Азастан Туелсіздік жолында. «аза КСР-ні Егемендігі туралы Декларация» (1990 ж.).

80-жж. аырында Кеес мемлекеті ыдырай бастады. Халы депутаттары бірінші съезіні зінде-а жне партиялы форумдарда егемендік, экономикалы, дербестік, орталы пен федерацияны мшелері арасында кілеттікті блісу, жаа Одаты шарттар жасасу идеялары талылана бастады. Демократиялы айта рылыстарды жне лтты сананы ояну процестеріні дамуы, уаиаларды даму барысы партиялы жне мемлекеттік басшылы тарапынан осыан сай орталы пен одатас республикаларды арым-атынасын йлестіретін шаралар олдануды талап етті.

Жаа шынды жадайды есепке ала отырып , Одаты айта ру идеясы кеінен олдау тапты жне ол «тменнен» - автономиялы жне одатас республикалардан ктерілді. аза КСР-да республиканы зін-зі басару, зін-зі аржыландыру концепциясы жасалды, онда азастан территориясындаы табии байлытар мен ндіріс рал-жабдытарына, оны ішінде нерксіптін негізгі болып табылатын салалы ксіпорындарына республиканы меншіктік ы длелденді, республиканы егемендігін саяси жне экономикалы салада наты трде амтамасыз ету ажеттігі туралы батыл млімденді. оамды жаыртуа баытталанозалысты Н..Назарбаев басарды, ол рдайым аса крделі проблемаларды шешімін демократиялы жолмен табуа тырысады. Ошыл жне солшыл радикализмге арама-арсы Н..Назарбаев табанды, демократиялы реформалар жргізу жне леуметтік прогресс, барлы азастандытарды тедігіне негізделген лтаралы ынтыматы сатау, мемлекеттік саясатты тбегейлі принципі ретінде саяси тратылыты сатауа баса кіл блу саясатын жргізіп келеді.

оамды демократияландыруда халы депутаттары Кеесіні за шыару ызметі маызды рль атарды. Бл салада ол екінші шаырылан аза КСР Жоары Кеесі (1990 ж. суірден) жетекші орын алды. 1990-1991 жж. абылданан республика задарында рбір адамны мият зерттеліп жасалан, ыты жне ділеттік процедуралар арылы за жзінде бекітілген бостандытары мен асиеттерін крсетуіне ажетті жадайларды амтамасыз етуге кіл блінді. алыптасан шынды жадайды талаптарына сай республика задарын жаарту ыты мемлекет ру жолындаы елеулі адам болды. Задар азастанны саяси жне экономикалы егемендігін іс жзінде ныайтуа, демократия жолына бкіл саналы кштерді топтастыруа тиіс еді. Олар азаматтарды ытарын едуір кеейтті, республиканы мекендейтін барлы лттар адамдарыны талап-тілегіне жауап беретін болды. Республика парламентіні аза тіліне мемлекеттік тіл дрежесін берген «аза КСР-ні тіл туралы» заын абылдауы уаиа болды.

Елдегі мемлекеттік кімет билігі жйесі мен экономиканы шыл кйреуі жадайында азастанда саяси жне экономикалы мірді тратандыруа кмектесетін президенттік басаруды енгізілуі зады еді. 1990 ж 24 суірде республика Жоары Кеесі аза КСР-ні Президенті лауазымын белгіледі, перламент сессиясында жасырын дауыс беру нтижесінде оан Н..Назарбаев сайланды. Президентті Семей полигонында ядролы сынаа тиым салу, лы Отан соысына атысандар мен олара теестірілген азаматтара леуметтк кмек крсету шаралары туралы жарлытары азастанда демократиялы айта рылыстар жргізуді зіндік бір белесі болды. Республика Жоары Кеесіні траласы 1986 ж. 17-18 желтосанда Алматыда болан уаыаа байланысты жадайлара тпкілікті баа беру жнінде арнаулы комиссия рды.

1990 ж. 25 азанда республика Жоары Кеесі аза КСР-ні мемлекеттік егемендігі туралы Декларация абылдады. Егемендік алу азастанда жалпы демократиялы процестерді барысын шапшандатты, мны зі елдегі болып жатан уаиалармен тыыз байланысты еді.1991 ж. ортасында-а азастан баса республикалармен бірге іс жзінде орталыа оппозицияда болды. азастанны бастамасы бойынша Белорусиямен, Украинамен, Ресеймен жне баса республикалармен бір-біріні егемендігін, алыптасан шекараларды, орнатылып жатан зара пайдалы экономикалы байланыстарды мойындау туралы екі жаты келісімдер жасалды.1990 ж. трт республика – Ресей, Украина, Белоруссия жне азастан егеменді мемлекеттер одаын ру туралы инициатива жасады, Новоогарев келісімін талдап жасау жніндегі бірлескен жмыс басталды.

1991 ж. тамыздаы уаиа бл жмысты зіп жіберді, КСРО-ны кйреуін жне брыны одатас республикаларды, оны ішінде азастанны егемендік алуын шапшандатты. ОКП оны бір блігі азастан Компартиясы тарихи аренадан кетті.