Сапа менеджменті жйесін жетілдіру бойынша сыныстар
Ксіпорын басшылыыны шешімі ISO стандартыны талаптарына сйкес жиналан, апаратты жне лшемді нтижеде алынан мліметтерді талдау негізінде болуы керек. Бл йымны контексінде ызыушы жа шін ммкін пайдаларды оса отырып, жоспармен, масатпен жне баса да белгілі тапсырмалармен жне облыстарды анытау сияты салыстырмалы рекеттерді баалау шін ртрлі айнар кздерді мліметтерін талдауды арастырады.
Сапа менеджменті жйесі ксіпорынны масатын блумен атар жеке ызметкерлер жне блімшелер арасындаы басарма тапсырмаларымен сипатталады. рылым арамаындаылара жатызылан басармалы звеноларды жиынтыынан трады жне басарушы мен арамаындаыларды арасындаы арым-атынасты амтамасыз етеді./11/
Фактіде негізделген шешім, нтижелі жне тиімді рекетті болуын талап етеді, мысалы мына сияты:
- талдауды бекітілген дістерін олдану;
- сйкес келетін статистикалы дістерді олдану;
- тжірибе жне ойды теестіретін, логикалы талдауды нтижесіне негізделген шаралар жне шешім абылдау.
Мліметтерді талдау маызды потенциалды мселелерді орнатуа кмектесуі ммкін жне соны барысында жасару шін талап етілетін, ескерту жне деу рекеттері бойынша шешім абылдауа жадай жасайды.
йымны рекетін басшылы нтижелі баалауы шін йымны барлы блімшелерінен алынан апарат жне мліметтерді жалпылама талдау ажет. йымны рекеті толытай басшылыты ртрлі дегейі шін ыайлы трде крсету керек.
Мндай талдауды нтижесі анытауа арналан йыммен пайдаланылуы ммкін:
- тенденция;
- ттынушыны анааттануы;
- баса да ызыушы жаты анааттануы;
- процестерді нтижелілігі жне тиімділігі;
- жеткізушілерді салымы;
- рекетті жасарту бойынша масата табысты ол жеткізу;
- сапаны экономикалы аспектісі, аржылы жне нарыты крсеткіштер;
- зіні рекеттерін жасы жетістіктермен салыстыру;
- бсекеге абілеттілік.
йым сапа менеджменті жйесіні жарамды жне нтижелі жариялануы шін мліметтерді сйкестендіріп талдау жне жинатау, анытау ажет, сондай-а сапа менеджментіні жйесіні нтижелілігін траты арттыруды жзеге асыруа болатын андай айма екендігін баалауы керек. Мліметтер мониторинг нтижесінде алынан апаратты осуы керек жне баса да айнар кздерден лшеу жасауы керек.
«Пірімл жне Ко» она йіні сапа менеджменті жйесіне ИСО 9001 халыаралы стандарты бойынша жргізілген талдаудан «зін зі баалау» (Кесте 4) немесе «рмекші ясы» диаграммасын трызамыз (Сурет 7).
Кесте 4- зін-зі баалау
| ИСО 9001 | Сратары | Белгілер | ||||
| 4 блім. Сапа менеджментіні жйесі | ||||||
| 4.1 | СМЖ ХС ИСО 9001:2000 талаптарына сйкестігін млімдейді? | + | ||||
| 4.1.1 | она йде СМЖ процестері идентифицирленген бе? | + | ||||
| 4.1.2 | СМЖ процестеріні тізбектелуі жне зара рекеті аныталан ба? | + | ||||
| 4.1.3 | СМЖ процестерін басару жне нтижелі жмыс істеуі шін ажетті дістер мен критерийлер аныталан ба? | + | ||||
| 4.1.4 | СМЖ ызметі мен мониторинг процестерін алпында стап тру шін апарат пен ресурстар жеткілікті ме? | + | ||||
| 4.1.5 | она йде СМЖ процестеріні мониторингі бойынша талдау жргізе ме? | + | ||||
| 4.1.6 | СМЖ процестерін траты жасарту жне жоспарланан нтижелерге жету шін шаралар олданылады ма? | + | ||||
| 4.2 | Баса она йлерге берілетін процестер идентифицирленген бе? | - | ||||
| 4.2.1 | она йде сапа аймаындаы саясат пен масаттар жат трінде безендірілген бе? | + | ||||
