Бейаалы блшектерді жндеу.

 

Бейаалы блшектерді атарына біліктерді, подшипниктерді, шестерняларды, муфталарды, шлициялы элементтерді жатызуа болады.

Біліктерді жндеу барысында тозан беттері мен бет элементтерді, иілген бліктерді тзету бойынша жмыстар орындалады.

Тозан білік мойынын механикалы деумен, балыма абаттаумен жне металдаумен алпына келтіреді.

Біліктерді тзету келесі тсілдерді біріменен орындалады: 1) механикалы тсілмен, елеусіз лшемдегі бірліктершін олданылады; 2) термиялы діспен, елеусіз иілу шамасындаы жне шынытырылмаан біліктер шін шін жарамды; 3) термомеханикалы тсіл, механикалы тзетуге дейінгі жне онан кейінгі жалпы жне жергілікті кйдіруменен орындалады.

Тзетуді термиялы дісі, білікті дес учаскесін жылдам жергілікті олдаумен жреді. Бл кезде білікті ызан металл абатында аышты шегінен жоары кернеулік орын алады. ыздырылуа тиісті участкені кшелі иілу шамасыменен аныталады. Білік асбесттік абатпен апталып, ыздыру терезесі ойылады. ыздыру газды пісіру оттыымен жреді. ыздыру температурасы 600-700 ºC дейін жетеді (болат кгірт ших тске енгенге дейін). алды иілу шамасы білік шыны кескін бетінде орнатылан индекстерді кмегімен, толы суытыланнан со аныталады. ажет болан жадайда бірнеше рет айталануы ммкін. Тзету тзетілуші білік участкесінде кері иілу шамасы 0,10 ÷ 0,15 мм жеткенге дейін жреді. Бл кері иілу шамасы білікті тзетуден кейінгі кйдіруменен алыпа келтіріледі.

Подшипниктерді жндеу. Сырана подшипниктерді жндеу ажеттілігі келесі жарамсыздытан туындайды: 1) йкелісу бетінде шырытар мен сызаттарды болуы; 2) йкелісу бетіні алашы геометриялы пішініні брмалануы; 3) баббитті жергілікті немесе толытай дерлік еруі не абатталуы; 4) жарыншаты орын алуы;

Сырана подшипниктер конструкциясы бойынша ажырамалы жне ттас болады. Ттас сырана подшипникті жндеу барысында саылауды ішкі бетін ашау немесе балымаабаттан сонан со жаа тлкені престеп отырызу шін ашау жмыстары орындалады.

Вкладыш елеулі тозанда немесе баббиттік абат ат-атталанда, оларды айта яды. айта ю келесі операциялардан трады: 1) Подшипникті жндеуге даярлау; 2) подшипникті алайылау; 3) баббитті юа даярлау; 4) подшипникті ю; 5) деу жне тексеру.

Дайындау операциясында бйымды ластардан, майдан жне коррозия іздерінен тазалау, подшипник вкладышынан тозан баббит абатын ерітіп алу жмыстары орындалады.

Тозан баббиттік абатты еріту операциясы подшипникті тік орнатылуында арта бетінен 240-260 ºC дейін газ оттыымен немесе йытыш калмамен ыздыру арылы жреді.

Сонан со вкладышты 10-15 % тз немесе ккірт ышылдарыны кмегімен блме температурасында 20-10 мин уаыт жала абаттау операциясы орындалады.

алайылау процесі баббит маркасына байлансыты. Б83 баббит шін таза алайыны олданады. Баббитттік абатты олмен,

центрден тебу тсілімен жне ысыммен яды.

йылуа тиісті абат алыдыы тмендегідей аныталады:

 

= k · 0,05d

 

мнда _– йылан подшипникті исыанысы кейнгі баббиттік абат алыдыы; k – ашауа ор коэффициенті, k = 1,03÷1,05; d – білік мойны диаметрі;

йылан подшипник суыаннан со тексеруге беріледі. Баббитті абатты беті тегіс жне кміс тсті болуы керек. Баббитті подшипник бетінде тыыз жаттасуы баланы соылуымен тексереді.

йылан вкладышта майлау канавкалары фрезерленіп, май саылауы брыланады. Соынан шаберлеу жреді.

Шестерняларды жндеу. Шестерняларды жндеу ондаы келесі жарамсыздытарды алпына келтірумен жреді: тісті зындыы мен алыдыы бойынша тозуы, тісті сатылы ажалуы, тісті целентацияланан жне шынытырылан жмысшы беттеріні гітілуі, тістеріні сынуы, шпонка сайыны тозуы. Жндеу тозу шамасы мен сипатын анытаудан басталады.

Аау шамасын жне сипатын анытау келесі конструктивті параметрлерді тексерумен жреді: штангенциркульмен тісті зындыыны тозуын тексереді де, ал алыдыын бастапы шеберімен штангензуболерменен тексереді; шпонканы жне шлицаны бер элементтеріні тозуын скобалармен, табашалы тыын немесе шаблонмен тексереді. алан жарамсыздытар сырт кзбен тексеру арылы аныталады. Шестерня тісіні тозуын баылау скобасымен тексереді. Егерде скоба тіс жотасында тыыз отырса, онда шестерня жарамсыз деп танылады.

Сынан тісі бар шестерняны келесі тсілдерді біріменен алпына келтіреді: 1) тісті винтте згертумен; 2) тісті пісірумен; 3) тісті "арлыаш йрыы" етіп орнатумен.

Шлицалы бет элементтерін жндеу жмысшы елес ырларында балымаабаттаумен, ескі шлицаларды пісіріп беттеп, жаа шлица оюмен, жне де тісті жайып пісіруменнен жреді

 

Лекция 9