі Жомарт. лы таты Раббысы Алла пк. лемдерді Раббысы Аллаа матау тн. Аллаым, рахымыа жне кешіріміе жолытыратын амалдарды нсіп етші. Бкіл ізгі амалмен олжалы етші. Бкіл кндан аман саташы. й рахымдыларды раымдысы! Сен кешірмеген бір кнм, Сен сейілтпеген бір уайымым жне Сен шешпеген бір бйымтайым алмасыншы»[599].

 

Екінші да:

" "

«Аллаым! айшылыа келген нрселерінде лдарыны арасына билік айтушы - Сенсі. Аллатан баса тір жо. Ол - Жоары рі лы. Аллатан баса тір жо. Ол - Мейірімді рі Жомарт. Жеті ккті Раббысы жне лы таты Раббысы Алла пк. лемдерді Раббысы Аллаа матау тн. Аллаым! Сен мды жазушысы, уайымды сейілтушісі жне иыншылыта алан лдарыны жалынып тілеген даларына жауап берушісі! Дние мен аыретті - Рахманы мен Рахимысы. Сенен басаны рахымына мені мтаж етпейтін рахымымен бл ажетімді теп, табыса жеткізші».

 

 

7 - Екі ркат намаз оу намды болатын жадайлар:

- лім жазасына бйырылан кісіге, жаза орындалудан брын.

- Бір йге немесе онайге тотаан кісіге, отырудан брын. Фадала ибн Абид, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( )

«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) сапарында бір йге тотаса, немесе йіне кірсе екі ркат намаз оымайынша отырмайтын»[600].

- Сапара шыатын жне сапардан оралан кісіге. Ибн Масуд, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( : . ( )

Пайамбара (саллаллау алайи уа саллам) бір кісі келіп: «й, Аллаты елшісі, мен Бахрейнге сауда ісімен жола шыпашымын»-деді. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) оан: «Екі ркат намаз оы!»-деді[601].

 

Каъб ибн Млик, за хадисінде былай деді:

( )

«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) сапардан келгенінде, алдымен, мешітке барып, екі ркат намаз оитын»[602].

- Кн істеп ойан кісіге. бу Бкір, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Кн істеп ойанда жасылап дрет алып, сосын екі ркат намаз оып, Аллатан кешірім сраанда кнсі кешірілмейтін ешкім жо»[603].

 

8 - Таспих намазы.Таспих намазын мкру уаыттардан баса кез келген уаытта оуа болады. Кніне немесе тніне бір мрте ме, аптасына бір мрте ме, айына бір мрте ме, жылына бір мрте, мірінде бір мрте ме, бл - мсылманны з ытиярында. Е маыздысы, оылуы - мустахап. йткені сауабы - шексіз. Таспих намазы - трт ркат, бір немесе екі слеммен оылады. р ркатта «Фатиха» жне осымша бір сре оылады. Бл намазда ш жз мрте таспих айтылады. р ркатта - 75 мрте. Таспихты бейнесі: «Субханаллаи улхамду лиллаи у л илаа иллаллау уллау кбар». Бл таспихты он бесі «намаз ашу» дасынан кейін айтылады. Сосын ырааттан кейін, рукута, рукутан ктерілгенде, р сждеде, екі сждені арасында он-оннан айтылады. Намазды бл бейнесін Ат-Тирмизи зіні «Ал-Жамиъ» кітабінда Абдулла ибн ал-Мубарактан жеткізді. Бл намазды баяндаушы хадистер бірнеше жолмен жеткен жне «хасан» дрежесінде. Намаз ішінде айтылатын таспихтарды саусапен санауа болмайды.