Бап. Билiктi асыра пайдалану 6 страница
Егер ылмысты ы бзушылытар жиынтыына тек ылмысты теріс ылытар, онша ауыр емес жне ауырлыы орташа ылмыстар кірсе, онда тпкiлiктi жаза онша ата емес жазаны нерлым ата жазаа сiiру арылы таайындалады.
3. Егер ылмысты ы бзушылытар жиынтыына ауыр немесе аса ауыр ылмыс кірсе, онда тпкiлiктi жаза онша ата емес жазаны нерлым ата жазаа сiiру арылы немесе жазаларды iшiнара немесе толы осу арылы таайындалады. Бл ретте бас бостандыынан айыру трiндегi тпкiлiктi жазаны жиырма жылдан асыруа болмайды.
4. Егер ылмысты ы бзушылытар жиынтыына жасаланы шін осы Кодексте жиырма жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыру трінде жаза кзделген е болмаанда бiр аса ауыр ылмыс кірсе, онда тпкiлiктi жаза жазаларды iшiнара немесе толы осу арылы таайындалады. Бл ретте бас бостандыынан айыру трiндегi тпкiлiктi жазаны жиырма бес жылдан асыруа болмайды.
Егер ылмысты ы бзушылытар жиынтыына жасаланы шін осы Кодексте жиырма жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыру трінде жаза кзделген е болмаанда бiр аса ауыр ылмыс, сондай-а жасаланы шін айыппл таайындалан ылмысты теріс ылы кірсе, онда тпкiлiктi жаза онша ата емес жазаны нерлым ата жазаа сiiру арылы таайындалады.
Егер жиынтыа кіретін ылмыс шін мір бойына бас бостандыынан айыру немесе лім жазасы таайындалса, онда тпкілікті жаза мір бойына бас бостандыынан айыру немесе тиісінше лім жазасы трінде таайындалады.
5. ылмысты ы бзушылытар жиынтыы бойынша таайындалан негiзгi жазаа жиынтыты райтын ы бзушылытар шiн таайындалан осымша жазалар осылуы ммкiн. Ішінара немесе толы осу кезінде тпкiлiктi осымша жазаны осы Кодекстi Жалпы блiгiнi осы жаза трi шiн белгiленген е жоары мерзiмнен немесе млшерден асыруа болмайды.
6. Егер сотталан адамны iсi бойынша сот кiм шыараннан кейiн оны бiрiншi iс бойынша кiм шыарылана дейiн жасаан таы да баса ылмысты ы бзушылыа кінлі екенi аныталса, жаза осы бапты аидалары бойынша таайындалады. Бл жадайда сотты бiрiншi кiмi бойынша телген жаза тпкiлiктi жаза мерзiмiне есептеледi.
59-бап. ылмыстарды айталануы, ылмыстарды ауіпті айталануы кезінде жаза таайындау
ылмыстарды айталануы немесе ылмыстарды ауiптi айталануы жадайында жаза таайындау кезiнде брын жасалан ылмыстарды саны, сипаты мен оама ауiптiлiк дрежесi, оны алдындаы жазаны тзету ыпалыны жеткiлiксiздiгiне себеп болан мн-жайлар, сондай-а жаадан жасалан ылмыстарды сипаты мен оама ауiптiлiк дрежесi ескерiледi.
60-бап. кiмдердi жиынтыы бойынша жаза таайындау
1. Егер сотталан адам кiм шыарыланнан кейiн, бiра жазаны толы тегенге дейiн жаадан ылмысты ы бзушылы жасаса, сот сотты соы кiмі бойынша таайындалан жазаа сотты алдыы кiмi бойынша жазаны телмеген блiгiн толы немесе iшiнара осады.
2. кiмдердi жиынтыы бойынша тпкiлiктi жазаны, егер ол бас бостандыынан айырумен байланысты болмаан жадайда, осы Кодекстi Жалпы блiгiні осы жаза трi шiн кзделген е жоары мерзiмнен немесе млшерден асыруа болмайды.
