Ылмысты ізге тсуден иммунитеттері бар адамдарды істері бойынша іс жргізуді ерекшеліктері мен тртібі.

ылмысты ізге тсуден иммуниетгері бар адамдара атысты ылмысты істі мемлекеттік органыны рсатымен ана жзеге асады. Сонымен Парламент депутатын, азастан Республикасы Конституциялы Кеесіні траасы мен мшесін жауапа тартуа, амауа алуа, мжбрлеп келтіруге келісім алу шін азастан Республикасыны Бас Прокуроры Парламентіні Сенатына немесе Мжілісіне сыныс енгізеді. сыныс депутата айып тау, амауа алуа санкция беру, депутатты ылмысты ізге тсу органына мжбрлеп жеткізу ажеттігі туралы мселені шешу алдында енгізіледі (Р ІЖК496-497-баптар).

Егер азастан Республикасы Парламентіні тиісті Палатасы депутатты ылмысты жауапа тартуа келісім берсе, бдан кейінгі тергеу осы Кодексте белгіленген 496-бапа сйкес белгіленген тртіппен осы бапта кезделген ерекшеліктер ескеріле отырып жргізіледі.

Егер азастан Республикасы Парламентіні тиісті Палатасы амауа алуа, мжбрлеп келтіруге келісім берсе, депутата осы блтартпау шараларын, іс жргізушілік мжбрлеу шараларын олдану туралы мселе осы Кодексте белгіленген тртіппен шешіледі.

Егер азастан Республикасы Парламентіні тиісті Палатасы депутатты ылмысты жауапа тартуа келісім бермеген жадайда ылмысты іс ысартылуа жатады. (Р ІЖК-ні 37-бап негізінде емес).

Егер азастан Республикасы Парламентіні тиісті Палатасы амауа алуа, мжбрлеп келтіруге келісім бермеген жадайда, депутата Р ІЖК-ні белгіленген тртіппен зге блтартпау, іс жргізушілік мжбрлеу шаралары олданылуы ммкін.

ылмыс жасаан деп айыпталушы азастан Республикасы Парламентіні депутатын амауа алу немесе йде амауда стау тріндегі блтартпау шарасына санкция беру туралы мселені алдын ала тергеуді жзеге асыратын адамны азастан Республикасыны Бас Прокуроры олдаан аулысыны негізінде Астана аласыны ауданды соты шешеді (496-бап, 3—1-блік).

ылмыс жасаан деп айыпталушы азастан Республикасы Конституциялы Кеесіні Траасын немесе мшесін амауа алу немесе йде амауда стау тріндегі блтартпау шарасына санкция беру туралы мселені алдын ала тергеуді жзеге асыратын адамны азастан Республикасы Бас Прокуроры олдаан аулысыны негізінде Астана аласыны ауданды соты шешеді (Р ІЖК-ні 497-бап 3-блігі). Тергеу жмыстарын жргізуге тиіс санкцияны, амау мерзімін зартуды Р ІЖК-ні 153-бабында кзделген тртіппен судья жргізеді. Іс жргізілу аяталаннан кейін істі айыптау орытындысымен бірге тергеуші Р ІЖК-де белгіленген тртіппен сота жіберу шін азастан Республикасыны Бас Прокурорына береді.

Судьяа атысты алдын ала тергеу ісін жргізу.(Р ІЖК 498-бап). Сот терешісіне азастан Республикасы Президентіні азастан Республикасы Жоары Сот Кеесіні орытындысына негізделген келісімінсіз не Конституцияны 55- бабыны 3) тармашасында кзделген жадайда ылмыс стінде ола тсу немесе аса ауыр ылмыстар жасау жадайларын оспаанда, азастан Республикасы Парламенті Сенатыны келісімінсіз амауа алынбайды, мжбрлеп келтірілмейді, ылмысты жауапа тартылмайды.

ылмыс жасаан деп айыпталушы судьяны амауа алу немесе йде амауда стау тріндегі блтартпау шарасына санкция беру туралы мселені алдын ала тергеуді жзеге асыратын адамны азастан Республикасы Бас Прокуроры олдаан аулысыны негізінде Астана аласыны ауданды соты шешеді (Р ІЖК 498-бап, 3-1-блігі).

