Тртінші: Мкр ораза
1 -Ашура оразасында бір ана оныншы кнді стау мкр танзиан. Яни тоызын немесе он бірін осып стаан жн.
2 - Жма кні арнайы ораза стау мкр танзиан.
( )
«Жманы тнін баса тндерден ерекшелеп, тнгі (нпіл) намаза арнамадар! Сондай-а баса кндерден ерекшелеп, жма кні арнайы ораза стамадар! Алайда біреулері стап жрген (бірнеше кндік) ораза сол кнге келіп алса, стауына болады»[954].
3 - Сенбі кні арнайы ораза стау мкр танзиан. Абдулла ибн Буср пкесінен, Алла таала олара разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Алла таала здеріе парыз еткен оразада болмаса, сенбі кні ораза стамадар!»[955].
4 - мір баи ораза стау мкр танзиан. Абдулла ибн Амру, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«мір баи ораза стаушыны оразасы жо!»[956].
5 -Кмнді кні ораза стау мкр тахриман. Кмнді кн дегеніміз - шабан айыны жиырма тоызыншы кнінен кейінгі кн. Кн блтты боландытан, оны не шабанны соы екені, не рамазанны басы екені белгісіз.
6 -Уисал ораза. Уисал ораза дегеніміз - бгінгі кнгі оразаны ауыз ашпай, сресі ішпей келесі кнні оразасымен жаластыру. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( . : . : . )
«Уисал жасаудан сатаныдар!». Сонда адамдар: «й, Аллаты елшісі! Сіз солай жаластырасыз ой?»-дейді. Ол (саллаллау алайи уа саллам): «Бл істе сендер мен секілді емессідер. Мені тнде Раббым таматандырып, шлімді андырады. Шамалары келетін істерді атарыдар»-дейді[957].
7 - Жолаушы кісіге иналып ораза стау мкр тахриман. Жбир ибн Абдулла, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Сапарда ораза стау жасылы емес»[958].
8 - йел кісіге кйеуіні рсатынсыз нпіл ораза стау мкр танзиан. бу урайра, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«йел кісіге кйеуі асында бола тра, оны рсатынсыз ораза стауына болмайды»[959]. Біріншіден, йел кісі лсіз жан саналады. Екіншіден, жкті немесе бала емізген болуы ммкін. шіншіден, й шаруасы мен балаларына арауы одан жептуір кш-жігерді талап етеді. йел затына осы міндеттерін толы атаруа ажетті л-уатын нпіл ораза алатын боландытан, кйеуіні келісімінсіз стауына болмайды.
9 -Сйлемей ораза стау мкр танзиан. Бл - ислам шариатына жат ораза. Ибн Аббас, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( : . : ( )
«Пайамбар (саллаллау алайи уа саллам) тпа айтып транда бір кісіні трегеп транын креді. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) оны отырмай трегеп труыны мнісін сраанда, адамдар: «Ол - бу Исраил. Отырмай, трегеп труа, клеке олданбауа жне сйлеспей ораза стауа серт беріпті»-дейді. Сонда пайамбар (саллаллау алайи уа саллам): «Оан сйлесуін, клекені олдануын, отыруын жне оразасын жаластыруын бйырыдар!»-дейді»[960].
10 - Ораза айты мен рбан айтында ораза стау мкр тахриман. бу Саъид л-Хдри, былай деді:
( )
«Пайамбар (саллаллау алайи уа саллам) Ораза мен рбан айт кндері ораза стауа тыйым салды»[961].
11 - Ташри кндері ораза стау мкр тахриман. Нубайша л-узали, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Ташри кндері - тама жеп, сусын ішетін кндер»[962].
Бесінші: Нзір
Нзір дегеніміз - Мсылманны Алла таалаа бір істі орындауына серт беруі. Нзірді орындауды кімі - парыз. Алла Таала ран Крімде салиалы лдарына берген сипаттамасында былай дейді:
«Олар нзірлерін орындайды жне жамандыы шашырайтын кннен орады»[963].
Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Кім Аллаа баынуа нзір берсе, Оан баынсын!..»[964].
Орындалатын нзірді шарттары:
1 -Намаз, ораза, ажылы секілді лшылы болуы.
2 - Орындаушыны шамасы жетуі.
Нзірді трлері:
1 - Еркін нзір. Бл - «Раббым шін екі ркат намаз оимын» немесе «Раббым шін бір кн ораза стаймын» деген сертпен кез келген уаытта жне кез келген жерде орындалуы парыз болан нзір.
2 -Туелді нзір.Бл нзір з ішінде екіге блінеді:
Бірінші: Шартты жзеге асуына туелді нзір. «Алла таала маан бала нсіп етсе, он міскінді таматандырамын» немесе «Алла таала осы ісімді жеілдетсе, бір апта ораза стаймын» деген сертпен берілген нзірді орындалуы шартты жзеге асуына туелді. Алла тааланы оан бала нсіп етуі жзеге асса, нзірін орындауы ужіп болады.
Екінші:Шарта туелді боланымен оны жзеге асуын аламайтын нзір. «Пленшемен сйлеспеуге серт беремін. Егер онымен сйлесіп ойсам, Алла шін бір ай ораза стаймын» деген сертпен берілген нзірді орындалуы пленшемен сйлесіп оюына туелді. Егер сйлесіп ойса, не нзірін орындайды, не ант бзу кффртін тейді.