Шыармашылы дегей

27 Сырты экономикалы ызметті реттеуді кажеттілігі неде?

Жоарыда айтылан тарифтер мен жеілдіктер, квоталарды сізді ойыызша кайсысы елімізді дамыан, неліктен?

Таырып 4. Сырты экономикалы ызметтегі кеден операциялары Масаты:Сырткы экономикалы кызметтегі кеден операцияларын жзеге асыруды крсету

18 Сырты экономикалы байланыс жэне кедендік операциялар

19 Кедендік операцияларды жргізу барысы

1. Сырты экономикалы байланыс жэне кедендік операцияларазіргі уаытта шетелдермен сырты экономикалы байланыс жргізу, лемдік нарыта пайда табуды ммкіндіктерін арастыру - менеджментті экзотикалы формасы емес, кез-кеген кэсіпкерлікті кез-келген трі шін ажеттілік болып табылады. Сырты экономикалы байланысты ажеттілігі келесі себептерге байланысты:

- ксіпорынны жоары кірісті болуы шін саясат жргізу лтты шекарада кп жадайларда шектелген болады, кейде оны "барлы шп жилініп біткен" сзімен алмастырады;

- шикізат оры мен ттушыларды эртрлі болуы елдерде баганы кп тмендеуіне экеліп сотырады жэне зара тиімді алмастырулара кері жагдайлар жасайды

- ебек ресурстарыны сапасы мен саныны эртрлілігі, оларды квалификациясы, ттыну дегейі мен наты жалаысы млшері эртрлі елдерде бл факторларды кірісті кзі ретінде пайдалануа ммкіндік береді:

- экономикалы дамуда артта алан елдер шін халы саныны кп болуы бл нарыта жогары технологияларды, тауарларды сатып алуа олдануа ммкіндік береді

- ызмет крсету саласы дамымаан, сонымен атар тауарлармен кызметтерге лкен сраныс болатын елдерде жадайын жасарту бл баыттаы халыаралы экономикалы саясатты маызды етеді;

- лтты наыштаы тауарларды лемдік нарыа шыуы сырты экономикалы саясат шін маызды, оларды масатты трде отанды нарыта ндіріп, шетелге сатады;

азіргі сырты экономикалы саясата о сер етушілер:

- элемдік экономиканы жаандануы, ягни елдер арасындаы саяси жйе, шаруашылык атынастарды немі дамуы мен кееюі;

- бкіллемдік жэне ауматы аржы-кредиттік жйені бірттастыын кру - хаыаралы экономиканы негізі болып табылады;

- мемлекеттер арасындаы тауар атынастарын жеілдететін барлы трнаспорт трлеріні жедел дамуы;

- келіссз жргізу процесін жеілдететін байланыс ралдары мен комуникация жйені (телефоннан интернетке дейін) жедел арынмен дамуы;

Халыаралы саудаа кері сер етушілер:

 

*

атысушы мемлекеттерді нормативтік документтеріні сйкес келмеуі; лтты ашаны айырбастау;

мемлекетте саяси жне сонымен атысты экономикалы трасызды;

мемлекеттік стандарттарды шикізата, материала жэне тауарлара байланысты

айырмашылытары;

документтерді рсімдеу иындыктары;

кеден барырлері (жоары кедендік тлемдер, иын ережелер) тілдік барыр;

Сырты экономикалы байланыс жэне оны негізгі багыттары туралы шешім абылдау шін е бастысы потенциалды ріптесті шаруашылы дегейіні салыстырмалы анализі мен сол мемлекетте саяси-экономикалы жэне лтты-мэдени жаынан танып білу болып табылады.