азастан Республикасыны Бас Прокуроры азастан Республикасы Президентіні, азастан Республикасы Парламенті Сенатыны шешімін алан со іс бойынша рі арай іс жргізу осы Кодексті 496-бабыны бліктерінде белгіленген тртіппен жргізіледі.

азастан Республикасыны Бас Прокурорьгаа атысты алдын ала тергеу ісін жргізу(Р ІЖК 499-бап). азастан Республикасыны Бас Прокурорына атысты ылмысты істі оны бірінші орынбасары ана озауы ммкін. азастан Республикасыны Бас Прокурорын зіне атысты іс озалан кезден бастап Бас Прокурорды бірінші орынбасарыны сынысы бойынша тергеу аякталана дейін зіні ызметтерін атарудан азастан Республикасыны Президенті шеттетеді. азастан Республикасыны Бас Прокуроры зіні кілеттіктеріні мерзімі ішінде азастан Республикасы Парламенті Сенатыны келісімінсіз, ылмыс стінде ола тскен немесе ауыр немесе аса ауыр ылмыстар жасау жадайларын оспаанда, амауа алынбайды, мжбрлеп келтірілмейді, ылмысты жауапа тартылмайды.

азастан Республикасы Бас Прокурорын ылмысты жауапа тартуа, амауа алуа, мжбрлеп келтіруге келісім алу шін Бас Прокурорды бірінші орынбасары азастан Республикасы Парламентіні Сенатына сыныс енгізеді. сыныс азастан Республикасыны Бас Прокурорына айып тауды, амауа алуа санкция беруді, оны ылмысты ізге тсу органына мжбрлеп жеткізуді ажет екені туралы мселені шешуді алдында енгізіледі.

азастан Республикасы Бас Прокурорыны бірінші орынбасары азастан Республикасы Парламентіні Сенатынан шешім алан со іс бойынша одан рі іс жргізу Р ІЖК-ні 496-бабыны бірінші тртінші, бесінші, алтыншы, жетінші беліктерінде белгіленген тртіппен жргізіледі. ылмыс жасаан деп айыпталушы азастан Республикасы Бас Прокурорын амауа алу немесе йде амауда стау тріндегі блтартпау шарасына санкция беру туралы мселені алдын ала тергеуді жзеге асыратын адамны азастан Республикасы Бас Прокурорыны бірінші орынбасары олдаан аулысыны негізінде Астана аласыны ауданды соты шешеді (Р ІЖК 499-бап, 3-1-блігі).

азастан Республикасыны Бас Прокурорына атысты ылмысты істі тексеруді задылыын адаалауды оны бірінші орынбасары жзеге асырады. азастан Республикасыны Бас Прокурорына атысты тергеу имылын жргізуге санкцияны оны бірінші орынбасары береді.

Айыптау орытындысымен бірге аяталан істі тергеуші Р ІЖК-де белгіленген тртіппен сота жіберу шін азастан Республикасы Бас Прокурорыны бірінші орынбасарына тапсырады. азастан Республикасыны Бас Прокурорына атысты ылмысты істі тексеруді зандылыын адаалауды оны бірінші орынбасары жзеге асырады.

ылмысты ізге тсуден иммунитеттері бар адамдара атысты ылмысты істі сотты талылауы.азастан Республикасы Парламентіні депутатына, Конституциялы Кеесіні Траасына немесе мшесіне, сот трешісіне, азастан Республикасыны Бас Прокурорына атысты ылмысты істі сотты талылауы Р ІЖК-ні 500-бабын ескере отырып, сотта талылауды жалпы ережелер бойынша жргізіледі.

Иммунитеті бар, жеке басына ол сылмайтын адамдар оамда біркелкі болып танылмайды. Шексіз ол спаушылы жазасызды за алдындаы жне адам алдындаы ерекшелікке келеді. р адам за алдында те. Депутатты, сотты иммунитетті алып тастау жазалауды, бюрократизмді жне жеморлыты шектейді. Бл пікірмен келісуге тура келеді.

5.Жынысына, лтына, жасына арамастан азастан Республикасыны аумаында ылмыс жасаан адам ылмысты жазаа тартылады.

