Бап. Билiктi асыра пайдалану 20 страница

3. Атыс аруын (тегiс ылы ашылы аруынан баса), о-дрiлердi, жарылыш заттарды немесе жарылыс рылыларын засыз иемдену, беру, ткiзу, сатау, тасымалдау немесе алып жру -

бес мы айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не бес жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

4. Осы бапты шінші блігінде кзделген, адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен немесе бiрнеше рет жасалан іс-рекеттер -

ш жылдан сегiз жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

5. Осы бапты шінші немесе тртінші блiктерiнде кзделген, ылмысты топ жасаан іс-рекеттер -

бес жылдан он жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

Ескерту. Осы бапта крсетiлген заттарды з еркiмен тапсыран адам, егер оны рекеттерiнде зге ылмыс рамы болмаса, ылмысты жауаптылытан босатылады. Адамды стап алу кезінде, сондай-а осы бапта крсетілген заттарды табу жне алып ою жніндегі тергеу рекеттерін жргізу кезінде алып ою оларды з еркімен тапсыру деп танылмайды.

 

288-бап. аруды засыз жасау

1. Атыс аруын, оны жинатаушы блшектерiн засыз жасау немесе жндеу, сол сияты о-дрiлердi, жарылыш заттарды немесе жарылыс рылыларын засыз жасау -

бес мы айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не бес жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

2. Адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен немесе бiрнеше рет жасалан дл сол іс-рекеттер -

ш жылдан сегiз жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

3. Осы бапты бiрiншi немесе екiншi блiктерiнде кзделген, ылмысты топ жасаан іс-рекеттер -

бес жылдан он жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

4. Газды аруды, суы аруды, оны iшiнде латырылатын аруды засыз жасау -

ш жз айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не екі жз ыры саата дейiнгi мерзiмге оамды жмыстара тартуа не жетпіс бес тулікке дейінгі мерзімге амаа алуа жазаланады.

Ескерту. Осы бапта крсетiлген заттарды з еркiмен тапсыран адам, егер оны рекеттерiнде зге ылмыс рамы болмаса, ылмысты жауаптылытан босатылады.

 

289-бап. Атыс аруын ыпсыз сатау

Атыс аруын баса адамны пайдалануы шiн жадай туызып оны ыпсыз сатау, егер бл адам ліміне немесе зге де ауыр зардаптара кеп соса, -

ш жз айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не екi жз ыры саата дейiнгi мерзiмге оамды жмыстара тартуа не жетпіс бес тулікке дейінгі мерзімге амаа алуа жазаланады.

 

290-бап. аруды, о-дрiлердi, жарылыш заттарды немесе жарылыс рылыларын кзету жнiндегi мiндеттердi тиiсiнше орындамау

1. Атыс аруын, о-дрілердi, жарылыш заттарды немесе жарылыс рылыларын кзету тапсырылан адамны з мiндеттерiн тиiсiнше орындамауы, егер бл оларды жымырылуына немесе жойылуына не зге де ауыр зардаптарды туындауына кеп соса, -

белгiлi бiр лауазымдарды атару немесе белгiлi бiр ызметпен айналысу ыынан ш жыла дейiнгi мерзiмге айыра отырып немесе онсыз, бес мы айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не бес жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

2. Жаппай ырып-жою аруын не жаппай ырып-жою аруын жасау кезiнде пайдаланылуы ммкiн материалдарды немесе жабдыты кзету жнiндегi мiндеттердi тиiсiнше орындамау, егер бл ауыр зардаптара кеп соса не оларды туындау атерін туызса, -

белгiлi бiр лауазымдарды атару немесе белгiлi бiр ызметпен айналысу ыынан ш жыла дейiнгi мерзiмге айыра отырып, екi жылдан жетi жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

 

291-бап. аруды, о-дрілердi, жарылыш заттар мен жарылыс рылыларын жымыру не орытып алу

1. Атыс аруын, оны жинатаушы блшектерiн, о-дрілердi, жарылыш заттарды немесе жарылыс рылыларын жымыру не орытып алу -

ш жылдан жетi жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

2. Жаппай ырып-жою аруын, сол сияты жаппай ырып-жою аруын жасау кезiнде пайдаланылуы ммкiн материалдарды немесе жабдытарды жымыру не орытып алу -

бес жылдан он жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

3. Осы бапты бiрiншi немесе екiншi блiктерiнде кзделген іс-рекеттер, егер оларды:

1) адам зіні ызмет бабын пайдалана отырып жасаса;

2) бірнеше рет;

3) мiрге немесе денсаулыа ауiптi емес кш олданып не сондай кш олдану атерін тндіріп;

4) адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен жасалса, -

млкi тркiленіп немесе онсыз, бес жылдан он екi жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

