Машиналар типтік тйіндерін жндеу

Білікті жндеу

Біліктердегі бір шама кездесетін ааулар бл, оны майысуы, сынуы жне де бранда мен отырызылушы беттеріні тозуы. Білігі бар аппараттарда сонымен катар, келесі тозу трлері кездеседі: сальниктерді істен шыуы жне т.б. біратар жарааттар.

Біліктерді майысуы подшипниктердін істеншыыуыны нтижесінде немесе айналатын блшектерді айналмайтын бліктерге ажалуыны нтижесінде болады. Бл кезде білік деформацияланады.

Аауды, айналатын блшекті токарь станогында кажет санылаулыты амтамасыз ету шін жонумен калпына келтірелі. Сондай-а елеулі жне здіксіз дірілдерді пайда болуы білікті иілуіне алып келеді.

Білік мойныны тозуы, детте, тіректік подшипниктерді
істен шыуыны нтижесінде. сондай-а коррозиялы
жарааттарды, сызаттар мен подшипниктік сынаны майлау
майымен келген бгде атты тйіршектеріні іздері калыптасуды
нтижесінде болады. Сыранау подшипниктсрінде жмыс істейтін
білік мойны, кп жадайда бір калыпты желінбейді. зына бойы
кимада конустыты абылдайды, ал клдене имасы-эллипс
трізді пішін калыптасады.

Тербелмелі подшипниктерде жмыс істейтін білік мойны, дайындау процесіндегі отырызылуды лсіреуіні немесе жмыстык пайдалану процeсінде ажалуыны салдарынан болады.

Бранданы тозуы-детте, ысты ортаны тасымалдаушы насостарды білігіндегі ораыш ауызбен жанасу орындарында байалады. Мны себебі бл, оны крастыру барысында майлау майымен граннтті араластырып майланбаандытан болады.

Білікті сынуы, детте, бір диаметр екінші диаметрге тер жерлерде болады жне де онда кернеулерді жергілікті шоырлануымен тсіндіреді, атап айтанда арты кш сері кезінде. Білікті сынуы детте оны майысуыны салдары болып табылады.

Біліктерді тексеру жне жндеу. Білікті сыналуа тексеру агрегатты толы блшектеу мен жреді, блшектеуді кажеттігіні себебінсіз.

Тексеру жмыстарын бастар алдын, білікті кескін беттеріндегі жне де оны геометриялык сімен сйкес келетін, центірлік саылауларды болуын тексереді.

Саылаудаы елеусіз жараттарды егеумен тазалайды. Токарь станогы центіріні саылауды конусты белдгіне жаысуын бзатын аауларды арнайы центрлеуші брыны кмегімен алпына келтіреді. Ал егерде жнделуші білікте ценрлеуші саылау болмаан жадайда немесе соысы атты жарааттанан болса, онда оны жаадан бралап ояды. Бл шін білікті бір шын трт клакшалы токарь патронында, ал екінші шын люнетке орнатады. Орнатуды дрыстыын саат типті индикаторды кмегімен білік беті бойынша тексереді, жне де бл бет ммкіндігінше алша, сондай-а жмысты олданылу кезінде тозуа шырамайтын бет болуы тиіс (мысалы шін, ораушы кауыз орнатылатын бет жне отырызылушы беттерден баска беттер).

Білікті соылуа, токарь станогынын центрінде немесе арнаулы аспаптарда жргізеді. Білік мойныны радиустік соылуын саат типті индикаторды кмегімен жргізеді. Соылуды ммкін шамасы, білікті таайындалуына, оны айналу жылдамдыына жне баса да факторлара байланысты болады. Индикатор станок суппортында орнатылады.

Тменде ортадан тепкіш насосыны білігі шін соылуды ммкін шамалары келтірілген, мм.

Подшипникті отырызуга болатын білік мойны - 0,02 - 0,025 аралы тірек шін білік мойны - 0,05 дейін, жартылай муфта, отырызылушы беттер - 0,03-0,05, ораыш ауыз отырызылушы беттер - 0,03-0,04, жмысшы доалаы отырызылатын беттер - 0,04-0,05.

Егерде саылауыны шамасы ммкін шамадан асып кететін болса, онда білік тзетуге берілуі тиіс.