3. кiмдердi жиынтыы бойынша бас бостандыынан айыру трiндегi тпкiлiктi жазаны жиырма бес жылдан асыруа болмайды. Егер кiмдердi жиынтыына адам жасаланы шін осы Кодексте жиырма жыла дейінгі мерзімге бас бостандыынан айыру тріндегі жаза кзделген е болмаанда бір аса ауыр ылмысты жасалуына кінлі деп танылан кiм кірсе, онда бас бостандыынан айыру трiндегi кiмдер жиынтыы бойынша тпкiлiктi жазаны отыз жылдан асыруа болмайды. Егер жиынтыа кіретін ылмыс шін мір бойына бас бостандыынан айыру немесе лім жазасы таайындалса, онда тпкілікті жаза мір бойына бас бостандыынан айыру немесе тиісінше лім жазасы трінде таайындалады.
4. кiмдердi жиынтыы бойынша тпкiлiктi жаза жаадан жасалан ылмысты ы бзушылы шін таайындалан жазадан да, сотты алдыы кiмi бойынша жазаны телмеген блiгiнен де арты болуа тиiс.
5. кiмдердi жиынтыы бойынша жаза таайындау кезiнде жазаларды осымша трлерiн осу ылмысты ы бзушылытарды жиынтыы бойынша жаза таайындау аидалары бойынша жргiзiледі.
61-бап. Жаза мерзiмдерiн осу кезiнде мерзімдерді айындау тртiбi
1. ылмысты ы бзушылытарды жиынтыы жне кiмдердi жиынтыы бойынша жазаларды iшiнара немесе толы осу кезiнде бас бостандыынан айыруды бiр кнiне:
1) амаа алуды бір кні;
2) бас бостандыын шектеудi бір кнi;
3) оамды жмыстара тартуды трт сааты сйкес келедi.
2. Арнаулы, скери немесе рметтi ататан, сыныпты шеннен, дипломатиялы дрежеден, бiлiктiлiк сыныбынан жне мемлекеттiк наградалардан айыру, белгiлi бiр лауазымдарды атару немесе белгiлi бiр ызметпен айналысу ыынан айыру, шетелдікті немесе азаматтыы жо адамды азастан Республикасыны шегінен тысары жерге шыарып жіберу, млiктi тркiлеу, сондай-а медициналы сипаттаы мжбрлеу шаралары оларды оамды жмыстара тартумен, бас бостандыын шектеумен, амаа алумен, бас бостандыынан айырумен осан кезде дербес орындалады.
62-бап. Жаза мерзiмдерiн есептеу жне жазаны есепке алу
1. Белгiлi бiр лауазымдарды атару немесе белгiлi бiр ызметпен айналысу ыынан айыруды, бас бостандыын шектеудi, бас бостандыынан айыруды мерзiмдерi - айлармен жне жылдармен, амаа алу мерзімдері - туліктермен, оамды жмыстара тарту мерзімдері сааттармен есептеледі.
2. Осы бапты бірінші блігінде крсетілген жазаны ауыстыру немесе жазаларды осу, сондай-а жазаны есепке алу кезінде мерзімдер туліктермен есептелуі ммкін.
3. кiм зады кшiне енгенге дейiн кзетпен стау уаыты бас бостандыынан айыру, амаа алу, бас бостандыын шектеу трiндегi жаза мерзiмiне - бiр кнге бiр кн есебiмен, оамды жмыстара тарту трiндегi жаза мерзiмiне оамды жмыстарды трт саатына кзетпен стауды бiр кні есебiмен есептеледi.
4. кiм зады кшiне енгенге дейiн йамата стау уаыты бас бостандыынан айыру, амаа алу, бас бостандыын шектеу трiндегі жаза мерзіміне - бiр кнге екi кн, оамды жмыстара тарту трiндегi жаза мерзiмiне оамды жмыстарды екi саатына йамата стауды бiр кнi есебiмен есептеледi.
5. Сот кiмi зады кшiне енгенге дейiн адамды кзетпен стау уаыты мен азастан Республикасыны шегiнен тыс жерде жасалан ылмыс шiн сот кiмiмен таайындалан бас бостандыынан айыруды теу уаыты, адам осы Кодекстi 9-бабыны негiзiнде стап берiлген жадайда, бiр кнге бiр кн есебiмен есептеледi.