4. Осы бапты бiрiншi, екiншi немесе шiншi блiктерiнде кзделген іс-рекеттер, егер оларды:

1) ылмысты топ жасаса;

2) мiрге немесе денсаулыа ауiптi кш олданып не сондай кш олдану атерін тндіріп жасалса, -

млкi тркiленіп немесе онсыз, сегiз жылдан он бес жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

 

292-бап. рт ауiпсiздiгi талаптарын бзу

1. рт ауiпсiздiгi талаптарын сатауа жауапты адамны оларды бзуы, егер бл абайсызда адамны денсаулыына ауыр немесе ауырлыы орташа зиян немесе азамата, йыма немесе мемлекетке iрi залал келтiруге кеп соса, -

белгiлi бiр лауазымдарды атару немесе белгілі бір ызметпен айналысу ыынан екі жыла дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, ш мы айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не ш жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

2. Абайсызда адам лiмiне немесе зге де ауыр зардаптара кеп соан дл сол іс-рекет -

белгiлi бiр лауазымдарды атару немесе белгілі бір ызметпен айналысу ыынан ш жыла дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, екі жылдан жеті жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

3. Осы бапты бірінші блігінде кзделген, абайсызда екі немесе одан да кп адамны ліміне кеп соан іс-рекет -

белгiлi бiр лауазымдарды атару немесе белгілі бір ызметпен айналысу ыынан ш жыла дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, бес жылдан он жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

 

293-бап. Бзаылы

1. Бзаылы, яни оамды тртіпті оамды рметтемеу аны крінетін, азаматтара кш олданумен не оны олдану атерін тндірумен, сол сияты бтеннi млкiн жоюмен немесе блдiрумен не барынша арсыздыпен ерекшеленетiн депсiз рекеттер жасаумен штасан аса атыгездікпен бзу -

екі мы айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не екі жыла дейінгі мерзімге бас бостандыын шектеуге не сол мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

2. Дл сол іс-рекет, егер оны:

1) адамдар тобы, алдын ала сз байласу арылы адамдар тобы жасаса;

2) билік кiлiне не оамды тртiптi орау жнiндегi мiндеттердi атаратын немесе оамды тртiптi бзуды жолын кесетін зге де адама арсылы крсетумен байланысты болса;

3) бiрнеше рет жасалса;

4) уе, зен, теіз кемесіні бортында, теміржол клігінде жасалса, -

бес мы айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не бес жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

3. Осы бапты бірінші немесе екінші бліктерінде кзделген:

1) ылмысты топ жасаан;

2) атыс аруын, газды аруды, пышатарды, кастеттердi жне зге де суы аруды не денсаулыа зиян келтiру шiн арнайы лайыталан баса да заттарды олданып немесе олдануа тырысып жасалан іс-рекеттер -

ш жылдан жетi жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

 

294-бап. Таылы

Таылы, яни имараттарды, зге де рылыстарды, тарих жне мдениет ескерткiштерiн, мемлекет орайтын табии объектiлерді жазулармен немесе суреттермен немесе оамды имандылыты орлайтын зге де рекеттермен блдіру, сол сияты клiкте немесе зге де оамды орындарда млiктi асаана блдiру -

ш жз айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не екі жз ыры саата дейiнгi мерзiмге оамды жмыстара тартуа не жетпіс бес тулікке дейінгі мерзімге амаа алуа жазаланады.

 

295-бап. Археологиялы жмыстарды засыз жргізу

1. Тарихи-мдени мра объектісінде археологиялы жмыстарды засыз жргізу -

белгiлi бiр лауазымдарды атару немесе белгілі бір ызметпен айналысу ыынан ш жыла дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, екі мы айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не екі жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

2. Мынадай:

1) адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен;

2) бірнеше рет;

3) адам зіні ызмет бабын пайдалана отырып;

4) іздестіруді арнайы техникалы ралдарын (металл іздегіштер, радарлар, магниттік аспаптар, топыра абатында археологиялы заттарды болуын айындауа ммкіндік беретін баса да техникалы ралдар) немесе жер азатын машиналарды пайдалана отырып жасалан дл сол іс-рекет -

белгiлi бiр лауазымдарды атару немесе белгілі бір ызметпен айналысу ыынан ш жыла дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, бес мы айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не бес жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

3. Осы бапты бірінші немесе екінші бліктерінде кзделген, ылмысты топ жасаан іс-рекеттер -

бес жылдан он жыла дейінгі мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

 

 

11-тарау. ХАЛЫ ДЕНСАУЛЫЫНА ЖНЕ ИМАНДЫЛЫА АРСЫ ЫЛМЫСТЫ Ы БЗУШЫЛЫТАР

 

296-бап. Есірткі, психотропты заттармен, сол тектестермен, прекурсорлармен ткізу масатынсыз засыз жмыс істеу

1. оамды орындарда есiрткi, психотропты заттарды, сол тектестерді, прекурсорларды медициналы емес ттыну -

бір жз айлы есептік крсеткішке дейінгі млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не бір жз жиырма саата дейінгі мерзімге оамды жмыстара тартуа не ыры бес тулікке дейінгі мерзімге амаа алуа жазаланады.

