Ажылыты дептері

1 -ажылыа шыардан брын туб келтіру.

2 -Отбасымен оштасу жне аморшысынан срану. Хаттаб лы Омар, Алла таала оан разы болсын, умраа бару шін пайамбардан (саллаллау алайи уа саллам) рсат срайды. Сонда Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) оан:

( )

«й, бауырым, бізді данан марм алдырма жне бізді мытпа»-дейді[1224].

3 -ажылыа бейсенбі кні шыу. Каъб ибн Млик, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( )

«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) кейбір сапарында болмаса, жола кбінесе бейсенбі кні шыатын»[1225].

4 -Дретті сатау.

5 -аражатты мол жмсау.

6 -Кп садаа беру.

 

Бесінші блім: ажылыты трлері

Негізінде, шариатта ажылыты ш трі зады. Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( )

«оштасу ажылыы атарылатын жылы Аллаты елшісімен (саллаллау алайи уа саллам) бірге жола ажылы шін жола шыты. Арамызда біреулер ихрама умра шін ана кірді, енді біреулер ихрама ажылы пен умраны бірге атару шін кірді. Таы біреулер ихрама ажылы шін ана кірді. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) ихрама ажылы шін кірді. ажылы шін ихрама кіргендер де, ажылы пен умраны осандар да рбан шалынатын кнге дейін ихрамнан шыпаан еді»[1226].

 

 

Бірінші: Ифрад ажылыы

"" - «ифрад»сзіні тілдік маынасы: блектеу, жекелеу. Ал шариатты трыда ифрад ажылыы дегеніміз - ихрама ажылыты ана атару шін кіру.Ифрад ажылыын орындаушы кісі ажылыын толы аятамайынша умра жасамайды.

 

Жасалу жолы

Ифрад ажылыына ниет еткен кісі ихрама кіруді алдында:

- сыл йынады немесе дрет алады. рине, дретке араанда сыл йынаны абзал.

- Сосын жаа немесе жуылан ихрам киімін киініп, тір себінеді.

- Сосын екі ркат ихрам намазын оиды. Намаз мкр емес уаытта оылуы ажет. Намаз оыан со: «Аллаым, ажылыты атаруа ниет етемін. Маан оны жеіл атаруымды нсіп етіп, оны менен абыл ала гр. Аллаым! ажылыты атаруым шін алдыда трмын»-дейді. Бл сзді арапша мтіні:

" "

- Ниеттеніп тлбия айтуымен ихрама кіреді. Енді оан ажылыын аятаанша ажылыты бзатын сздер мен істерден млде тыйылуы парыз.

- Меккеге кіргенде олындаы заттарын ауіпсіз жерге тапсырып, ал-Харам мешітіне бет алады. Меккеге кіргенде жасалатын да: «Аллаым, бл - Сені лдарыа арнаан асиетті жне аіуіпсіз орны. Мені ота арам етіп, лдарыды айта тірілтетін кні мені азабынан аман алып алшы. Сондай-а мені достары мен бой сынушы лдарынан ылшы». Даны арапша мтіні:

" "

 

Меккеге кірген со Алла тааланы алдына келгенін есінен шыармай ал-Харам мешітіне жуасыан жне бой сынан кйде кіреді. аба кзіне крінген бетте ш мрте ткбір жне тлил[1227] сздерін айтып, Алла тааладан алаан дасын тілейді. йткені бл жадайда даны абыл болуы міт етіледі.

- Сосын келу тауафын жасайды. Мнысы - абаа слемдесекені. Тауафы ара тасты тсынан басталады. ара таса баытталан алыпта намаз кезінде секілді олдарын ктеріп, ткбір жне тлил сздерін айтады. Сосын алаандарын ара таса тигізеді жне сйеді. Бл істерді олдан келгенше орындауы ажет. Айналасындаы адамдара зиян тигізуі кн саналады. Сосын абаны ара тасты тсынан саат тіліне арсы баытта айналуын бастайды. абаны жеті мрте айналады. абаны айналанда оны Ирактік ыры мен Сириялы ырына арама-арсы орналасан Хижр дуалыны сыртынан айналады. йткені Хижр дуалы абаны блігі саналады. р айналымны кезінде ара тас пен йемендік ыра олдарын тигізеді. Тауафты ара тасты тсында бастаанындай ара тасты тсында оны стауымен аятайды. Сосын «Маам ал-Ибраим»-ні артында екі ркат намаз оиды. Адамдарды кптігінен оны артында намаз оуы ммкін болмаса, оны баса олайлы жерде оуына болады. Кім келу тауафын жасамастан Арафаа барып трса, келу тауафы мойнынан тседі жне бл шін ешнрсе темейді.