6. Сот талылауына дейiн кзетпен сталан сотталушы адама айыппл трiндегi негізгі жазаны таайындау кезiнде сот кзетпен сталан мерзiмдi ескере отырып, таайындалан жазаны жеiлдетедi немесе осы жазаны теуден оны толы босатады.
7. ылмыс жасаланнан кейiн психикалы аурумен науастанан адама медициналы сипаттаы мжбрлеу шаралары олданылан уаыт жаза мерзiмiне есептеледi.
63-бап. Шартты трде соттау
1. Егер сот бас бостандыынан айыру трінде жаза таайындаанда сотталан адамны жазаны темей тзелуi ммкiн деген тйінге келсе, ол таайындалан жазаны шартты деп санауа аулы шыарады.
2. Шартты трде соттауды олдану кезінде сот жасалан ылмысты сипаты мен оама ауiптiлiк дрежесiн, кінлі адамны жеке басын, оны iшiнде жауаптылы пен жазаны жеiлдететiн жне ауырлататын мн-жайларды ескередi.
3. Шартты трде соттауды таайындау кезінде сот осы Кодексті 44-бабы екінші блігіні аидалары бойынша бас бостандыынан айыруды барлы таайындалан мерзіміне, ал кмелетке толмаандара алты айдан бір жыла дейінгі мерзімге пробациялы баылау белгiлейдi.
Шартты трде сотталандаы пробациялы баылау кезеінде онша ауыр емес немесе ауырлыы орташа ылмысты айталап жасаан кезде де кмелетке толмаандара шартты трде соттау олданылуы ммкін.
4. Шартты трде соттау кезiнде млiктi тркiлеуден баса, шектеулерді жне жазаны осымша трлерi таайындалуы ммкiн.
5. Шартты трде соттау кезiнде кмелетке толмаан адама трбиелiк серi бар мжбрлеу шаралары таайындалуы ммкiн.
6. ылмыстарды айталануы, ылмыстарды ауiптi айталануы кезінде, адамды аса ауыр ылмыс, сыбайлас жеморлы ылмыс, террористік ылмыс, экстремистік ылмыс, ылмысты топ рамында жасалан ылмыс, жас балалара жынысты тиіспеушілікке арсы ылмыс шін соттаан кезде адамдара шартты трде соттау олданылмайды.
64-бап. Шартты трде соттауды кшiн жою
1. Егер шартты трде сотталан адам пробациялы баылау мерзiмi ткенге дейiн з мінез-лымен зiнi тзелгенiн длелдесе, пробациялы баылауды жзеге асыратын органны сынуы бойынша сот шартты трде соттауды кшiн жою туралы жне сотталан адамнан сотталандыты алып тастау туралы аулы шыара алады. Бл ретте шартты трде соттауды белгiленген мерзiмiнi кем дегенде жартысы ткен со оны кшi жойылуы ммкiн.
2. Шартты трде сотталан адам:
1) оамды тртіп пен имандылыа, кмелетке толмаандарды ытарына, жеке адама ол сатын жне отбасылы-трмысты арым-атынастар саласында кімшілік ы бзушылы жасааны шiн зіне кiмшiлiк жаза олданылан кімшілік ы бзушылы жасаан;
2) электронды баылау ралдарын асаана заымдаан (блдірген) не длелсіз себептермен тіркелуге келмеген немесе пробациялы баылауды жзеге асыратын органа хабарламай трылыты жерін ауыстыран;
3) ылмысты теріс ылы жасаан жадайларда, сот пробациялы баылауды жзеге асыратын органны сынуы бойынша пробациялы баылау мерзімін зарта алады, біра бір жылдан аспайтын мерзімге зартады.