| 4.2.2 | Сапа бойынша басшылы жат трінде безендірілген бе? | + | ||||
| 4.2.3 | СМЖ процестерді жоспарлау, жзеге асыру жне басаруды амтамасыз ететін жаттарды енгізе ме? | + | ||||
| 4.2.4 | Сапа бойынша басшылы СМЖ олдану аймаын енгізе ме? | + | ||||
| 4.2.5 | она йде сапа бойынша басшылы кез-келген ерекшіліктерді негіздеуді енгізе ме? | + | ||||
| 4.2.6 | Сапа бойынша басшылы жатталан процедураларды немесе олара сілтемелерді енгізеді ме? | + | ||||
| 4.2.7 | Сапа бойынша басшылы СМЖ процестеріні зара рекетіні баяндамасын енгізеді ме? | + | ||||
| 4.2.8 | Басару жаттамасы бойынша жатталан процедуралар жасалан ба? | + | ||||
| 4.2.9 | она йде сапа туралы жазбаларды басару бойынша жатталан процедуралар жасалан ба? | + | ||||
| 4 блім бойынша баалау | 16/17*100=94% | |||||
| 5 блім. Басшылы жауапкершілігі | ||||||
| 5.1 | она йде куліктер бар ма: ттынушыларды талаптарын орындау маыздылыын персонала жеткізу; зады жне міндетті талаптар? | + | ||||
| 5.1.1 | она йде мынандай куліктер бар ма: басшылы жаынан талдау жргізу? | + | ||||
| 5.1.2 | она йде мынандай куліктер бар ма: СМЖ ажетті ресурстармен амтамасыз ету? | + | ||||
| 5.2 | Ттынушылар талаптары аныталан ба? | + | ||||
| 5.3 | Сапа аймаындаы саясат СМЖ талаптарына сйкестігіне міндеттемені енгізеді ме? | + | ||||
| 5.3 | Сапа аймаындаы саясат СМЖ нтижелерін траты жоарылатуына міндеттемені енгізеді ме? | + | ||||
| 5.3 | Сапа аймаындаы саясат траты жарамдылыына талданады ма? | - | ||||
| 5.4.1 | она йді ртрлі блімшелері шін, дегейлері шін сапа аймаындаы масаттар бекітіледі ме? | + | ||||
| 5.4.1 | Сапа аймаындаы бекітілген масаттар талданады ма? | + | ||||
| 5.4.2 | СМЖ дамуыны жоспарлауы жзеге асыралады ма? | + | ||||
| 5.5.1 | она й персоналыны жауапкершілігі мен кілеттілігі аныталан ба? | + | ||||
| 5.5.2 | Басшылы рамынан басшылы кілі таайындалды ма? | + | ||||
| 5.5.3 | СМЖ нтижелілігіні сратарын амтитын она йде апараттарды алмастыру процесі аныталады ма? | - | ||||
| 5.6.1 | Жоара басшылы жоспарланан интервал аралыында СМЖ талдауды жргізеді ме? | + | ||||
| 5 блім бойынша баалау | 12/14*100=86% | |||||
| 6 блім. Ресурстарды менеджменті | ||||||
| 6.1 | она й СМЖ енгізу мен алпында стап тру жне здіксіз жасарту шін ресурстарды анытады ма? | + | ||||
| 6.1 | она й ттынушыларды анааттануын жоарылату шін ресурстарды анытады ма? | + | ||||
| 6.2 | она й СМЖ шін персоналыны ажетті компетенттілік дегейін анытады ма? | + | ||||
| 6.2.2 | Персоналды дайындыы амтамасыз етіледі ме? | + | ||||
| 6.2.2 | Жргізілген дайындыты нтижелігі бааланады ма? | - | ||||
| 6.2.2 | Білімі, дайындыы жне тжірибесі туралы мліметтер бар ма? | + | ||||
| 6.3 | ызметті талаптарыны сйкестігіне жету шін ажетті инфрарылым аныталан ба? | - | ||||
| 6 блім бойынша баалау | 5/7*100=71% | |||||
| 7 блім. ызмет крсету | ||||||
| 7.1 | она йде ызмет крсету шін ажетті процестерді жоспарлау жзеге асырыла ма? | + | ||||
| 7.2 | она йде ызметке атысты зады жне міндетті талаптар анытала ма? | + | ||||
| 7.3 | ызмет крсетуге деген талаптар згергенде жата сйкес згертулер енгізіле ме? | - | ||||
| 7.4 | она йде ттынушылармен байланысты сатау бойынша іс-шаралар анытады ма? | + | ||||