2. Есiрткi, психотропты заттарды, сол тектестерді, прекурсорларды ткізу масатынсыз засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасымалдау -

екі жз айлы есептік крсеткішке дейінгі млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не бір жз сексен саата дейінгі мерзімге оамды жмыстара тартуа не алпыс тулікке дейінгі мерзімге амаа алуа жазаланады.

3. Ірі млшердегі есiрткi, психотропты заттарды, сол тектестерді ткізу масатынсыз засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасымалдау -

ш жз айлы есептік крсеткішке дейінгі млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не екі жз ыры саата дейінгі мерзімге оамды жмыстара тартуа не жетпіс бес тулікке дейінгі мерзімге амаа алуа жазаланады.

4. Аса ірі млшердегі есiрткi, психотропты заттарды, сол тектестерді ткізу масатынсыз засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасымалдау -

ш жылдан жеті жыла дейінгі мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

Ескертулер.

1. Есірткі жне психотропты заттарды млшері «Есірткі, психотропты заттар, сол тектестер, прекурсорлар жне оларды засыз айналымы мен теріс пайдаланылуына арсы іс-имыл шаралары туралы» азастан Республикасыны Заына оса берілген, Засыз айналымда жргені аныталан есірткі, психотропты заттарды, сол тектестер мен прекурсорларды шаын, ірі жне те ірі млшерге жатызу туралы жиынты кестеде айындалады. Есірткі мен психотропты зат тектестерді шаын, ірі жне аса ірі млшері здері тектестері болып табылатын есірткі жне психотропты заттарды шаын, ірі жне аса ірі млшеріне сйкес келеді.

2. Жеке ттыну шін сатып алан есiрткi, психотропты заттарды, сол тектестерді, прекурсорларды з еркiмен тапсыран не есiрткi, психотропты заттарды, сол тектестерді медициналы емес масаттарда ттынуына байланысты медициналы кмек крсетiлуi шiн медициналы мекемеге з еркiмен баран не есiрткi, психотропты заттарды, сол тектестерді, прекурсорларды засыз айналымына байланысты ылмыстарды ашуа немесе оларды жолын кесуге, оларды жасаан адамдарды шкерелеуге, ылмысты жолмен табылан млiктi табуа белсендi трде ыпал еткен адам осы бап бойынша ылмысты жауаптылытан босатылады.

 

297-бап. Есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ткізу масатында засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасымалдау, жнелту не ткізу

1. Есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ткізу масатында засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасымалдау, оларды жнелту не ткізу -

млкi тркiленiп, бес жылдан он жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

2. Ірі млшердегі есірткі, психотропты заттара, сол тектестерге атысты жасалан дл сол іс-рекеттер -

млкi тркiленiп, алты жылдан он екі жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

3. Осы бапты бірінші блігінде кзделген:

1) адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен;

2) бірнеше рет;

3) аса iрi млшердегі есірткі, психотропты заттара, сол тектестерге атысты;

4) лауазымды адам ызмет бабын пайдалана отырып жасаан іс-рекеттер -

млкi тркiленiп, он жылдан он бес жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

4. Осы бапты бірінші, екінші немесе шінші бліктерінде кзделген, ылмысты топ жасаан іс-рекеттер, сол сияты есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді бiлiм беру йымдарында не крiнеу кмелетке толмаан адама ткізу -

млкi тркiленiп, он бес жылдан жиырма жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа не мiр бойына бас бостандыынан айыруа жазаланады.

 

298-бап. Есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді жымыру не орытып алу

1. Есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді жымыру не орытып алу -

ш жылдан жетi жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

2. Мынадай:

1) адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен;

2) бірнеше рет;

3) адам зіні ызмет бабын пайдалана отырып;

4) мiрге немесе денсаулыа ауiптi емес кш олданып не сондай кш олдану атерін тндіріп жасалан дл сол іс-рекет -

млкi тркiленiп, алты жылдан он жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

3. Осы бапты бiрiншi немесе екiншi блiктерiнде кзделген:

1) ылмысты топ жасаан;

2) ірі млшердегі есірткі, психотропты заттара, сол тектестерге атысты;

3) мiрге немесе денсаулыа ауiптi кш олданып не сондай кш олдану атерін тндіріп жасалан іс-рекеттер -

млкi тркiленіп, он жылдан он бес жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

4. Осы бапты бiрiншi, екiншi немесе шiншi блiктерiнде кзделген, аса iрi млшердегі есірткі, психотропты заттара, сол тектестерге атысты жасалан іс-рекеттер -

млкi тркiленiп, он бес жылдан жиырма жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа не мiр бойына бас бостандыынан айыруа жазаланады.

