Таырып. Алдын-ала тергеуді аяталуы.

Дріс масаты:Алдын-ала тергеуді аяталуын сипаттау.

ысаша мазмны:

1. Алдын ала тергеуді аяталуыны тсінігі, оны нысандары. Алдын ала тергеуді аяталуыны негізі мен жадайлары. ылмысты істерді материалдарымен танысу кезінде туындала тініштерді арау мен шешу. ылмысты іс материалдарымен таныстыру туралы хаттама: рылысы мен мазмны.

2. Айыптау орытындысы: тсінігі, маызы. Айыптау орытындысыны мазмны мен нысаны, оны тланы айыпталушы ретінде жауапа тарту туралы каулымен байланысы. Айыптау орытындысыны осымшасы.

3. ылмысты істі прокурора жолдау.

4. Алдын-ала тергеуді аятау нысандары. Жбірленушіні, азаматты талапкерді, азаматты жауапкерді, оларды кілдеріні іс материалдарымен танысуы. Айыпталушы мен онын ораушысыны іс материалдарымен танысуы. Айыптау орытындысы, оны мазмны мен нысаны. Прокурорды айыптау орытындысымен келіп тскен іс бойынша іс-рекетті. Айыпталушыны сота беру.

 

1.Алдын ала тергеуді аяталуы деп жмысты орытындысын, тергеуші ызметіні аяталан сатысын - оны барлы іс жргізу жне айыпталушыны жасаан ылмысы туралы зады жне негізді айыптау орытындысына негізделген зге де тергеу рекеттеріні аяталуын айтады.

дебиетте тмендегі шешімдерді біреуін абылдауа тн алдын ала тергеуді аятауды ш трі абылданан:

- айыптау орытындысын шыару жне оны сота тапсыру шін іспен бірге прокурора жіберу;

- медициналы сипаттаы мжбрлеу шараларын олдану туралы мселені арау шін істі сота жіберу жайында аулы шыару;

- ылмысты істі тотату туралы аулыны енгізу. Айыптау орытындысы егер де ылмысты барлы белгілері аныталып, айыпталушыны ылмысты жасаан кінсі дленденген кезде жне ылмысты істі тотатуа ешбір мн-жай жо болса ана шыарылады.

Тергеуші алдын ала тергеу жргізуді аятай отырып, айыптау орытындысын жасауа жинаталан длелдерді жеткілікті екендігіне кез жеткізгеннен кейін тергеуді аяталанын хабарлайды, айыпталушы жне оны ораушысын, жбірленуші мен оны кілін, азаматты талап етуші мен азаматты жауап берушіні немесе оларды кілдерін ылмысты істі материалдарымен таныстырады, бір мезгілде оларды ытарын тсіндіреді (Р ІЖК 273, 274-баптарды, 2-блігі).

Аты аталан адамдарды жазбаша немесе ауызша тінімдері тскен жадайда тергеуші кылмысты істі материалдарымен таныстырады жне азаматты жауап беруші жне оны кілі шаымданан талапа атысты материалдармен ана танысады.

Алдын ала тергеуді материалдарымен таныса отырып, ылмысты процесті атысушылары егер де іске маызы бар бо-латын болса, тергеуге анаатгандыруа жататын толытырулар енгізу туралы тінім жасай алады. тінімді анааттандыруа арсылы білдірген жадайда тергеуші шаымданушыа хабарланатын длелді аулы шыарады.

Осы адамдарды ылмысты іс материалдарымен танысаны туралы хаттама толтырылады, онда оларды андай материалдармен танысандары жне оларды андай тінім жасаандары жазылады (жазбаша тінім іске тіркеледі).

Істі тергеуді атау кезіндегі е бастысы - тергеуші Р ІЖК-ні 273-бапты талаптарын орындай отырып, айыпталушы мен оны ораушысына тергеуді аяталаны туралы хабарлап, істі барлы материалдарымен танысуды сынуы болып табылады. ылмысты іс танысуа жапсыра тігілген жне нмірленген трінде барлы осымшалармен бірге беріледі. Айыпталушы мен оны ораушысы з алаулары бойынша іс материалдарымен жеке-жеке не бірге танысуларына болады. Танысу барысында кез келген жатты, кез келген клемдегі кшірмесін алуа болады. Танысуа уаыт шектелмейді.

Істі материалдарымен танысу туралы хаттама толтырылады, оан айыпталушы, ораушы жне тергеуші ол ояды (Р ІЖК 277-бап).

Іспен танысып боланнан кейін айыпталушы мен ораушы тергеуге толытырулар енгізу туралы тінім жасауа ылары бар. Оларды анаатгандыран жадайда тергеуші іс ндірісін жаартады, ал арсылы білдірген жадайда — тиісті аулыны енгізеді (Р ІЖК 276-бап). Егер де айыпталушы істін материалдарымен танысудан бас тартса, бл туралы сол хаттамада егер де айыпталушы хабарлаан болса, арсылыты себебі баяндалып, крсетіледі.

