Мйітті жуындырыуа кім лайытыра?

Мйітті е жаын туысы жуындырады. Туыстары болмаан жадайда сенімді тауа кісі лайыты. Абдулла ибн Омар, Алла таала олара разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Мйіттеріді сенімді тлалар жуындырсын!»[797]. Жуындырушы кісіні жніп не етеккір кйде болуы мкр.

йел кісіні йел жуындырады. Ер кісіге з йеліні денесін жууа болмайды. йткені йелі кз жман еркекті некесі бірден зіледі. Алайда йел кісіге кйеуіні денесін жууа болады. йткені кйеуі лген со йелді некесі ъидда кндері тпейінше зілмейді.

Малмат: ли Фтиманы, Алла таала олара разы болсын, денесін жуан хабарды негізінде баса мзаптарда кйеуі йеліні денесін, йелі кйеуіні денесін жууына болады.

 

Мйітті жуындырушыа ажетті шарттар:

1 - Мсылман болуы. Сйекке тсуші кісіні баса дінде болуы немесе атеист болуы дрыс емес.

2 - Ниет. Жамаатты мойнындаы кифая парызды атаруа ниет ету.

3 -Аыл-есі дрыс болуы.

Екінші: Кебіндеу

Кебін жалпы ш трге блінеді:

1 -Толы сннет кебін. Жбир ибн Абдулла, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Кім бауырын кебіндесе, жасылап кебіндесін»[798].

Алайда жасылап кебіндеу дегеніміз - матаны ымбаттылыында емес. ли, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін естіді:

( )

«Кебінге (кп аша жмсап) шектен шыпадар. Расында, мйіт (абірге ойылан со) одан тез айрылады»[799].

Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) кебіні ш киім болан еді. Айша анамыз, былай деді:

( )

«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) сахулдік[800] йемендік, а тсті ш жаа киімге кебінделді. Оны арасында кйлек те, слде де болмады»[801].

 

Кебін ш киімнен трады: амис, изар, лифф.

амис дегеніміз - зындыы мойыннан табана жететін кйлек мата.

Изар дегеніміз - зындыы бас тбесінен табана дейін жететін мата.

Лифф дегеніміз - байлауа ыайлы болатындай зындыы изардан сл зыныра мата.

йел кісіні кебініне осы ш киімге таы екі нрсе осылады. Олар: орамал мен омырау мата. Орамал йел кісіні басымен атар бетін де бркейді. Ал омырау матамен тсі оралады. Оны ені тстен кіндікке дейін жетуі ажет. Сйтіп, йел кісіні кебіні бесеу: амис, изар, орамал, омырау мата жне лифф. Лйла бинт аиф, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( . . : )

«Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) ызы мму Клсім кз жманда оны жуындыран йелдерді ішінде мен де болдым. Кебіндеу кезінде Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) бізге, е алдымен, омырау матасын берді, сосын кйлекті, сосын орамалды, сосын жамылыны (изарды), сосын бір киімге (лиффа) оралды. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) есік жата отырып, ызыны кебінін бізге бір-бірлеп беріп отырды»[802].

 

Мйіт л бала болса, бір киімге, ал ыз бала болса, екі киімге кебінделеді. Тсік кебінделмейді, біра матаа оралады.

2 - Кифая (жеткілікті) кебін. Бл кебін ер кісі шін екі киімнен трады: изар мен лифф. Ал йел кісі шін бл екеуіне орамал осылады.

Кебінні матасы мата, ал тсі а боланы абзал. Ибн Аббас, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«А киімдеріді киідер, йткені киімні е жасысы - солар. Сондай-а мйіттеріді де а киімге кебіндедер»[803].

Кебінні жаа болуы шарт емес. Жуылан кебін де жасы саналады.

3 - Шарасыз кебін. Мйітті кебіндеу кезінде кебінні жоарыда айтылан екі трі табылмаса, бар нрсемен шектеледі. Хамза, Алла таала оан разы болсын, бір ана киімге кебінделді. Мусъаб ибн Ъумайр кз жманда оны кебіні жайында Хубаб ибн рс, Алла таала олара разы болсын, былай деді:

( . : )

«Оны кебіндеу шін бір матадан баса нрсе табылмады. Бір шетін басына ойса, аятары ашы алады. Аятарын жапса, басы ашы алады. Сонда Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) былай деді: «Оны бас жаына ойыдар да аятарыны стіне изхир[804]ойыдар»[805].

Осылайша, кебін толы болмаан жадайда мйіт бар нрсемен кебінделеді. Мндай жадайда кебін мйітті бас жаынан бастап ойылады. Сосын денесіні ашы алан жеріне шп ойылады.