Кімді орындау кезінде сот арауа жататын мселелер

кімді атаруды жзеге асыратын органдар ылмысты-атару занамасына сйкес сотталушыларды жазаны теу мерзімінде сота олар туралы жгіне алады: оларды жаза теуден босату туралы, шартты мерзімінен босату туралы, жазаны телмеген блігін жеілге ауыстыру туралы, жаза трі мен жадайларын ауыстыру туралы.

3.Жазаны телмеген блігін жеілге немесе зге тріне ауыстыру.Сот, жазаны атарушы органдар мен мекемелерді сынуы бойынша сотталушыны жазаны теуінен дейі жалтаран жадайында жазаны:

-айыпплды оамды жмыстара, тзеу жмыстарына тартумен немесе тиісінше бір ай тузеу жмыстары есебінен амаумен, немесе сексен саат оамды жмыстара тартумен, немесе амаумен ауыстыруа (Р К40-бабы);

-коамды жмыстардан дейі жалтаран жадайда олар бас бостандыын шектеумен, амауа алумен немесе бас бостандыынан айырумен ауыстыруа (Р К42-бабы);

- тзеу жмыстарын айыппл салумен, бас бостандыын шектеу, амауа алу немесе бас бостандыынан айыру трінде жазалауа ауыстыруа(Р К 43-бабы);

- бас бостандыын шектеуге сотталан адам жазаны теуден асаана жалтаран жадайда сот бас бостандыын шектеуді телмеген мерзімін на сол мерзімге бас бостандыынан айыру тріндегі жазамен ауыстыруа (Р К 45-бабы) ылы болады.

оамнан шеттетілумен байланысты емес сотталушылара атысты, ылмысты-атару инспекциясыны баылауынан жасырынып жрген немесе жазаны теуден жасырынып жрген тлалара сотты іздеу салуы не олара атысты амауа алу шарасын тандай алады.

Сотталушыны тртіпті болуы, ебекке адал арауы жадайында ол сотты аулысы бойынша бір тзету мекемесінен екінші мекемеге ауыстырылуы ммкін. Мысалы, трмеден тзету колониясына, жалпы жне ата режимдердегі тзету колонияларынан мекен-колонияларына ауыстырылуы ммкін.

ылмысты-атару инспекциясы шартты трде сотталандарды трылыты жері бойынша сына мерзімі кезінде шартты трде сотталандара баылау жасауды, ал скери сотталандара атысты оларды скери белімдерін басаруды жзеге асырады.

Шартты трде сотталан адам сына мерзімі ішінде оамды тртіпті немі жне асаана бзан жадайда, не шартты трде сотталан адам баылаудан жасырынса, сот осы бапты бірінші блігінде крсетілген органны сынысы бойынша шартты трде соттауды кшіл жою жне сот кімімен таайындалан жазаны орындау туралы аулы етеді (Р К 64-бап);

Бас бостандыын шектеу тріндегі жазаны теу кезеінде сот сотталан адамны мінез-лын адаалауды жзеге асыратын органны сынысы бойынша:

— шартты-мерзімінен брын босата алады;

— телмеген жаза мерзімін нерлым жеіл жазаа ауыстыра алады;

— сотталан адама брын белгіленген міндеттерді кшін толы немесе ішінара жоя алады.

Бостандыын шектеу жазасынан сотталушыны жалтаруы жадайында сот жазаны осы трін бостандыынан айырумен ауыстыру туралы аулы ішара алады.

Жазаны теуден босату жне жазаны жеілдету.Сот, жазаны теп жрген сотталушыны сотты баылау жасау тртібімен ылмысты іс жргізу Кодексіні 453-бабына сйкес жазаны теуден босату туралы мселелерді арастырады:

- сотты айыптау кіміні ескіру мерзіміні туіне байланысты Р К 75-бабы);

-раымшылы немесе кешірім жасау актісіне байланысты (Р К 76-бабы);

-ылмыс жасааннан кейін оны з іс-рекетіні (рекетсіздігіні) іс жзіндегі соты мен оамды ауіптілігін ыну не оан ие болу ммкіндігінен айыратын психикасы бзылу пайда болан адамды сот жазадан босатады, ал жазасын теп жрген адамды сот оны одан рі теуден босатады (Р К 73-бап, 1-блігі). Мндай адамдара сот осы Кодексте кзделген медициналы сипаттаы мжбрлеу шараларын таайындауы ммкін;

-жазаны теуге кедергі жасайтын зге де ауыр науастан зардап шегуші адамды сот жазаны теуден босатуы ммкін немесе бл жаза нерлым жеіл жаза трімен ауыстырылуы ммкін. Бл орайда жасалан ылмысты ауырлыы, сотталан адамны жеке басы, науасыны сипаты жне баса мн-жайлар ескеріледі.

Сот оны жазасын етеу кезіндегі мінез-лын ескере отырып, атару инспекциясыны сынан материалдарын арастыра отырып жазаны телмей алан блігін оны жеіл трімен ауыстыра алады, мерзімінен брын шартты трде босатуды кшін жоя алады (Р К 70-бабыны 7-блігі).

Жазаны теу мекемені не жазаны атару органыны бастыыны сынуы негізінде жазаны теу орныны сотымен жазаны теуден мерзімінен брын шартты трде босату жзеге асырылады.