Шетел азаматтары мен азаматтыы жо адамдар азастан Республикасыны барлы зандары мен бостадытарымен олданып, сонымен оса азастан Республикасыны азаматтары сияты за бзаны шін жауапа тартылады. Бл ылмысты за алдында шетел азаматы мен азастан азаматыны арасындаы те кыты принципі.

Шетел азаматтары - бл азастан Республикасыны азаматтары болып табылмайтын, тек олында шетел азаматы деген тлжаты бар адамдар. Шетел азаматтарыны ыты жайы азастан Республикасыны Конституциясымен, за органдарымен, халыаралы келісімшартпен, жне жалпы халыаралы ыпен аныталады.

Шетел азаматтарына ылмысты іс жргізуді мынадай категориялара блуден трады:

а) азастан Республикасыны аумаында траты тратындар;

в) дипломатиялы иммунитеті бар адамдар;

г) ашындар.

азастан Республикасыны зандарына жне азастан Республикасы бекіткен халыаралы шарттара сйкес ылмысты ізіне тсуден иммунитетті мынадай шетел азаматтары пайдаланады (Р ІЖК 501-бап):

1)шет мемлекетті дипломатиялы кілдеріні дипломатиялы ызметкерлері жне, егер олармен бірге трса жне азастан Республикасыны азаматтары болып табылмаса, оларды отбасыларыны мшелері;

2)зара негізде дипломатиялы кілдерді ызмет крсету ызметкерлерімен, егер осы ызметкерлер мен оларды отбасыларыны мшелері азастан Республикасыны азаматтары болып табылмаса немесе азастанда траты трмаса;

3)зара негізде дипломатиялы кілдерді кімшілік-техникалы ызметтеріні ызметкерлері жне, егер бл ызметкерлер мен оларды отбасыларыны мшелері азастан Республикасынын азаматтары болып табылмаса немесе азастанда траты трмаса, олармен бірге тратын оларды отбасыларыны мшелері;

4)дипломатиялы курьерлер;

5)консулдытарды басшылары мен оларды ызмет міндеттерін атару кезінде жасаан рекеттеріне атысты, егер азастан Республикасыны халыаралы шартында згеше кзделмесе, баса да консулды лауазымды адамдар;

6) шет мемлекетгерді басшылары мен ызметкерлері;

7) азастан Республикасыны аумаы арылы транзитпен туші шет мемлекеттерді шінші бір елдегі дипломатиялы кілдіктеріні басшылары, кілдіктеріні ызметкерлері жне ол адамдарды асына еріп жретін немесе олара осылу немесе зіні еліне оралу шін жеке келе жатан оларды отбасыларыны мшелері;

8)шет мемлекеттерді басшылары мен кілдері, делегацияларды мшелері жне зара негізде халыаралы келіссздерге, конференциялар мен кеестерге атысу шін немесе баса ресми тапсырмалармен келетін не содай масаттармен азастан Республикасыны аумаы арылы транзитпен жол шеккендер;

9) дипломатиялы иммунитетпен сонымен оса отбасы мшелері жне оларды жолсеріктері бола алады;

10) халыаралык йымдардаы шет мемлекетгер кілдеріні басшылары, мшелері мен ызметкерлері, халыаралык шарттарды немесе жалпы жрттарыны халыаралы салт-дстрлер негізінде;

11)азастан Республикасыны аумаында жмыс істейтін осы йымдарды лауазымды адамдары;

12) азастан Республикасыны халыаралы шартына сйкес баса да адамдар. Р ІЖК-ні 501-бабына сйкее дипломатиялы кілдіктерді басшылары, консулдар, дипломатаялы курьерлер жне азастан Республикасыны халыаралы шартына сйкес зге де адамдар ылмысты ізіне тсушілікке шет мемлекет ылмысты ізіне тсушілік иммунитетінен зілді-кесілді бас тарту жасаан жадайда ылмысты ізіне тсушілікке шырауы ммкін. Мндай бас тарту туралы мселе Бас Прокурорды сынысы бойынша азастан Республикасыны Сырты істер министрлігі арылы дипломатиялы жолмен шешіледі.

