Экономикалы теорияны пні жне дістері.

БИЛЕТ-1

1.Экономикалы теорияны ылым ретінде алыптасуыны негізгі кезедері.

2. Капитал айналымы. Капиталды толы жне ауыспалы айналымы

3. Ксіпкерлікті йымды-экономикалы формалары: картель, синдикат, концерн, трест, консорциум, т.б.

Экономикалы теорияны ылым ретінде алыптасуыны негізгі кезедері.

Экономикалы теория дербес ылым болып XVI­-XVII асырларда тауар – аша атынастары кеейген капитализм кезеінде тбегейлі алыптаса бастады. Экономикалы теорияны даму кезедері тмендегідей блінеді. Меркантелизм. Е алаш экономикалы ілім XVI­-XVII асырларда меркантелизм мектебі болды (итальян сзі «мерканте» - саудагерлер кпес, сауда, пайда). Бл ілімні негізінде оам байлыыны айнар кзі тауар-аша атынастарында болды. Меркантелистерді талабы бойынша тауарды шет елдерге кп сату олардан аз сатып алу, сйтіп елдегі аша орын кбейту. Физиократизм – (XVIII) оамны байлыы саудада емес ндірісте деген аида е бірінші «физиократтар» мектебіні кілі Франсуа Кэнені ебегінде пайда болды, «Физио» - табиат, «кратос» - стемдік. Классикалы саяси экономия - ХІІІ асыр (У.Петти, А.Смит, Д.Рикардо, Буагильбер) - ндірісті барлы саласын зерттеп, барлы тауарларды ндылы лшемі негізі ебекте деп длелдеген. ХІХ асырды ІІ жартысы басында саяси экономия екі баыта блінді: марксизм жне маржинализм. а) Марксизм – (К.Маркс, Ф.Энгельс, В.И.Ленин, Г.В.Плеханов). Зерттеуді негізгі нысаны – капитализмні экономикалы задылытары. б) Маржинализм – (К.Менгер, У.Джевонс, Л.Вальрос). Маржинализмні басты категориялары шекті пайдалылы, шекті німділік, шекті шыындар.

Капитал айналымы. Капиталды толы жне ауыспалы айналымы

Капитал айналымы– капиталды здіксіз жаарып отыратын ауыспалы айналымы; компанияны жылды сату клеміні салынан капитала атынасы; жылды ткізу (сату) клемін траты капиталды за мерзімді міндеттемелер мен меншікті капитал сомасына те шамасына блу арылы есептелетін крсеткіші. Капиталды бір формадан екінші формаа айналатын озалысын оны ауыспалы айналымыдеп атайды. Формула: d=А' - А

Мнда: А—бастапы жмсалан капитал,

d—стеме н.

Авансталан капиталды барлыыны озалысын зілмей айталанып жріп отыратын жеке акт емес процесс деп араса, онда бл капиталды айналымыболады. Капиталды айналымы мен оны ауыспалы айналымы бір-бірімен тура келмейді.

3.Ксіпкерлікті йымды экономикалы формалары:

Картель – бірлескен компанияларды ызметті жзеге асыру шін рылан бір саладаы ксіпорын бірлестігі.

Синдикат – атысушылары з арасындаы арты бсекені болдырмас шін біріай ткізу органдары арылы німдерін сату масатында бірлескен ксіпорын

Концерн – меншік пен баылау бірлігін сипаттайтын, бурлестікті кеінен тараан нысандарыны бірі.

Трест – атысушылары здеріні ндірістік компанияларыны шаруашылы бірлестігін жоалта отырып біріай ндірістік кешенге бірлескен ксіпкерлікті трі.

Кансорциум – наты бір міндетті шешу , ірі масаттаы бадарламаларды соны ішінде инвестициялы, ылыми- техникалы, табиат ораушы жне тб жзеге асыру шін рылан уаытша немесе траты бірлестіктер жиынтыы.

БИЛЕТ-2

1.Экономикалы теорияны пні жне дістері.

2.азастандаы шаын жне орта бизнестi дамытуды мселелерi.

3.Ксіпкерлікті йымды-ыты формалары: жеке ксіпкерлік, серіктестіктер, корпорациялар. Оларды артышылытары мен кемшіліктері

Экономикалы теорияны пні жне дістері.

Бл масата ол жеткізу шін пнді оуды басты міндеттерін белгілеп, оларды жзеге асыру ажет. Олара:экономикалы теорияны алыптасуын жне даму кезедерін білу, экономикалы теорияны дістерін, задарын мегеру, экономикалы ажеттіліктерді, экономикалы ресурстарды жне, меншікті мні жне трлерін оу, нарыты мнін, бсекені трлерін йрене отырып, негізгі макроэкономикалы крсеткіштерді есептеу дістемесін йреніп, мемлекетті аржы жйесі мен азына саясатына мн беру, экономикалы теорияны халыаралы аспектілерін тану. Сонымен бірге студенттер лтты экономиканы жалпы ызметін, оны алыптасуы мен даму жолдарын жне дадарыс, инфляция, жмыссызды секілді айшылытарын тсіндіретін тауарларды игеруге тиісті, мемлекетті экономикадаы рлін, сіресе азастан кіметіні, оны негізгі иснтитуттарыны тиімді басару жолдарын арастыруа дайынды болуы керек. Нарыты экономиканы азастанды моделіні алыптасуы жне дамуыны ерекшеліктерін тере тсіну арылы оны жаа инновациялы экономикаа ту кезеіндегі басым міндеттерді орындауды наты іс-шараларын арастыра білулері керек