Шінші: иран ажылыы

"" - «иран»сзі тілде «екі нрсені осу» деген маына береді. Шариаттаы маынасына келсек, иран ажылыы дегеніміз - бір сапарда ажылы пен умраны бірге жасау. иран ажылыы меккеліктерден басалара ана арналан.

ажылы трлеріні абзалы - иран ажылыы.Хаттаб лы Омар, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( : ( : : )

Пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) Аи сайында былай дегенін естідім: «Тнде маан Раббымнан келген келуші: Осы берекелі сайда намаз оып: «ажылы ішіндегі умра»-деп айт,-деді[1231].

Анас, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні былай дегенін естіді:

( )

«Аллаым, ажылы пен умраа ниет етіп, алдыда трмын»[1232].

Сондай-а ламаларды іштерінде ифрад ажылыын да, таматтуъ ажылыын да абзал деушілер бар.

Иран ажылыыны сипаты

- Миатта екі ркт ихрам намазын оыан со умра мен ажылыты бірге атару шін: «Аллаым, ажылы пен умра жасауа ниет етемін. Маан ол екеуін жеіл атаруымды нсіп етіп, менен абыл ала гр. Аллаым, умра мен ажылыты бірге жасау шін, алдыда трмын»-деп иран ажылыыны ихрамына кіреді. Бл сзді арапша мтіні:

 

" . "

 

- Меккеге кіргенде умра шін тауаф жасап, Сафа мен Маруа арасындаы жрісті атарады.

- Сосын ажылы амалдарын орындауды бастайды: келу тауафын жасап, Сафа мен Маруа арасындаы жрісті атарады. Умра амалдарын рдайым ажылы амалдарыны алдында орындайды. Умраны шаш алу рсімін ана атарусыз алдырады. йткені иран ажылыында шаш рбан шалынатын кні біра алынады. йтпесе шаш алуымен ажылы ихрамын бзып алады. Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( . : )

«оштасу ажылыы атарылатын жылы Аллаты елшісімен (саллаллау алайи уа саллам) бірге жола ажылы шін жола шыып, умра шін ихрама кірдік. Сосын Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) былай деді: «зімен бірге рбанды малын келген кісі ихрама ажылы пен умраны бірге атару шін кірсін. Екеуін толы атарып болмайынша, (умра) ихрамынан шыпасын»[1233].

Иран малын шалу

Таматтуъ ажылыын атарушыа таматтуъ малын шалуы ужіп боландай иран ажылыын атарушыа да шкір ретінде иран малын шалуы ужіп. иран малын шалуа ммкіншілігі жетпеген кісі ажылыта ш кн, еліне ораланда жеті кн ораза стайды.

Ажылыты аятау немесе ихрамнан шыу

ажы кісі ихрамнан екі мрте шыады. Бірінші мрте ихрамнан жартылай шыады. Ал екінші мрте ихрамнан толы шыады. Ифрад ажылыын атарушы ажы Ааба жамратына тас латыру мен шаш алдыру рсімдеріні атарылуымен жартылай ихрамнан шыады. Сосын ифада тауафын атаруымен толы ихрамнан шыады. Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Тас латырып боландарыда шаш алуларымен сендерге арам етілген нрселерді брі здеріе енді адал етілген болды. Алайда абаны тауаф етпегендеріше йелдеріе жаындауларыа болмайды»[1234].

ажы кісіге ихрамнан толы шыанына арамастан, жамараттара алан тастарын латырып болана дейін йеліне жаындасу рсат етілсе де, оны кешіктіре труы мустахап.

 

Таматтуъ пен иран ажылыын атарушы кісі Ааба жамратына тас латыру мен шаш алуды арасында мал шалады. Осы шеуі атарыланда жартылай ихрамнан шыады. Кейін ифада тауафын атаруымен толы ихрамнан шыады.

 

 

Алтыншы блім: Біреу шін ажылы жасау

Бл таырып алты мселені амтиды:

Бірінші мселе: лшылыты андай трін біреуді орнына жасауа болады жне андай трін жасауа болмайды?

 

лшылытар шке блінеді:

1 -Мал-млікпен ана жасалатын лшылы. Бан зекет, кффарат тлеу жне рбанды шалып тарату секілді лшылытар жатады. Мндай лшылытарды біреу арылы барлы жадайларда атаруа болады.

2 -Дене мшелерімен ана жасалатын лшылы. Бан намаз жне ораза секілді лшылытар жатады. Мндай лшылытарды біреу біреуді орнына атаруына млде болмайды.

3 - Дене мшелерімен жне мал-млікпен жасалатын лшылы. Бан ажылы секілді лшылытар жатады. Ханафи, шафии жне ханбали мзаптарында мндай лшылыты біреу арылы тек мжбрлі жадайларда ана атаруа болады.

Млики мзабінда ажылы пен умраны марм кісіні орнына ана жасауа болады.