Білім мен ылым баыттары
азіргі кездегі наты экономикалы жадайлара бара-бар білім беру, кадрларды даярлау мен айта даярлау жйесіні бсекеге абілеттілігін дамыту шін білім беру жйесін басаруды жаа лгісін енгізу жне білім беруді жоары сапасын амтамасыз ету жоспарлануда.
Мемлекеттік бюджетті білім беру саласын дамытуа арналан шыыстары жыл сайын лаюда.
Бюджетті білім беруге арналан шыыстар лесі 2007 жылы – ЖІ-ге 3,6% немесе 455,8 млрд. теге болса, 2008 жылды зінде ол 572,8 млрд. тегеге жетті.
Осылайша, 2008 жылы білім беруге мемлекеттік инвестициялар 2000 жылмен салыстыранда 6,4 еседен астам лайды.
Мектепке дейінгі трбиелеу саласында балаларды мектепке дейінгі йымдармен амту дегейін лайту жоспарлануда.
Осыан байланысты, азастан Республикасында білім беруді дамытуды 2005-2010 жылдара арналан мемлекеттік бадарламасы шеберінде балалар башаларын салу жне білім беру йымдары базасында мектепке дейінгі шаын орталытар ру есебінен мектепке дейінгі йымдарды кеейту шаралары кзделуде.
Жалпы орта білім беру саласында 12 жылды білім беруге кшумен байланысты материалды-техникалы базаны барынша жаарту жне білім беру йымдарын оу ралдарымен жне жабдытарымен, соны ішінде физика, химия, биология кабинеттерімен жаратандыруа деген ткір ажеттілік туындап отыр.
2007 жылы 1,04 млрд. теге сомасына 1000 интерактивті тата сатып алынып, республика мектептеріне орнатылды. 2008 жылы республикалы бюджет аражаты есебінен аталан мектептерді толы жаратандыру жне таы 721 мектепке интерактивті жабдытар сатып алуа 7,3 млрд. теге сомасында, 2008 жылы ішінара жабдыталан 721 мектепті толы жабдытау шін 2009 жылы 4,58 млрд. теге шыыстар кзделген.
Мемлекеттік жалпы орта білім беру мекемелерінде физика, химия, биология кабинеттерін оу ралдарымен жабдытауа 2009 жылы (580 кабинет) 2 376 184 мы теге сомасында 2010 жылы (569 кабинет) 2 331 193 мы теге сомасында, 2011 жылы (737 кабинет) 3 019 489 мы теге сомасында шыыстар кзделген.
Жоары ксіби білім беру саласында жоары жне жоары оу орнынан кейінгі ксіптік білім беруді ш сатылы лгісін трансформациялау: бакалавриат – магистратура – доктарантура, техникалы білім беруді дамытуа басымды бере отырып жоары оу орындарыны желісін отайландыру жне Астана аласында жаа университет салу жмысы жаласатын болады.
Жыл сайын республикалы бюджеттен «Болаша» бадарламасы шеберінде лімні жетекшісі жоары оу орындарында білім алу шін аражат блінеді.
2008 жылы шет елдерде жоары оу орындарында мамандар даярлауа «Болаша» бадарламасы шеберінде 15 984 322 мы. теге сомасында шыыстар блінді. 2009 жылы 14 490 302 мы. теге сомасында , 2010 жылы - 15 125 797 мы. теге сомасында, 2011 жылы - 15 125 797 мы. теге сомасында шыыстар кзделген.
Мемлекет басшысыны 2009 жылы 12 апанда «Нр-Отан» ХДП саяси кеесіні кеейтілеген отырысы барысында берген тапсырмасын орындау шін азастан Республикасы кіметіні «Жоары оу орындарында білім алушыларды жекелеген санаттарын олдау жніндегі шаралар туралы» 2009 жылы 17 апандаы № 177 жне азастан Республикасы Білім жне ылым министрлігі, азастан Республикасы Денсаулы сатау министрлігі мен «Самрук - Казына» л-ауат лтты оры» акционерлік оамы арасындаы зара іс-имыл туралы келісімді малдау туралы» 2009 жылы 17 апандаы № 178 аулылары абылданды.
Бл аулыларды аылы негізде білім алатын студентерді мемлекеттік олдауды мынадай шаралары кзделген:
- жоары оу орындарыны шінші жне одан жоары курстарыны аылы негізде білім алатын студенттері шін осымша білім беру гранттарын таайындау;
- техникалы, жаратылыстану ылымы жне медицина мамандытары бойынша жоары щу орындарыны бірінші курстан бастап аылы негізде «жасы» жне «те жасы» бааа білім алатын студентерге, ата-аналары зейнеткерлік жасына жеткен студенттерге осымша жеілдікті білім беру кредиттерін беру.
2009-2011 жылдара арналан республикалы бюджетті натылау кезінде жоары оу орындарыны аылы негізінде білім беру гранттарына ауыстыруды жзеге асыру шін 2009 жылы 3 156 801мы теге сомасында, 2010 жыла -1 831 751 мы теге сомасында, 2011 жылы 572 558 мы теге сомасында осымша аражат кзделетін болады.
96 )"азастан-2030 стратегиясы”.1997 жылы азанда Прзеидент Н.. Назарбаевты "азастан-2030” жолдауы жарияланды. аралан мселелер:
1.Экономикалы дадарыстан шыу жолдары.