Шаруашылы дегейіні дамуына байланысты мемлекеттер келесі топтара жіктеледі:

44. азіргі заманы ндірісті жэне дамыган нарыты атынастагы;

45. дамыган нарыты атынас жолында келе жатан ндірісті мол ммкіндіктері бар;

46. з ндірісін дамытушы, азіргі замангы ауылшаруашылык ндірісі мен нарыты экономикасы бар елдер;

47. шикізат экспортына баытталан, дамымаан ндірісі бар бай елдер;

48. мол шикізат оры мен ебек ресурстарына те бай жне экономикалы дамуды алашы сатысында келе жатан кедей елдер;

Сонымен, бірінші топтаы елдер барлы баса топтаы мемлекеттермен еркін зара байланыста, яни тауар амаса береді, ал екінші топтаы елдермен е алдымен шінші жне бесінші топтаы мемлекеттермен экономикалы атынастарды дамытуа тырысады.

Мемлекеттегі саяси-экономикалы жадайды - яни бизнес бойнша потенциалды ріптестерді тадау келесі белгілері бойынша сипатталады:

елдегі саяси тратылы; азаматты огам, демократиялы бостанды.

Халыты мір сру дегейі "экапортты - импортты климат"

Мемлекетті валюталы саясаты;

Мемлекетті экономикалы саясаты; льготалар, ы орау, задар мен ауіпсіздікті сактау туралы кепілдік.

Мемлекетті лтты-мэдени ерекшеліктерін білу табысты ксіпкерлік шін маызды роль атарады. Мысалы, ксіпкер неміс халкыны бірінші асты ішпейтінін, мсылмандармен иудейлерді шоша етін жаратпайтынын, корей халыны ит етін, татарларды жылы етін, ал француздарды бааларды жейтінін білуі ажет.

Фирманы (ксіпорынны) сыра шыуы ксіпорнны ішкі ажеттілігін не шеттен келген сыныстармен байланысты болуы ммкін. Осы жадайларда тауарды андай трі жэне андай млшерде шыарылуы мен келінуі, сонымен атар кандай елдерден жэне ай елдерге, андай нарыа бейімделуі керектігін шешіп алу керек.

Нарыты тадау барысында келесі жадайлара кіл аударан жн: ммкін сатулар мен жеткізулер клемі;

бизнесті лаюы шін даму перспективалары мен тенденциялары; нарыты клеміне бэсекеге абілетті тауарларды болуы;

жадайды белгісіздігі мен информацияны жотыына байланысты тэуекелдік;

Кэсіпорынны сырты экономикалы іс-эрекетіні формалары.

Ксіпорынны сырты экономикалы істері негізгі 3 формада жзеге асады: экспортты-импортты операцияларды жргізілуі кезінде; шетел инвестициялармен кэсіпорын ру жолымен; бірігіп жмыс жасау нтижесінде;

Экспортты-импортты операциялар 2 трлі тсімен жасалуы ммкін: тікелей жэне

жанама

 

*

Тікелей операциялар кезінде ксіпорын экспорттык-импортты операцияларды здері жргізеді. Бл кезде олар здеріні жеке маманданан істерін олданады, сонымен атар шетел агенттері арылы сер етеді.

Ал жанама операциялар кезінде бл операциялар тэуелсіз делдалдар арылы жзеге асады, яни халыаралы сатушылар арылы.

Тікелей операциялар алашы капиталды кп болуын, даярланан кадрларды, шетелде орналастырылан аппараттар мен лкен тжірибені ажет етеді. Сондытан мндай операцияларды ресурстары мол лкен ксіпорындар жргізеді.

Жанама операциялар онша лкен емес кэсіпорындара, яни халыаралы комерцияны енді бастаандар мен туекелге барудан бас тартатындара тэн.

Экспортты-импортты операцияларды активті жэне пассивті трлері болады. Активті трі шетел мен отанды нарыкты дамыту стратегиясымен байланысты, пассивті - кнделікті тапсырмаларды шешуді масат ттады.

Экспортты-импортты операцияларды жргізу технологиясы мына циклдар бойынша жзеге асады:

Нлдік цикл - экспорт пен импорт клемін анытау. Мнда экспорттык ажеттіліктерді анытау жреді.