3. Шартты трде сотталан адам сотты оан жктеген міндеттерін орындамаан не осы бапты екінші блігінде крсетілген бзушылытарды айталап жасаан жадайда, осы бапты бірінші блігінде крсетілген органны сынуы бойынша сот шартты трде соттауды кшін жою жне сот кімімен таайындалан жазаны орындау туралы аулы етеді, ал кмелетке толмаан сотталан адама атысты пробациялы баылау мерзімін айтадан зарта алады, біра бір жылдан аспайтын мерзімге зартады.
4. Шартты трде сотталан адам пробациялы баылау мерзiмi iшiнде - абайсызда ылмыс не онша ауыр емес асаана ылмыс, ал шартты трде сотталан кмелетке толмаан адам онша ауыр емес немесе ауырлыы орташа ылмыс жасаан жадайларда, шартты трде соттауды кшiн жою немесе оны кшінде алдыру туралы мселенi сот жаа ылмыс шiн жаза таайындаан кезде шешедi.
5. Шартты трде сотталан адам пробациялы баылау мерзiмi
iшiнде - ауырлыы орташа асаана ылмыс, ауыр немесе аса ауыр ылмыс, ал кмелетке толмаан адам ауыр немесе аса ауыр ылмыс жасаан жадайларда, сот шартты трде соттауды кшiн жояды жне оан кімдерді жиынтыы бойынша жаза таайындау аидалары бойынша жаза таайындайды. Осы бапты тртiншi блiгiнде кзделген жадайларда жаза осы аидалар бойынша таайындалады.
5-БЛІМ. ЫЛМЫСТЫ ЖАУАПТЫЛЫТАН ЖНЕ ЖАЗАДАН БОСАТУ
65-бап. Шынайы кiнуiне байланысты ылмысты жауаптылытан босату
1. ылмысты теріс ылы жасаан не алаш рет ылмыс жасаан адам, кінлі адамны жеке басы, айыбын мойындап келуі, ылмысты ы бзушылыты ашуа, тергеп-тексеруге ыпал еткені, ылмысты ы бзушылыпен келтiрген зиянды алпына келтіруі ескеріле отырып, ылмысты жауаптылытан босатылуы ммкiн.
2. Осы бапты бірінші блігіні ережелері осы Кодексті Ерекше блігіні тиісті баптарында арнайы кзделген жадайларды оспаанда, террористік ылмыс, экстремистік ылмыс, ылмысты топты рамында жасалан ылмыс, жас балалара жынысты тиіспеушілікке арсы ылмыс, жеке адама арсы ауыр немесе аса ауыр ылмыс жасаан адамдара олданылмайды.
66-бап. ажеттi ораныс шегiнен шыу кезінде ылмысты жауаптылытан босату
оама ауіпті олсушылытан туындаан рейлену, ору немесе сасалатау салдарынан ажеттi ораныс шегiнен шыан адам iстi мн-жайлары ескеріле отырып, ылмысты жауаптылытан босатылуы ммкiн.
67-бап. Процестік келісімні талаптары орындалан кезде ылмысты жауаптылытан босату
Процестік келісімні барлы талаптарын орындаан адам ылмысты жауаптылытан босатылуы ммкін.
68-бап. Татуласуа байланысты ылмысты жауаптылытан босату
1. ылмысты теріс ылы немесе азаа шыратумен байланысты емес онша ауыр емес немесе ауырлыы орташа ылмыс жасаан адам, егер ол жбірленушімен, арыз берушімен татуласса, оны ішінде медиация тртібімен татуласса жне келтiрiлген зиянды алпына келтірсе, ылмысты жауаптылытан босатылуа жатады.
2. азаа шыратумен немесе адамны денсаулыына ауыр зиян келтірумен байланысты емес ауыр ылмысты алаш рет жасаан кмелетке толмаандар, жкті йелдер, жас балалары бар йелдер, жас балаларын жалыз зі трбиелеп отыран еркектер, елу сегіз жастаы жне ол жастан асан йелдер, алпыс ш жастаы жне ол жастан асан еркектер, егер олар жбірленушімен, арыз берушімен татуласса, оны ішінде медиация тртібімен татуласса жне келтiрiлген зиянды алпына келтірсе, ылмысты жауаптылытан босатылуы ммкін. ылмысты жауаптылытан босату кезінде кмелетке толмаан адама трбиелік ыпалы бар мжбрлеу шаралары олданылады.