За дебиеттерінде кптеген авторлар айыптау орытындысын ктем трдегі жарлы сипаттаы істі тергеуді жинатаушы іс жргізу жаты деп санайды.

2.Айыптау орытындысы(Р ІЖК 278-бап). Айыптау орытындысы — бл алдын ала жргізілген тергеуді аятайтын жне айыпталушыны ылмыс жасаандыын айындайтын длелдер бар болан кезде, ылмысты істі сота жіберген жадайдаы айыптайтын іс жргізу актісі.

Айыптау орытындысы сот кім шыара алатын айыптау шектерін анытайды. Тергеушіні жинаан длелдерін бір жйеге келтіре жне тергеумен аяталан іс бойынша зады тжырымдар жасай отырып айыптау орытындысы ылмысты іспен танысуды жне істе бар материалдара сйенуді жеілдетеді. Айыптау орытындысы задылыты, негізділікті, длелділікті жалпы талаптарына, ал мазмны мен нысаны замен бекітілген арнайы талаптарына сай келуі тиіс.

Айыптау орытындысы заа сйкес кірістік, сипаттау жне арар блімдерінен трады:

Кірістік блімде айыпталушыны сра-жауап мліметтері керсетіледі, осыан орай айыптау орытындысы, жауапкершілікке тартылатын ылмысты кодексті бабы жазылады.

Айыптау орытындысыны сипаттамалы-длелдемелік блімі тергеушіні анытаан істі наты мн-жайлары айыпталушыны кінсі туралы оны тжырымдарына негізделген длелдер мен айатар істі томы мен бетіне сілтеме жасала отырып баяндалады.

Айыптау орытыдысыньщ арар блімінде айыпталушыны жеке басы туралы мліметтер, таылан айып, жасалан ылмыса арастыратын ылмысты за нсауы болады.

Айыптау орытындысына осымша(Р ІЖК 279-бап). Айыптау орытындысына жбірленушілерді, кугерлерді, тергеушіні пікірі бойынша сот отырысынан шаырылатын сарапшыларды тізімі осып тіркеледі. Тізім екі блімнен труы тиіс — айыпталушы мен ораушыны атаан адамдар тізімі (ораушы тізімі) жне тергеушіні жасаан тізімі (айыптау тізімі). Сот отырысына шаырылатын тізімде оларды трылыты жері немесе тран жері жне оларды жауаптары мен орытындылары баяндалан іс паратары крсетіледі.

Жбірленушілерді, кугерлерді, кдікіілерді, айыпталушыларды немесе сот отырысына шаырылуа тиісті Р ІЖК 100-бапта арастырылан тізімдегі зге де адамдарды ауіпсіздігіне шаралар олданан жадайда тізімде оларды бркеншік аттары оларды трылыты жерлері крсетілмей-а жазылуы тиіс.

Сонымен бірге, айыптау орытындысына тергеу мерзімдері, ттындау уаыты мен йде ттында стау крсетілген алдын-алу шаралары, заттай айатар, талап ету арызы, талап ету арызын амтамасыз ету туралы абылданан шаралар жне млікті тркілеу ммкіндігі, сот шыындары туралы тиісті паратарда крсетілген анытамалар тіркеледі (Р ІЖК 279-бап).

3.Тергеушi айыптау орытындысына ол ойаннан кейiн iс осы iс бойынша адаалауды жзеге асырып отыран прокурора дереу жiберiледi. Айыпталушы азастан Республикасыны шегiнен тыс жерлерде болан жне алдын ала тергеу органдарына келуден жалтаран жадайларды оспаанда, ылмысты iске айыпталушыны жеке басын куландыратын жаттар оса тiркелуге тиiс. Айыпталушыда - азастан Республикасыны азаматында жеке басын куландыратын жат болмаан жадайда, ылмысты процестi жргiзетiн органны тiнiшi бойынша укiлеттi орган iс бойынша тергеу аяталана дейiн оны жаттауа тиiс.

Айыпталушыда - шетелдiкте жеке басын куландыратын жат болмаан жадайда, ылмысты iске айрыша жадайларда зге жат оса тiркелуi ммкiн. Ескерту. Осы бапта:

1) азаматты паспорты;

2) жеке басыны кулiгi;

3) шетелдiктi азастан Республикасында труына берiлетiн ытиярхат;

4) азаматтыы жо адамны кулiгi;

5) жргiзушiнi кулiгi;

6) скери билет;

7) тууы туралы кулiк (он алты жаса толмаан адам шiн);

8) азаматты тууы туралы акт жазбасы жеке басты куландыратын жаттар болып танылады.