Бірінші цикл келесі адамдардан трады:

экспортер нарыты зерттейді жне сатылу туралы болжаулар жасайды; импортер де зерттеп, сраныс не тапсырыс жасайды;

экспортер импортерден сраныс не тапсырыс аландыын растайда жэне оны шарттарын сараптайды;

импортер экспортерден сыныс аландыын растайды жне шарттарын талдайды; экспортер сауда ріптесін тадайды, импортер тадаумен не келіседі не келіспейді;

Екінші цикл - контракт жасау:

экспортер тапсырысты кабылдап проекті контрактын даярлайды.

Импортер де, зара келіседі.

шінші цикл - контракты орындалуын амтамасыз ету:

ажет жадайда экспортер импортты лицензияны даярлайды.

Жкті сатандырады, шекарадан ткізу документтерін даярлау екі жата.

Импортер банкі экспортерге аша аударады.

Тртінші цикл - тауарды яни жкті тиеу, алып бару:

экспортер тауарды шыарып беруге даярлайды жне дейін жеткізеді.

Келісілген жерге дейін жеткізеді.

Экспортер елі жкті тексереді

Экс пен имп тауарларды шекарадан ткендігі туралы апарат алады.

Импортер кедені тексереді, салытар мен алымдар белгілеп, тауарды аынуына рсат береді. Бл "жкті кедендік тазартылуы" деп аталады.

Бесінші цикл - есептеу операциялары:

экспорт импортке коммерциялы агентті жібереді. импорт баасын келіскендей тлейді.

Алтыншы цикл - орытынды операциялар: есеп жасалынады

2. Кедендік операцияларды жргізу барысы.Сырты экономикалы байланыс кезінде тауар шекарадан тетіндіктен оны текскру керек. Яни за жзінде істі атарушы мен мемлекеттерді ытарын орау. Бл жмыстарды кеден ызметі атарады. Оларды негізгі міндеттері шекарадан ткен жкті адаалау мен олара салы белгілеу болып табылады. Кеден бекеттері тауар тетін шекараларда, порт-алаларда болады. Олар теміржол, теіз, эуе кедендері болуы ммкін.

Кеден операцияларды жргізу кезінде міндеттері: кеден задарын сатау

- тауарды тексеру

контрабандамен крес

 

*

тыиым салынан тауарларды тркілеу кеден алымдары тауарды сатауа алу - тауарларды тіркеу

Шекарадан ту кезінде кеден декларациясын, тауарды жасалуы жнінде жат, экспортты не импорттык лицензия, санитарлык тексеру туралы мэлімет крсетуі тиіс. Кедендік тлемдерді келесі трлері бар: кедендік баж

кедендік рсімдеулер, тауарды ткізу, апарат беру, лицензия беру шін тлемдер акциздер

осылан н салыы

Шекарадан тетен тауарлар мен транспорт кралдарына кедендік режим орнатылан:

49. импорт - елге келінетін тауарлар

50. реймпорт - салы пен тлемдерді 1 рет тлейді.

51. транзит - тауарлар екі ел кедендеріні арасында тлемсіз жреді

52. кедендік склад (ойма) - сатау

53. бажсыз сату дкені - аэропорт, порттарда бажсыз тру

54. тауарды уаытша кетіуі мен кеінуі- кедендік салытан босатып тауарды колдану

55. экспорт - тауарлар сырта шаарылады

56. реэкспорт - алдын-ала келінген тауарлар

57. мемлекет пайдасына тауардан бас тарту - тауар иесі бас тартады

58. тауарды жою - кзі жойылады.

Орытынды

Фирманы (ксіпорынны) сыра шыуы ксіпорынны ішкі кажеттілігін не шеттен келген сыныстармен байланысты болуы ммкін. Осы жадайларда тауарды андай трі жэне андай млшерде шыарылуы мен келінуі, сонымен атар андай елдерден жэне ай елдерге, андай нарыа бейімделуі керектігін шешіп алу керек.

Сырты экономикалы байланыс жне оны негізгі баыттары туралы шешім абылдау шін е бастысы потенциалды ріптесті шаруашылы дегейіні салыстырмалы анализі мен сол мемлекетте саяси-экономикалы жне лтты-мдени жаынан танып білу болып табылады.