Тиісті шет мемлекетті аталан адамдар жнінде ылмысты ізіне тсушілік иммунитетінен бас тарту болмаан жадайда олара атысты ылмысты іс озалмайды, ал озалан іс тотатылуа тиіс.

кімшілік-техникалы ызметтеріні ызметкерлері жне, егер бл ызметкерлер мен оларды отбасыларыны мшелері жне олармен бірге тратын адамдар, дипломатиялы ызметкерлерді жасаан ылмысы здеріні ызмет міндеттерін атаруа байланысты болан жне азастан Республикасыны мдделеріне арсы баытталмаан жадайларды оспаанда, егер азастан Республикасыны халыаралы шартында згеше кзделмесе олданылмайды (КР КДЖК 501-бап).

Халыаралы ыта былай ажыратады:

а)дипломатиялы иммунитеттер жне кілді айрыша ыы;

6) жеке иммунитеттер мен ерекше ытар.

Дипломатиялы иммунитетке мынадай маызы бар ерекше ытар жатады: йге ол спаушылы (мекеме жне жер учаскесі), заттары мен жріп тру ралдарына, корресповденті мен мраатына ол сылмайды, з еліні ызметкерімен еркін сйлесуге, кеден жарналарынан босату жне т.б. Дпломатиялы поштаны басуа жне стауа болмайды.

Р ІЖК-ні 502-бабына сйкес дипломатиялы кілдік басшысыны резиденциясы, дипломатиялы кілдік орналасан й-жайлар, дипломатиялы ызметкерлер мен оларды отбасылары мшелеріні трын й-жайлары, олардаы млік пен жріп-тру ралдары ол сылмайтын болып табылады.

Осы й-жайлара кіру, сондай-а тінту, срыптап алу, млікке тыйым салу дипломатиялы кілдік басшысыны немесе оны алмастыратын адамны келісімімен ана жргізіледі.

Дипломатиялы кілдікті ызмет крсетуші ызметкерлер жне олармен, егер бл ызметкерлер мен оларды отбасыларыны мшелері азастан Республикасыны азаматтары болмаса, олармен бірге тратын оларды отбасыларыны мшелері орналасан трын й-жайлара олданылады.

Дипломатиялы кілдіктер мен консулдытарды ол суа болмайтын й-жайлара кіруге, олара тінту жргізуге, мрааттары мен ресми жазысан хаттарын тінту, дипломатиялы кілдіктер мен консулдытар басшыларыны келісімін азастан Республикасыны Сырты істер министрлігі арылы прокурор сратады.

Аталан жадайларда тінту, срыптап алу, арау прокурорды жне азастан Республикасы Сырты істер министрлігіні атысуымен жргізіледі (Р ІЖК 504-бап).

Жеке иммунитетке мыналар жатады: дипломатиялы кілдіктерді басшылары, осы кілдіктерді ызметкерлері мен отбасы мшелері жне де дипломатиялы курьерлер, басшылары мен кілдері, парламент мшелері, Б-ны ызметкерлері, сондай-а зге де адамдар жеке басына тиіспеушілік ыын пайдаланады. Олара атысты занды кшіне енген кімді орындау шін ажет жадайларды оспаанда, оларды стауа жне амауа алуа болмайды.

Дипломатиялы ызмет крсету ызметкерлері жне оларды отбасы мшелерімен оса кімшілік-техникалы ызметтеріні ызметкерлері жне оларды отбасы мшелері (Р ІЖК-ні 501-бабыны 1,2,3-блімдеріне) сйкес егер азастан Республикасыны халыаралы шартында згеше кзделмесе, олар ауыр, аса ауыр ылмыс жасааны шін ізіне тскен жадайда не сотты занды кшіне енген кімін орындау кезінде ана сталуы немесе амауа алынуы ммкін (Р ІЖК 502-бабы).

Дипломатиялы кілдіктерді басшылары, осы кілдіктерді ызметкерлері мен отбасы мшелері жне де дипломатиялы курьерлер, басшылары мен кілдері, парламент мшелері, Б-ны ызметкерлері, сондай-а зге де адамдар азастан Республикасыны халыаралы шартына сйкес кугер, жбірленуші ретінде айатар бермеуіне болады. Ал мндай айатарды беруге келіскен жадайда бл шін ылмысты процесті жргізуші органа келуі міндетті емес. Аталан адамдара тапсырылан жауап алуа шаыру аазында олардьщ ылмысты процесті жргізуші органа келмегені шін мжбрлеу шараларымен оан-лоы жасалмауы тиіс. Егер осы адамдар алдын ала тергеуде жбірленуші, кугер ретінде айатар берген, ал сот отырысына келмеген жадайда, сот оларды айатарын оып бере алады.