| 7.5 | ажетті персонал згерістер туралы хабардар болады ма? | + | ||||
| 7.6 | ызмет крсетуді жоспарлау жне жасау процестері жоспарланады ма? | + | ||||
| 7.7 | Жоспарлау жне жасау шін кірме мліметтеріні жазбасы ызметші жадайында саталынады ма? | - | ||||
| 7 блім бойынша баалау | 4/7*100=57% | |||||
| 8 блім. лшеу, талдау жне жасарту | ||||||
| 8.1 | она й мониторингі талдау жне жасарту шін олданылатын дістерді жне оларды олдану аймаын анытады ма? | + | ||||
| 8.2.1 | Ттынушыларды анааттануы мен оны талаптарыны орындалуы туралы апараттарды алу жне олдану дістері аныталды ма? | - | ||||
| 8.2.2 | СМЖ ішкі тексерілуі жргізіледі ме? | + | ||||
| 8.2.2 | Тексеруді критерийі, олдану аймаы, жиілігі жне дісі аныталды ма? | + | ||||
| 8.2.2 | Аудитті нтижелері бойынша жазбаларды жмысшы жадайы алпында ма? | - | ||||
| 8.2.3 | она йда СМЖ процестеріні мониторингі жне талдау дістері олданылады ма? | + | ||||
| 8.2.4 | Тексеру талаптарын сатау масатында ызмет сипаттамасын талдау жне мониторингі жзеге асырылады ма? | + | ||||
| 8.3 | Ттынушыларды анааттануына атысты мліметтерді талдау жргізіледі ме? | + | ||||
| 8.4 | Процестеріні сипаттамасы мен тенденциясына атысты мліметтерді талдау жргізіледі ме? | - | ||||
| 8.5.1 | СМЖ нтижелілігін жоарылату кулігі бар ма? | + | ||||
| 8.5.2 | Тзету рекеті бойынша жатталан процедура жасалан ба? | + | ||||
| 8.5.3 | Алдын-алу рекеттері бойынша жатталан процедуралар жасалан ба? | + | ||||
| 8 блім бойынша баалау | 9/12*100=75% | |||||
Бл ИСО 9001 халыаралы стандарт бойынша жргізілген талдаудан «зін зі баалау» немесе «рмекші ясы» диаграммасын трызу шін мына нтижелер алынды, р блім бойынша: 4 - 94 %; 5 – 86 %; 6 - 71%; 7 - 57%; 8 -75%.
Е жоары балл 4 блімде – «Сапа менеджментіні жйесі» бойынша процестер тізбектері, яни шаралар талаптара сйкес орындаландытан 94% болса, е тменгі баллдар 7 блімде – «ызмет крсету» бойынша - «ызмет крсетуге деген талаптар згергенде, жата сйкес згертулер енгізілмеген», «она й ттынушылармен байланысты сатау бойынша іс-шаралар аныталмаан» жне «Жоспарлау жне жасау шін кірме мліметтеріні жазбасы жмысшы жадайында саталынбаан» себебінен 57% жнеде 8блім – «лшеу, талдау жне жасарту» бойынша 75%, яни «Ттынушыларды анааттануы мен оны талаптарыны орындалуы туралы апараттарды алу жне олдану дістері аныталмаан», «Аудитті нтижелері бойынша жазбаларды жмысшы жадайы алпында емес», «Процестеріні сипаттамасы мен тенденциясына атысты мліметтерге талдау жргізілмеген» себептерінен.
Осындай тмен нтижелерге байланысты сйкес тиісті шаралар орындалу ажет, мысалы 7.3 жне 7.4 талаптарды згеруіне байланысты ызмет сапасын арттыру ажет, яни 7.3 - де ызмет сапасын арттыру шін згерту енгізу, ал 7.4 - де наты іс-шаралар аныталу ажет. 8.2.1 – де ттынушылардан апарат алу, 8.2.2 бойынша білікті ішкі аудит шаырту, ал 8.4 - те- басшылы сапаа талдау жргізу ажет.
Кесте 5 - ИСО 9001:2000 ХС бойынша баалау
| № | ИСО 9001:2000 блімдері | Баалау |
| 4 блім. Сапа менеджментіні жйесі | 94% | |
| 5 блім. Басшылы жауапкершілігі | 86% | |
| 6 блім. Ресурстарды менеджменті | 71% | |
| 7 блім. ызмет крсету | 57% | |
| 8 блім. рдістерді лшеу, талдау жне жасарту | 75% |
Сурет 7 - «Пірімл жне Ко» она йіні сапа менеджменті жйесі бойынша «рмекші ясы» диаграммасы