 

299-бап. Есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ттынуа кндiру

1. Есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ттынуа кндiру -

трт мы айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не трт жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

2. Мынадай:

1) адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен;

2) бірнеше рет жасалан дл сол іс-рекет -

ш жылдан сегiз жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

3. Осы бапты бiрiншi немесе екiншi блiктерiнде кзделген:

1) крiнеу кмелетке толмаан адама не екi немесе одан да кп адама атысты;

2) кш олданып немесе оны олдану атерін тндіріп;

3) ылмысты топ жасаан іс-рекеттер -

жетi жылдан он жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

4. Осы бапты бiрiншi, екiншi немесе шiншi блiктерiнде кзделген іс-рекеттер, егер олар абайсызда жбiрленушiнi лiмiне немесе зге де ауыр зардаптара кеп соса, -

он бес жылдан жиырма жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа не мiр бойына бас бостандыынан айыруа жазаланады.

 

300-бап. рамында есiрткi заттар бар, сiруге тыйым салынан сiмдiктердi засыз егіп-сіру

1. сiруге тыйым салынан сiмдiктердi егу немесе сiру немесе сораны, ккнрдi немесе рамында есiрткi заттар бар баса да сiмдiктердi срыптарын егіп-сіру -

екі мы айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не екі жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

2. Мынадай:

1) адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен;

2) бірнеше рет;

3) ірі млшерде жасалан дл сол іс-рекеттер -

ш жылдан сегiз жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

 

301-бап. Улы заттарды, сондай-а есiрткi, психотропты немесе улы заттарды дайындау немесе айта деу шін пайдаланылатын заттарды, рал-саймандарды немесе жабдытарды засыз айналымы

1. Есiрткi, психотропты заттар болып табылмайтын улы заттарды не оларды дайындауа немесе айта деуге арналан рал-саймандарды немесе жабдытарды ткiзу масатында засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасымалдау, жнелту, сол сияты засыз ткiзу -

бес жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

2. Есiрткi, психотропты заттарды дайындау немесе айта деу шiн пайдаланылатын заттарды, рал-саймандарды немесе жабдытарды ткiзу масатында засыз дайындау, иемдену, сатау, тасымалдау, жнелту, сол сияты засыз ткiзу -

алты жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

3. Осы бапты бiрiншi немесе екiншi блiктерiнде кзделген:

1) адам зіні ызмет бабын пайдалана отырып;

2) адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен;

3) бірнеше рет жасалан іс-рекеттер -

бес жылдан сегiз жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

4. Осы бапты бiрiншi немесе екiншi блiктерiнде кзделген, ылмысты топ жасаан іс-рекеттер -

жетi жылдан он жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

 

302-бап. Есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ттыну шiн притондар йымдастыру немесе оларды стау жне осы масаттар шiн й-жайлар беру

1. Есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ттыну шiн притондар йымдастыру немесе оларды стау, сол сияты осы масаттар шiн й-жайлар беру -

млкi тркiленiп, ш жылдан жетi жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

2. Мынадай:

1) адам зіні ызмет бабын пайдалана отырып;

2) бірнеше рет;

3) ылмысты топ жасаан дл сол іс-рекеттер -

млкі тркіленіп, жеті жылдан он екі жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

 

303-бап. Есiрткi, психотропты немесе улы заттармен жмыс істеу аидаларын бзу

1. Есiрткi, психотропты немесе улы заттарды ндiру, дайындау, айта деу, иемдену, сатау, есепке алу, босату, тасымалдау, келу, кету, жнелту не жою аидаларын бзу, егер бл іс-рекеттi аталан аидаларды сатау мiндетiне кiретiн адам жасаса, -

белгiлi бiр лауазымды атару немесе белгiлi бiр ызметпен айналысу ыынан ш жыла дейiнгi мерзiмге айыра отырып немесе онсыз, ш жз айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не екі жз ыры саата дейінгі мерзімге оамды жмыстара тартуа не жетпіс бес тулікке дейінгі мерзімге амаа алуа жазаланады.

2. Есiрткi, психотропты немесе улы заттарды жымыруа не зге де ауыр зардаптара кеп соан дл сол іс-рекет -

белгiлi бiр лауазымдарды атару немесе белгiлi бiр ызметпен айналысу ыынан ш жыла дейiнгi мерзiмге айыра отырып, ш мы айлы есептiк крсеткiшке дейiнгi млшерде айыппл салуа не сол млшерде тзеу жмыстарына не ш жыла дейiнгi мерзiмге бас бостандыын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандыынан айыруа жазаланады.