- Сосын Сафа мен Маруа арасындаы жрісті атарады. Сафа мен Маруа арасындаы рі-бері жасалатын жрістерді жалпы саны - жетеу. Сафа мен Маруаны райсысына жеткен кезде олара ктеріледі. абаа баытталып, ткбір жне тлил айтады, да жасайды. Сондай-а пайамбара (саллаллау алайи уа саллам) салауат тілейді. Сафа мен Маруа арасында белгіленген екі жасыл сызыты арасында жеіл жгіріс жасайды. Сафа мен Маруа арасындаы жрісі Сафадан басталып, Маруада аяталады.

- Сосын Меккеде тратайды. олдан келгенше абаны айта-айта тауап етуіне болады.

- Злхижжаны сегізінде Минаа барып, сонда онады. Бесін, екінді, ашам, птан жне та намаздарын Минада оиды.

- Злхижжаны тоызында Арафаа озалады. Бесін азаны шаырылан со имамны тпасын тыдайды. Сосын бесін мен екінді намаздарын тадим сипатында осып оиды. райсысына амат жеке айтылып, екеуі де ысартылып оылады. Арафадаы трыса кірісерден брын сыл йынаны мустахап. Сосын Арафадаы трыс орнына барады. Алла тааланы зікір етуімен жне Оан жалбарынумен онда за трады.

- Кн батанда адамдар имаммен бірге асыпай Мздлифаа озалады. Мздлифаа келгенде узах тауыны асында тотаан мустахап. Мнда имам адамдармен бірге бір азанмен жне бір аматпен ашам мен птанды та'хир сипатында осып оиды. птан намазы ысартылып оылады.

- рбан шалынатын кнні та намазын имам адамдармен та сріде (ертеректеу) оиды. йткені Мздлифада тру уаыты та атанда басталады. Сосын та атаннан кн шыанша адамдармен бірге Мздлифада трып, ткбір жне тлил айтады. Тлбия айтып да жасайды. Пайамбара (саллаллау алайи уа саллам) салауат тілейді. Сосын Мздлифадан жетпіс са тас теріп алады.

- Сосын кн шыпастан имам адамдармен бірге Минаа озалады. Минаа келгенде сайды ортасында тсіп Ааба жамратына терген тастарыны жетеуін жеке-жеке латырады. Бірінші тасты латырарда тлбия айтуын тотатады. р тасты ткбір айтып латырады. Тас латыран со онда трмайды.

- Сосын еркі аласа, мал шалады.

- Сосын шашын толы алады немесе сауса шындай млшерде шашын ысартады. Шашын толы алдыраны абзал. Бдан кейін ажылы кезінде тыйым салынан нрселерді брі, йеліне жаындаудан басасы, рсат етіледі.

- Сосын айт кні Меккеге келіп, абаны жеті мрте айналуымен тауаф ал-ифаданы орындайды. Оны алашы ш айналымын ер адам о иыын ашы стап, жеіл жгіріспен орындайды. Сосын Сафа мен Маруа арасындаы жрісті атарады, рине, егер оны келу тауафынан кейін атармаан болса. Тауафты злхижжаны он бірінші, он екінші жне он шінші кндерінен кешіктіру мкр. Кім тауафты бл кндерден кешіктірп атарса, ой шалуы ужіп.

- Сосын Минаа оралады. Минада алан тастарын ш жамарата латыру шін тотайды. Тас латыру уаыты он екінші злхижжаны тал тсінен кейін кіреді. Алдымен, кіші жамарата жеті тас латырады. Оны асында трып да жасайды. Сосын орта жамарата барып, оан жеті тас латырады. Оны асында да трып да жасайды. Сосын Ааба жамратына жеті тас латырады. Мнда трмайды.

- Сосын он шінші злхижжада тал тстен кейін тас латыру рсімін жаластырады. ш жамарата жеті тастан латырады жне кіші жамарат пен орта жамаратты асында да жасайды. Бдан кейін оан асыан болса, Меккеге тсуіне болады. Асыпаан болса, келесі кнге алып, тал тстен кейін алан тастарын латырады. Сосын Меккеге тсерінде Мухассаб сайында сл трып да жасауына болады.

- Сосын еліне оралуды аласа, абаны жеті мрте айналуымен оштасу тауафын атарады. Бл тауафты орындауы ужіп. Осылайша ажылыты аятап, еліне оралады.

 

Ескерту:йелдер ер кісілер секілді тауафты алашы ш айналымы мен Сафа мен Маруа арасындаа екі жасыл сызыты арасында жеіл жгіріс жасамайды. Сондай-а тлбия айтанда дауыстарын ктермейді. Шашын толы алмайды, тек сауса шындай клемін ысартады. Ер кісілерден таы бір айырмашылыы, олар ихрамда тігілген киім жне аякиім киеді. ажылы кезінде етеккірі келген йелдер тауафты оспаандаы ажылыты бкіл амалдарын жасауына болады.