Білікті тузетілуі кіші диаметрдегі бітіктер шін (70 мм-ге дейінгі) колданылатын тзетуді карапайым тсілі бл, механикалы тузету. Негізінен механикалы тзетуді екі дісі бар:

1. токарь станогында немесе арнаулы аспапта: білік сін
майысан тса арама-арсы тса июмен.

2. соу дісімен.

Бірінші дісте білікті тзетілуі винтті басышпен, домкратпен, немесе сас аспаппен жзеге асырылады. Тзету шін білікті 1 иілуін жоары каратып, кармаыштарды 2 жне шпильканы 3 кмегімен оны траверске бекітеді. Карамаыштарды ара ашытыы білікті иілген учаскесіне сйкес келеді. Винт 5 зіні табанымен білікке тіреледі. Білік беті жарааттанбау шін ызыл мыстан ораыштар мен басыш винтті табанына кораушы тсем тсейді. Июді тзетуді, сер етуші кші, серпімділік шегінен асатын кернеуді тудыратын шамаа дейін сірумен жргізеді. Тзетуді, 0,05-0,10 мм сйкес келетін бір шама кері иілуі амтамасыз ете отырып аятайды.

лкен диаметрдегі білікті соылау жне бір мезгілде механикалы кш тсірумен тзетеді. Майыскан жаын У-8, У-7 крышынан дайындалан арнайы кралды кмегімен соылап тзетеді. 10-20 соыдан со соылуын тексереді (дл сол имада). Тзетуді, білік майысуына карсы майысу шамасы 0,05 мм жеткенде тотатады (соылуы бойынша). Тзету толы аяталан со соылан орындарын егеумен егейді не болмаса зімпара жолаымен тазартады.

1-сурет

лкен диаметрдегі (150 м.м жне онан жоары) білік шін таза трдегі термиялы дісі немесе оны механикалы кш тсірумен киыстырылан трде олданады.

Тзету процесінде соылулы здіксіз бакылау ммкіндігін арастыра отырып, білікті центрде немесе подшипинкте орнатамыз. Кыздыру орнын (максимал иілуге шыраан орына, арама-арсы майысан сіні дес блігінде) ылал асбесті табаы мен жауып, онда терезе ояды. (1 сурет). Тзету жерін (терезеге баыттап) 6 немесе 7 гарелкамсн (оттыпен) ыздырады. 4-10 минут ішінде температураны 550-650 °С-ге дейін бірте-бірте жеткізеді (кгірт шие немесе шие тсуі пайда болана дейін). Сонан со ыздырылан терезені жауып, толы суытылуын ктеді жне де соылуын тексереді. Тзету толы аяталан со, кыздырылан орынды кйдіру ажет.

Білікті отырызылу орындарын алпына келтіру. Білік мойыны тозан кезде (сыранау подшипнигінде жмыс істейді), мойнын токарь станогында жонып сонан со ажарлайды (егерде, бет шынытырылан болса).

Кей жадайларда, егеумен егеп (егеумен) жне де майда днді зімпара жолаы кмегімен олмен ажарлайды, сондай-а гой пастасын колдануымен.

Сыранау подшипнигіні істен шыыуыны нтижесіндс орын алан білікті атты тозуын немесе тербелмелі подшипникте жмыс істейтін білік мойныны елеусіз тозуын, сондай-а басада отырызылу орындарыны алаш лшемдерін калпына келтіру талап етіледі. Жндеу базасы жадайында тозу дрежесіне байланысты тозан болшектерді алпына келтіруді келесі дістерін колданады:

1. Электролиттік хромдау, тозу шамасы 0,03 мм.

2. Электорлиттік темірлеу, тозу дрежесі 1,5 – 2 мм дейінгі жадайда.

3. Автоматта дірілді доалы балыма абат тсеу, 5 мм дейінгі тозу дрежесінде.

4. олмен атарылатын газды балыма абат тсеу, 4 мм дейінгі тозу шамасында.

5. Болаттау, 10-15 мм дейінгі тозу дрежесінде (діс, траты жне елеусіз жктемелер шамасы бойынша олданады).

6. олмен атарылатын электр доалы балыма абат тсеу, 5 мм дейінгі тозу барысында.

Бл дістерді технологиялы дістері алдын арастырылан