Сотты арауына жатлтын мселелер атарына сондай-а(Р ІЖК 453-бабы):

-баса да орындалмаан кімдер болан кезде, егер бл уаыт бойынша соы кімде шешілмесе, кімді орындау (азастан Республикасы ылмысты кодексіні 60-бабы) туралы;

-амауда сталан мерзімін, сондай-а емдеу мекемесінде болан уаытын есепке алу (азастан Республикасы ылмысты кодексіні 62, 94, 95-баптары) туралы;

-медициналы сипаттаы мжбрлеу шараларын олдануды зарту, згерту немесе тотату (азастан Республикасы ылмысты кодексіні 93, 95-баптары) туралы;

-ылмысты-атару задарына сйкес тзеу жмыстарына сотталушыны жалаысынан стау млшерін тмендету туралы;

-сотталан адамны айтыс болуына байланысты іс жргізуді ысарту туралы мселелер жатады.

кімді орындау кезінде туындаан андай да болсын кмн мен тсініксіздікті ындыру оларды жою жнінде аулы шыаран сотпен шешіледі. андай да болсын осындай кмн мен тсініксіздікті туындаан жадайында кімні мні, ылмысты жасау жадайларын баалау, кінні длелдеу мен тланы баалауа жол берілмеу ажет.

ылмысты іс жргізу заы (Р ІЖК 453-бабыны 12-блігі) сот трешісі тсіндіруге жне шешуге міндетгі кімді орындау кезінде туындаан кандай да болсын кмн мен тсініксіздікті толы тізімін бермейді.

Сот тжірибесін жалпылау негізінде КСРО Жоары Сотыны Пленумы кезінде кмн мен тсініксіздікті келесі тізімін берді, олар мыналарды негізінде пайда болан:

1)жаза мерзімдерін, материалды шыындарды есептеу кезінде сотталушыны аты-жнін, оны тегін немесе анкеталы деректерін жазуда ателіктер жіберумен;

2)млікті тркілеу немесе азаматты талапты амтамасыз ету шараларын жоюмен, егер атау кімін шыару, не талаптан бас тару, не млікті тркілемеу туралы сот кімінде бл шаралар жойылмаса;

3)егер кешірім ету не раымшылы ету актісімен сотталушы жазадан толы босатылса, жне кешірім ету не раымшылы ету актісіні шыуы кнінде тркілеу блігі орындалмаса;

4)амаудан млікті босату, егер за бойынша тркілеуге жол берілмеген жадайларда;

5)заттай длелдемелерді тадырымен, егер ол сот шешімімен шешілмесе;

6)сотталушыны кімні шыарылуына дейін олы жеткен жне за бойынша тркілеуге жататын млкін, сондай-а кімні шыарылуына дейін немесе шыанынан кейін ол жеткізілген кім бойынша тркілеуге жататын ашалай аражаттары немесе млкін осымша анытауа тркілеумен. Бндай жадайларда мселе прокурорды сынуы бойынша сотпен шешіледі;

7)кімні соты бойынша тркілеуге жататын заттарды тізімін анытаумен, егер кімде сотталушыа жататын млікті бір блігін тркілеу крсетілсе;

8)сотталушыдан тзету жмыстарына стап алынан соманы айтарумен, егер кім кейін жоары тран сотпен жойылса жне іс тзеу жмыстарын сотталушыны жартылай немесе толы теуі бойынша тотатылса;

9)сот шыындарыны клемі мен оларды белуді анытаумен, егер бл сратар сот кімінде шешімін тапса;

10)сотты бекітуі бойынша істе атысан ораушыны ебегін теумен, егер бл мселе кімді шыарумен бір мезгілде шешілмесе;

11)сотталушыны араусыз алан балаларыны тадырымен жне оларды не туысандарыны, не мекемелерді арауына берумен, егер сот ателесіп бл сратарды дер уаытында шешпесе;

12)егер сотталушыны атау немесе жазадан босату кезінде сот кімінде блтартпау шарасын крсету кзделмеген жадайларда блтартпау шараларын жоюмен;

13)жазаны теу мерзіміне алдын ала амауа алуды есептеумен, егер бндай есептеу сотты кімімен жзеге асырылмаса, немесе оны есептеу кезінде ате жіберілсе;

14)бірнеше кімдерді жиынтыы бойынша жазаларды таайындауда телген жазаларды есептеумен, егер бндай есептеу сот кімімен жзеге асырылмаса немесе дрыс жргізілмесе;

15)бас бостандыынан айыруа сотталан тлалара тзету колониясыны трін анытаумен, егер кімде оны трі крсетілмесе;

16)шартгы трде сотталанды оамды йыма немесе ебек жымына айта трбиелеу мен тзетуге беру, егер сйкес сыным олардан сота кімні шыанынан кейін тссе;

17)раымшылы ету актісін олданумен, егер оны олдану міндетті болса жне сот оны талылауа атыспаса;

18)лауазымды немесе ызмет трін анытаумен, егер сотты белгілі лауазымды атару, немесе белгілі ызметпен айнлысу ыынан айыру туралы кімінде лауазым не ызмет (іс-рекет) наты аныталмаса.