Дипломатиялы кілдіктерді басшылары, осы кілдіктерді ызметкерлері мен отбасы мшелері здеріні ызмет міндетгерін атаруына байланысты мселелер бойынша берген айатарды оспаанда, кугерлер мен жбірленушілер ретінде айатар беруден бас тарта алмайды.

Консулды лауазымды адамдар кугерлік айатар беруден бас тартан жадайда олара іс жргізушілік мжбрлеу шаралары олданыла алмайды.

Дипломатиялы иммунитетті пайдаланушы адамдар ылмысты процесті жргізуші органа хат-хабар мен здеріні ызметтік міндетін атаруа атысты баса да жаттарды табыс етуге міндетті емес (Р ІЖК 503-бап).

Сонымен, иммунитеті бар шетел азаматы азастан Республикасыны халыаралы шартына сйкес амауа алынуы, сталуы, тергеу органына мжбрлеп келтірілуі, ылмысты жазаа тартылуы ммкін емес. Егер сот айыптау аулысын шыаран жадайда да іс аралмайды. Кез келген жадайда тергеу органдары мен сот дипломатиялы ол спаушылыа байланысты ылмысты істі тотатаны жайлы аулы шыарады.

зін-зі баылау сратары:

1. Жеке тртіппен ылмысты ізге тсуді жзеге асырылуыны тсінігі, мні. ылмысты ізге тсу жеке трде асырылуы ммкін ылмыстарды тізбегі.

2. Жеке айыптау істері бойынша судьяны іс рекеті.

3. Жеке айыптау істері бойынша шагымды арау бойынша судьяны іс рекеттері.

4. Жеке айыптау істері бойынша тараптарды ынтасымен длелдемелерді сыну мен жинау.

5. Сот отырысында жеке айыптау істерін арау тртіптері. Сот талылауын таайындауды мерзімдері.

6. Кмелетке толмаандара катысты ылмысты істер бойынша сот трелігін жзеге асырудын халыаралы стандартты жне тртіптері.

7. Кмелетке толмаандарды ылмыстары бойынша іс жргізуді блектеу. Кмелетке толмаандарды ылмыстарды туралы істер бойынша іс жргізу тртібі.

8. Кмелетке толмаандарды ылмыстары туралы істері бойынша іс жргізуді задылыына прокурорлы адаалау.

9. азакстан Республикасыны депутатына атысты ылмысты істі козау, амауа алу, кштеп келуді іс жргізушілік тртіптері.

10. азастан Республикасыны Конституциялы Кеесіні траасы мен мшелеріне атысты ылмысты іс озау, алдын ала тергеу жргізуді, ылмысты жауапа тартуды, камауа алуды, кштеп алуды іс жргізушілік тртіптері.

11. Судьяа атысты алдын ала тергеуді жргізуді ерекшеліктері.

12. азастан Республикасыны Бас прокурорына атысты алдын ала тергеу жргізуді ерекшеліктері. Бас прокурорына атысты ылмысты ісі бойынша алдын ала тергеуді задылыына кадаалау. азастан Республикасы Парламент депутаттарына, азастан Республикасы Конституциялы Кеесіні траасы мен мшелеріне, судьяларына, азастан Республикасыны Бас прокурорына атысты сот талылауын жргізуді ерекшеліктері.

13. ылмысты ізге тсуден дипломатиялы иммунитеттері бар тлалар.

14. Дипломатиялы иммунитеттері бар тлалара атысты ылмысты іс озау жне оларды ылмысты жауапа тарту ерекшеліктері.

15. Дипломатиялы иммунитеттері бар тулаларды стау мен камауа алу.

16. Жауап беруден дипломатиялы иммунитет. Мекен-жайлар мен жаттарды дипломатиялы иммунитеттері.