Жазы кн коллекторлары
Тменгі температуралы гелиорылыларда кеінен таралан коллекторды трі – жазы кн коллекторы болып табылады.
Жазы кн коллекторлары (7.1-сурет) йнек немесе млдір пластик жамылыдан (бір, екі, ш абатты), бір жаы ара тске боялып кнге аратылан су жретін арнасы бар жылу абылдаыш беттен (панелден), ошаулаыш (изоляциядан) материалдан жне ораптан трады.
7.1-сурет. Жазы кн коллекторы:1 – кн сулесі; 2 – йнек жамылы; 3 – сырты орабы; 4 – жылу абылдайтын бет; 5 – жылу ошаулаышы; 6 – тыыздытаушы.
Коллекторды орабы (корпусы) мырышталан темірден, алюминийден, ааштан, пластамассадан дайындалуы ммкін.
Жылу ошаулаыш (изоляциясы) ретінде ртрлі материалдар: минералды вата, пенополиуретан жне т.б. олданылады.
Кн радиациясыны серінен коллекторды жылу абылдайтын бетті-панелдері оршаан ортаны температурасынан артып 70-800С температураа дейін ызады, бл бетті (панелді) оршаан ортаа конвекциялы жылу берілісін жне оны аспан астына зіні суле шыаруыны артуына келеді [7,11,33].
Жылу абылдайтын бет (панелді) оршаан кеістікке жылулы шыындарды кеміту жылу абылдаышты тменгі бетін жабатын жылу ошаулаыш (изоляциясын) жне сонымен атар жылу абылдайтын бет-панельдерден андай да бір ашытыа орналасан жарыа млдір дене-йнек олдану арылы іске асады. Барлы аталан элементтер орапа (корпуса) орнатылады жне йнекті млдір бетін тыыздау іске асады (7.1-сурет).
Жылу тасымалдаышты жоары температураларына ол жеткізу шін жылу абылдаышты бетін кнні ыса толынды сулесін белсенді трде жтатын (ара никель, ара хром, алюминийдегі хром оксиді, мыстаы мыс оксиді) жне оны зіні меншікті жылулы шыындарын тмендететін спектрлік-тадалмалы абаттармен жабады.
Жазы коллекторларды сипаттамаларын жасартатын баса тсілдерді бірі жылу абылдайтын бет-панель мен млдір йнекті арасында жылу шыындарын болдырмау шін ваккум жасау арылы іске асырылады (тртінші буынды кн коллекторлары).
Жазы кн коллекторларыны ртрлі рылымдары (конструкциялары) бар.
Нерлым кеінен олданылатын коллекторларды рылымы 7.1-суретте крсетілген. Беттігі ттік тріздес коллектордаы кн сулесін жтыш есебінде сйы жылу тасымалдаыш ретінде металл бетке стігі, астыы жаынан немесе бір жазытыта днекерленген жне бір-бірінен 50-150 мм ашытыта тік тртбрышты арналармен орналасан диаметрлері 12-15 мм диаметрлі параллель ттіктер олданылады.
Кбінесе бетік-ттік жне алюминийден болата штампталан бет-панель трлі екі трдегі жылу абылдаыш бет-панелдер олданылады. Беттік-ттік тріздес рылым (конструкция) ртрлі ималы ттіктер днекерленетін металл беттен трады 7.2-сурет.
Кн беттік-абсорберлері іс жзінде жылу шыындарын болдырмайды. Оны бетіне тсетін кн радиациясыны тек 5-10%-ы ана жамылыны тсіне жне сапасына туелді шаылады.
7.2-сурет. Жазы коллекторларды жылу абылдайтын беттеріні сызбансасы: а) беттегі ттік; б) гофрланан бет; в) штампталан бет; г) трбрыш арналармен днекеленген бет
Коллекторларды баса трлерімен салыстыранда жазы коллекторды айтарлытай артышылытарыны біріне тура тскен (сулелік) кн энергиясын да, сонымен атар шашыраан кн энергиясын да стайтындыы.