Леуметтік саясатты жзеге асырудаы мемлекетті экономикалы саясатыны дістері

леуметтік саясатты жзеге асыру шін мемлекеттік реттеу дістері олданылады:

v ыты реттеу – бл барлы дегейде абылданан ыты актілер мен нормативтік жаттардаы міндеттерді орындалуы;

v аржы- несиелік реттеу – аржы аындарын реттеу ралдары, яни леуметтік саланы аржыландыру шін мемлекеттік бюджетте арнайы бапты аралуы. Сондай-а бюджеттен тыс леуметтік орлар ру (зейнетаы, леуметтік сатандыру, міндетті медициналы сатандыру т.б.)

v жекешелендіру - леуметтік саладаы ксіпорындарды жеке меншікке беру шектелген, йткені мндай ксіпорындарды шыындарын кпшілік жадайда мемлекет тейді. Сондай-а леуметтік саясатта тмендегі маызды ымдар арастырылады.

леуметтік саясатты жргізу ралдарына мыналар жатады:

леуметтік кепілдік -мемлекетті азаматар алдындаы, азаматтарды мемлекет алдындаы міндеттері мен жауапкершілктерін зады трде амтамасыз ету.

леуметтік стандарттар - бл леуметтік ызмет крсетуді р трлі формалары мен клемдерін алыптастыру. Бл аржы норматиытерін белгілеу шін ажет. Мемлекеттік леуметтік стандарттар бірыай негізде жне жалпы дістемелік принциптерде жасалады.

Минималды ттыну бюджеті трмысы тмен отбасыларына кмек беру шін, сондай-а зейнетаы мен жалаыны минималды дегейін белгілеу шін олданылады.

мір сру минимумы - бл минималды табыс. Ол леуметтік саясатты маызды ралы. Оны кмегімен халыты мір сру дегейі бааланады, табыстар реттеледі жне леуметтік тлемдер белгілегенде олданады. мір сру минимумы экономиканы белгілі дегейінде адамны денсаулыын сатау мен ызметке абілетін амтамассыз ету шін ажет. Оны рамына ылыми негізделген азы-тлік, ндірістік тауарлар мен ызметтерді жиынты ны жне салытар мен міндетті тлемдер кіреді. Минималды мір сру минимумын анытау шін ттыну аржыны олданылады.

Жалаыны минималды клемі – квалификациясы тмен арапайым ебекке негзделген жалаыны е тменгі шегі. Оны баса маман жмысшыларды жалаысын белгілеу шін олданады.

Зейнетаыны минималды дегейі – нормативті актілер бойынша белгіленетін зейнетаыны е тменгі шегі. Ол минималды жалаы мен мір сру минимумына негізделеді.

леуметтік-экономикалы саясатты негізгі баыттары:

1. Халыты мір сру дегейін ктеру, яни халыты материалды жне рухани игіліктерімен амтамассыз ету. Ресейлік алымдар мір сруді 4 дегейін атап крсетеді:

- молшылы - жан-жаты амтамасыз етілген мір, яни мір сруді жоары дегейі;.

- алыпты мір - адамны физикалы жне интелектуалды кшін алпына келтіру дегейі;

- кедейшілік – ебекке абілетін сатау ммкіндігі;

- жошылы - бл биологиялы критерий бойынша мір сру.

Б бойынша мір сру дегейіні крсеткіштер жйесі рылан. Оан мыналар кіреді: мірге келу; мірден кету; мір сруді санитарлы - гигиеналы жадайы; Азы-тлікті ттыну; Трын й жадайы; Жмысбастылы; Білім дегейі немесе сауаттылы; Мдениеттілік дегейі; Демалыс; Клікпен амтамасыз етілуі; Адам ытарыны оралуы.

2. Мемлекетті леуметтік саясатыны маызды баыты леуметтік орауды тиімді жйесін алыптастыру. Халыты кедейшілікке шыраан тобына, аурулар, мгедектер, арттар, кп балалы отбасылара мемлекет тарапынан леуметтік кмекті ажет ету жйесін алыптасыру. Бл топтар мемлекеттен мірге ажетті минималды игілктер мен амтамассыз етілуі тиіс. Ол шін трлі масаттаы орлар, арнайы кмектер, тегін мемлекеттік мектептер, тегін медициналы кмек крсетілу трлі жеілдіктер алуа міндетті.

Мемлекеттік леуметтік саясатта міндетті трде ебек пен халыты жмыспен амту баытын амтиды.

Мемлекеттік ебек нарыы тек ыты маманды тадау еркіндігіне кепілдік беруі тиіс. Ол шін орта жне жоары білім беру жйелері бар минималды жалаы дегейі белгіленіп, жмыс аптасыны затыы демалыс уаыты зады трде келісім арылы белгіленеді. Сондай-а жмыссыздыпен кресу шаралары олданылады. Мндай бадарламалармен ебек биржалары айналысады. Оларды ызметтеріне сонымен атар тмендегілер жатады:

Ø кші-он рдістерін реттеу;

Ø зейнетаы жйесін жетілдіру;

Ø Мемлекетті денсаулы сатау мен леуметтік медициналы сатандыру саласындаы рлі.Бл баыт мемлекет тарапынан тегін медициналы кмек берілуін амтамассыз етуді кздеуді.