Прокурор айыптау орытындысымен келiп тскен ылмысты iстi зерделеуге жне мыналарды:

1) айыпталушыа таылып отыран рекеттi жасаланын жне бл рекетте ылмыс рамыны бар-жоын;

2) iсте оны тотатуа келетiн мн-жайларды бар-жоын;

3) таылан айыпты негiздi-негiзсiз екенiн, оны iсте бар длелдемелермен расталатынын;

4) айыпталушыа iс бойынша барлы аныталан жне длелденген ылмысты рекеттерi бойынша айып таыланын-таылмаанын;

5) ылмыс жасааны туралы iс бойынша длелдер табылан барлы адамны айыпталушылар ретiнде жауапа тартыланын-тартылмаанын;

6) айыпталушыны рекетi дрыс саралананын-сараланбаанын;

7) блтартпау шарасыны дрыс тадаланын-тадалмаанын жне iсте оны згертуге не алып тастауа негiздердi бар-жоын;

8) азаматты талапты амтамасыз ету жне млiктi ытимал тркiлеу шараларыны абылданан-абылданбаанын;

9) айыптау орытындысыны осы Кодекстi талаптарына сйкес жасаланын-жасалмаанын;

10) алдын ала тергеу жргiзуде ылмысты iс жргiзу заын елеулi бзушылыа жол берiлгенi-берiлмегенiн;

11) ылмысты удалау органыны оларды сотпен ндiрудi амтамасыз ету шiн iс жргiзу шыасыларыны сомаларын белгiлеу шараларын абылдаан-абылдамаанын тексеруге мiндеттi.

4.Айыпталушыны сота беру туралы прокурор аулы шыарады, бдан со ол ылмысты iстi айыптау орытындысымен жне осы Кодекстi 280-бабыны ескертуiнде аталан жеке басын куландыратын жатпен бiрге дереу оны арайтын сота жiбередi.

Iстi сота жiберiлгенi туралы айыпталушы, ораушы, жбiрленушi жне оны кiлдерi, азаматты талапкер, азаматты жауапкер немесе оларды кiлдерi хабарландырылады. Прокурор айыпталушыа айыптау орытындысыны кшiрмесi жне оан осымшаларды табыс етiлуiн амтамасыз етедi, бл ретте орау куларыны тiзiмiн оспаанда, сота шаырылуа жататын адамдарды тiзiмiнде бл адамдарды мекен-жайы крсетiлмейдi. Айыпталушы азастан Республикасыны шегiнен тыс жерлерде болан жне прокуратура органдарына келуден жалтаран жадайларда, прокурор айыпталушыа айыптау орытындысыны кшiрмесiн тапсырмай-а, ылмысты iстi сота жiбередi. Егер айыпталушыны трып жатан жерi белгiлi болса, айыптау орытындысыны кшiрмесi оан почта арылы жiберiледi. ажет болан жадайда прокурор республикалы баралы апарат ралдарында, айыпталушыны трып жатан жерi бойынша баралы апарат ралдарында, сондай-а жалпы жртты олы жететiн телекоммуникация желiлерiнде айыпталушыны сота беру жне ылмысты iстi сота жiберу туралы хабарлама жариялауды йымдастыруа ылы. Айыптау орытындысыны кшiрмесi ораушыа, жбiрленушiге жне оны кiлiне табыс етiледi. Айыптау орытындысы жасалан тiлдi бiлмейтiн айыпталушы мен жбiрленушiге кшiрме оларды бiлетiн тiлiнде аударылып табыс етiлуге тиiс. Iс сота жiберiлген со iс бойынша тiнiш пен шаымдар тiкелей сота жолданады.

Айыпталушыны жне оны ораушысыны, сондай-а жбiрленушi мен оны кiлiнi, азаматты талапкердi жне азаматты жауапкердi немесе оларды кiлдерiнi ылмысты iс материалдарымен таныстырыланы туралы осы Кодекстi 203-бабыны талаптарын сатай отырып, хаттамалар жасалады. Хаттамаларда танысуа андай материалдар сыныланы, андай тiнiштердi млiмделгенi жне зге андай млiмдемелер жасаланы, сондай-а iс бойынша жауап алынан андай куларды, iске атысан андай сарапшыларды, мамандар мен кугерлердi айыпталушы мен ораушы сот отырысына шаырылуы ажет деп млiмдегенi немесе оларды тiзiмi оса тiркелгенi крсетiледi.

Егер iс материалдарымен айыпталушы жне оны ораушысы немесе жбiрленушi мен оны кiлi бiрге таныстырылса, онда тиiсiнше бiр хаттама жасалады.