3. ылмысты ы бзушылыпен оамны жне мемлекетті замен оралатын мдделеріне зиян келтірілген жадайларда, осы бапты бірінші немесе екінші блігінде крсетілген адам, егер ол шынайы кінсе жне оамны немесе мемлекетті замен оралатын мдделеріне келтірілген зиянды алпына келтірсе, ылмысты жауаптылытан босатылуы ммкін.
4. Осы бапты ережелері абайсызда адам ліміне не екі жне одан да кп адамдарды ліміне кеп соан ылмыс, сыбайлас жеморлы ылмыс, террористік ылмыс, экстремистік ылмыс, ылмысты топ рамында жасалан ылмыс, жас балалара жынысты тиіспеушілікке арсы ылмыс жасаан адамдара олданылмайды.
69-бап. Кепiлгерлік белгіленуіне байланысты ылмысты жауаптылытан босату
1. ылмысты теріс ылыты не азаа шыратумен немесе адамны денсаулыына ауыр зиян келтірумен байланысты емес, жасаланы шін осы Кодексті Ерекше блігіні тиісті бабында немесе бабыны блігінде негізгі жазаны зге де трлерімен бірге айыппл кзделген онша ауыр емес немесе ауырлыы орташа ылмысты алаш рет жасаан адамды сот кепілгерлік белгілей отырып, ылмысты жауаптылытан босатуы ммкін.
2. Кепiлгерлік белгілеу кепiлгер болатын жеке тланы - жасалан ылмысты ы бзушылы шін кзделген айыпплды екі еселенген млшеріне те млшерінде, ал зады тланы - он еселенген е жоары млшерінде кепіл енгізуінен трады.
3. Кепiлгерлік мерзімі:
1) ылмысты теріс ылы жасалан кезде - алты айдан бір жыла дейін;
2) онша ауыр емес ылмыс жасалан кезде - бір жылдан екі жыла дейін;
3) ауырлыы орташа ылмыс жасалан кезде - екі жылдан бес жыла дейін белгіленеді.
4. Егер ылмысты жауаптылытан босатылан адам кепілгерлік кезеі ішінде жаа ылмысты ы бзушылы жасамаан болса, кепілгерлік мерзімі ткеннен кейін кепіл кепілгерге айтарылады.
5. Егер кепілгерлік кезеі ішінде адам жаа ылмысты ы бзушылы жасаса, сот ылмысты жауаптылытан босату туралы шешімні кшін жояды жне кімдерді жиынтыымен жаза таайындау аидалары бойынша оан жаза таайындайды. Бл ретте кепіл мемлекетті кірісіне алынады.
6. Осы бапты ережелері сыбайлас жеморлы ылмыстар, террористік ылмыстар, экстремистік ылмыстар, ылмысты топты рамында жасалан ылмыстар, кмелетке толмаандара жынысты тиіспеушілікке арсы ылмыстар жасаан адамдара олданылмайды.
70-бап. Жадайды згеруiне байланысты ылмысты жауаптылытан босату
1. ылмысты ы бзушылы жасаан адам, егер iс сотта аралан уаытта жадайды згеруi салдарынан ол жасаан іс-рекет оама ауiптi болудан алды деп танылса, сотты ылмысты жауаптылытан босатуына жатады.
2. ылмысты теріс ылыты алаш рет жасаан не онша ауыр емес немесе ауырлыы орташа ылмысты алаш рет жасаан адам, егер осы адамны содан кейiнгi мінсіз мiнез-лына байланысты iс сотта аралан уаытта оны оама ауiптi деп есептелмейтіні аныталса, сотты ылмысты жауаптылытан босатуына жатады.
71-бап. Ескіру мерзіміні туiне байланысты ылмысты жауаптылытан босату
1. Егер ылмысты ы бзушылы жасалан кннен бастап мынадай мерзiмдер:
1) ылмысты теріс ылы жасаланнан кейін бір жыл;
2) онша ауыр емес ылмыс жасаланнан кейiн екi жыл;
3) ауырлыы орташа ылмыс жасаланнан кейiн бес жыл;
4) ауыр ылмыс жасаланнан кейiн он бес жыл;
5) аса ауыр ылмыс жасаланнан кейiн жиырма жыл тсе, адам ылмысты жауаптылытан босатылады.