2. Реформаларды аятау.
3. Алдыы атарлы мемлекеттер атарына осылу.
4. "азастан барысын” алыптастыру.
Жолдауда болашаа болжам, азіргі жадайа талдау жасалып, ішкі жне сырты саясатты негізгі баыттары, республиканы дамуыны ерекшеліктері айтылды. Бл бадарламада елімізді саяси, леуметтік-экономикалы дамуыны жаын арадаы жне стратегиялы за мерзімдегі даму жолдары крсетілген. за мерзімдегі 7 басымды:
азіргі кезеде аза дстрлері мен тіліні айта рлеуі табии былыс деп абылданатын болды.
Мемлекет е алдымен орта топты мддесін білдіруге тиіс. ала мен село арасындаы жіктелуді тере процесі жріп жатыр. Село таяудаы 10 жылда нарыты згерістерге осымша серпін беретін жне леуметтік пробемаларды шешуге ерекше кіл беретін, инфрарылымды дамыту трысынан басым сала болады.
азастан - зіні белгілі тархы мен зіндік болашаы бар евразиялы ел. Сондытаноны моделі баса ешкімні моделіне самайтын болады, ол з бойына р трлі ркениеттерді
жетістіктерін сііреді.Экономикалы стратегия.азастанны салауатты экономикалы рлеу стратегиясы нарыты экономикаа, мемлекетті белсенді рліне жне шетел инвестицияларын тартуа негізделген.
Мемлекет белсенді роль атара отырып, экономикаа араласы шектеуліболады. Бл проблеманы шешуді стратегиясы:
1. кіметке сауда мен ндіріске кімгершілігі араласуын жою.
2. Жекешелендіру процесін аятау.
3. Орталы кіметті жне жергілікті кімет орындары парасатты орындастыру.
4. Сот билігі мен ы орау органдарын реформалауды жандандыру.
5. Заны шексіз стемдігін белгілеу жне зады орындайтын азаматтарды ылмыстан орау.
6. Билік пен заны бар кшін засыз жолмен, шалып мір сретіндерге арсы олдану.
азастан шін индустриялы технологиялы стратегияны алыптастыру абілеттілігі дниежзілік тжірибеден туындап отыр. олайлы жадай туанда елімізді тірек саласы болып табылатын мнай-газ ндіру жне бкіл ндіруші нерксіп клемі артады.
97)ЛТТЫ АУІПСІЗДІК Адамзат дамуыны бкіл тарихи тжірибесі мемлекетті ала басуы жне траты суі жзеге асырылатын ажетті шарттарды бастауында оны лтыны ауіпсіздігі мен мемлекеттілігіні саталуы транына ку. Бостанды пен туелсіздікті жеіп алу жеткіліксіз, оны табанды турде орап, ныайтып, рпатара алдыру ажет. Бізді рпа есере алмай, здеріне алдыран ауыртпалытар, иыншылытар мен проблемалар шін болаша рпа кешірер. Егер біз з мемлекеттілігімізден айрылып, егемендігімізді стратегиялы негіздерін, з жерлеріміз бен ресурстарымызды олымыздан шыарып алса, бізге кешірім жо. рине, болашаты баамдауды мндай исыны кез келген ішкі жне сырты жадайларда за мерзімді кезеге арналан азастан саясатыны стратегиялы баыты шін уаыты жаынан здіксіз болуы керек. Бл азастанны 2030 жыла дейінгі дамуыны бірінші стратегиялы басымдыы болуа тиіс.
ауіпсіздікті басымдыы аны: егер еліміз ауіпсіздігін сатамаса, онда траты даму жоспарлары туралы сз озауымызды зі исынсыз. Бабаларымызды з мемлекетіні іргетасын алауы мен дамытуын шолып араанда, оларды з мемлекеттілігін сатап алу шін тарихи ауыр жне атал крес жргізгенін айын крсетеді. Осы стратегиялы міндетті шешімін немі іздестіру ажеттігі бізден алыптасып отыран жадайды геостратегиялы кштермен жне оларды згеру серпінімен тедестіре байсалды рі барабар баалауды талап етеді.
азастанны азіргі кездегі жне жаын болашатаы лтты ауіпсіздігіне тнуі ытимал ауіпті тікелей скери басып кіру жне мемлекетті ауматы ттастыына атер тндіру сипатында болмайтынын біз тсінеміз. Ресейді де, ытайды да, Батысты да жне мсылман елдеріні де бізге шабуыл жасауа итермелейтін сылтауы жо екені айдан-аны. Бл тынышты пен тратылыты болжап білуге болатындай ашытыы азастанны экономикалы леуетін тиімді ныайту шін пайдаланылуа тиіс, соны негізінде біз лтты ауіпсіздікті сенімді жйесін ра аламыз.
з ауіпсіздігіміз бен ауматы ттастыымызды амтамасыз ету шін біз кшті мемлекет болуа жне кршілерімізбен берік жне досты арым-атынаста болуа тиіспіз. Сондытан е жаын жне тарихи достас кршіміз Ресеймен арадаы сенім мен теылы арым-атынасымызды дамытып, ныайта береміз. ХР-мен зара тиімді негіздегі осындай сенім мен тату кршілік атынастарымызды жаластырамыз. азастан ытайды гегемонизмге арсы, кршілес елдермен достыа баытталан саясатын птайды.