Істі сот мжілісінде арауды іс жргізу тртібі

Жеке айыптау ісін сот мжілісінде арау, 393-баппен белгіленген алынып тасталатындарды оспаанда сот талылауыны жалпы ережелері бойынша жргізіледі.

Сот талылауы шаымны сота тскен стінен бастап он бес туліктен кешіктірілмей басталуа, алайда айыпталушыны оны ытары тсіндіріле отырып шаымны кшірмесін алан кезінен бастап ш туліктен ерте басталмауа тиіс.

Сот талылауына жеке айыптаушы мен айыпталушыны жеке здері атысуа немесе з кілдеріні кілдік етуіне ылы.

Жеке айыптау ісі бойынша шаымды арау арсы шаымды араумен бір іс жргізуге біріктірілуі ммкін. Біріктіруге трешісіні аулысы бойынша сот тергеуі басталана дейін жол беріледі. Шаымдарды бір іс жргізуге біріктірген кезде оларды берген адамдар іске бір мезгілде жеке айыптаушы жне сотталушы ретінде атысады. арсы шаымны тсуімен жне іс жргізулерді біріктірілуімен байланысты орауа дайындалу шін стінен арсы шаым берілген адамны тініші бойынша іс ш туліктен аспайтын мерзімге кейінге алдырылуы ммкін. здеріні шаымдарында баяндалан мн-жайлар туралы бл адамдардан жауап алу жбірленушіден жауап алу ережелері бойынша, ал арсы шаымдарда баяндалан мн-жайлар туралы сотталушыдан жауап алу ережелері бойынша жргізіледі. Сот отырысында айыптауды жеке айыптаушы немесе оны кілі олдайды.

Сот тергеуі басталудан брын траалы етуші тараптарды бітімге келтіруге шара олдануа міндетгі. Тараптарды бітімге келуі сотты кеесу блмесіне кетуіне дейін бола алады.

Сот тергеуі жеке айыптаушынын немесе оны кіліні шаымын баяндаумен басталады. Жеке айыптау ісі бойынша арсы шаымды бір мезгілде арау кезінде, оны длелдері негізгі шаымны длелдері баяндаланнан кейін, на сол ретпен баяндалады.

Айыптаушыны ытары:

— длелдерін сынады;

— оларды зерттеуге атысады;

— сота айыптауды мні бойынша сотталушыа ылмысты занды олдану жне оан жаза таайындау туралы, сондай-а сот талылауы кезінде туындаан баса да мселелер бойынша зіні пікірін білдіре алады;

— сот мжілісінде айыптауды згерте алады (егер мнымен сотталушыны жадайы нашарламайтын жне оны орауа деген ыы бзылмайтын болса);

— айыптаудан бас тарта алады.

Жеке айыптау ісі бойынша сотты шешімі (Р ІЖК 395-бабы).Жеке айыптау жніндегі істі арап, трешісі за ережелерін басшылыа ала отырып, мына шешімдерді бірін абылдайды:

1) айыптау немесе атау кімін шыарады;

2) жеке айыптаушы айыптаудан бас тартан жне тараптар бітімге келген жадайда істі тотатады;

3) іс бойынша анытау немесе алдын ала тергеу жргізу туралы мселені шешу шін істі прокурора жібереді. Бл ретте сот айыпталушыа атысты блтарпау шарасын тадауа ылы.

Жеке айыптау ісі бойынша сот шешіміне тараптар Занда кзделген тртіп пен мерзімде жалпы негіздерде шаым жасай алады.

Жеке айыптау ісін ысарту (Р ІЖК 395-бабы).Жеке айыптау кылмысты ісі ылмысты іс жргізу кодексіні 37-бабында кзделген мн-жайлар болан кезде, сондай-а жбірленушіні не айыпталушыны жаын туыстары істі арауды талап еткеннен баса жадайларда, жеке айыптаушыны айтыс болуымен байланысты ысартылуа жатады.

Іс, сондай-а сот, прокурор, сондай-а прокурорды келісімімен тергеуші немесе анытау органы тиісті жадаяттар болан кезде жбірленушіні кдіктімен немесе айыпталушымен ымыраласуына байланысты азастан Республикасы ылмысты кодексінде кзделген жадайларда, сондай-а азастан Республикасы ылмысты кодексінде кзделген атамайтын зге де жадаяттар бойынша адамды ылмысты жауаптылытан босата отырып, ылмысты істі ысартуа ылы. Мндай жадайларда сот ылмысты жауаптылытан босата отырып, айыптау кімін шыаруа да ылы.

Жеке айыптау ылмысты ісі бойынша ндірісті тотату тртібі Р ІЖК-ні 395-бабымен алынып тасталатындарды оспаанда, ылмысты іс жргізу кодексіні жалпы ережелерімен айындалады.

2.ылмысты іс жргізу задылыымен осы тарауді ережелері ылмыс жасалан стте кмелеттік жаса, яни он сегіз жаса толмаан адамдарды істері бойынша олданылады.Жалпы жасты анытау бойынша кмелеттік жаса толан деп туан кні келген адамды айтпайды, ол сол кннен бастап яни саат 00-бастап кмелеттік жаса жеткен болып саналады. Ал медициналы сараптама бойынша ол жаа жылдан бастап кмелеттік жастаы болып табылады.

ылмысты іс жргізу зандылыы кмелетке толмаандарды леуметтік-психологиялы ерекшеліктерін жне оларды леуметтік жадайын ескере отырып, арнайы ылмысты жауапкершілікке тартылады. Р ІЖК-ні І тарауында кмелетке толмаандара арнайы арналан тарау болып табылады онда кмелетке толмаандарды жасы оны жадайын жмсартады. Кмелетке толмаандара ылмысты жауапкершіліктен босатады жне олара трбиелік мндегі шаралар одданыла; (Р К 82-бап).

Р ІЖК-ні 480-бабына сйкес кмелетке толмаандарды ылмыстары туралы істер бойынша іс жргізу, РІЖК-ні 52-тарауында белгіленген жалпы ережелермен, сондай-а осы тарауды баптарымен айындалады. Осы тарауді ережелері ылмыс жасалан стте кмелеттік жаса, яни он сегіз жаса толмаан адамдарды істері бойынша олданылады. Кмелетке толмаандарды ылмыстары туралы істер бойынша іс жргізу тртібі:

1)аталан адам жасаан бірнеше ылмыс, оларды бір блігін ол он сегіз жаса толаннан кейін жасаан ылмыстар туралы істер бір іс жргізуге біріктірілген;

2)айыпталушы сот ісін жргізу стінде кмелетке толан жадайларда олданылмайды.

Кмелетке толмаандарды істері бойынша длелдеуге жататын мн-жайларды алдын ала тергеу жне сот талылауын жргізу кезінде:

1) кмелетке толмаанны жасы (туан кні, айы, жылы);

2) кмелетке толмаанны трмысы мен трбие жадайы;

3)интеллектуалдык, ерік-жігеріні жне психикалык даму дрежесі, мінезі мен тегеурінділік ерекшеліктері, мтаждары мен мдделері;

4)кмелетке толмаандара ересек адамдар мен баса да кмелетке толмаандарды ыпалы аныталуа тиіс (Р ІЖК 481-бап).