2. Ескіру мерзімдері ылмысты ы бзушылы жасалан кннен бастап жне сот кiмi зады кшiне енген кезге дейiн есептеледi.
3. ылмысты теріс ылытар бойынша ескіру мерзімдеріні туi жаа ылмысты ы бзушылыты жасалуына арамастан тотатыла трмайды жне зілмейді.
4. Егер ылмыс жасаан адам тергеуден немесе соттан жалтарса, ескіру мерзімдеріні туi тотатыла трады. Бл жадайда ескіру мерзімдеріні туi адамны сталан немесе оны айыбын мойындап келген кезiнен бастап айта басталады. Бл ретте, егер ылмыс жасаан уаыттан берi ескіру мерзімі зілмесе жне мынадай мерзімдер:
1) онша ауыр емес ылмыс жасаланнан кейін он жыл;
2) ауырлыы орташа ылмыс жасаланнан кейін он бес жыл;
3) ауыр ылмыс жасаланнан кейін жиырма жыл;
4) аса ауыр ылмыс жасаланнан кейін жиырма бес жыл тсе, адам ылмысты жауаптылыа тартылмайды.
Егер ауыр немесе аса ауыр ылмыс жасаан адам осы бапты бiрiншi блiгiнде крсетілген мерзiм ткенге дейiн жаадан асаана ылмыс жасаса, ескіру мерзіміні туі зіледі. Мндай жадайларда ескіру мерзімін есептеу жаа ылмыс жасалан кннен бастап айта басталады. зге жадайларда, егер ескіру мерзімі ткенге дейiн адам айтадан ылмыс жасаса, рбiр ылмыс бойынша ескіру мерзімі дербес тедi.
5. Осы Кодекс бойынша лім жазасы немесе мір бойына бас бостандыынан айыру таайындалуы ммкін ылмысты жасаан адама ескіру мерзімін олдану туралы мселені сот шешеді. Егер сот ескіру мерзіміні туіне байланысты адамды ылмысты жауаптылытан босатуа болады деп таппаса, онда лім жазасы мір бойына бас бостандыынан айырумен ауыстырылады, ал мір бойына бас бостандыынан айыру жиырма бес жыл мерзімге бас бостандыынан айырумен ауыстырылады.
6. Бейбiтшiлiкке жне адамзатты ауiпсiздiгiне арсы ылмыстар, сыбайлас жеморлы ылмыстар, террористік ылмыстар, экстремистік ылмыстар, азаптаулар, кмелетке толмаандара жынысты тиіспеушілікке арсы ылмыстар, сондай-а жеке адама, мемлекетті конституциялы рылысыны негіздеріне жне ауіпсіздігіне арсы, оамды ауіпсіздік пен оамды тртіпке арсы, экономикалы ызмет саласында аса ауыр ылмыстар жасаан адамдара ескiру мерзiмдерi олданылмайды.
72-бап. Жазаны теуден шартты трде мерзiмiнен брын босату
1. Егер сот адамны тзелуі шін таайындалан жазаны толы теуі ажет етілмейді деп танитын болса, сот бас бостандыын шектеуді немесе бас бостандыынан айыруды теп жатан адамды осы бапты шінші, тртінші жне бесінші бліктерінде крсетілген мерзімдерді іс жзінде тегеннен кейін шартты трде мерзiмiнен брын босатуы ммкiн.
Бас бостандыын шектеуді немесе бас бостандыынан айыруды теп жатан адам осы бапты шінші, тртінші жне бесінші бліктерінде крсетілген мерзімдерді іс жзінде тегеннен кейін, ылмысымен келтірілген залалды толы теген жне ол жазаны теуді белгіленген тртібін аскйлікпен бзбаан жадайда, шартты трде мерзiмiнен брын босатылуа жатады.