Айматар дамуыны (дамымауыны) негізгі себептері мен міндеттері.

Мемлекеттегі рбір айма зімен- зі жеке дами алмайды, йткені баса айматарды дамуына зиянын тигізбес шін оны ерекшеліктері де ескерілуі керек. Сондытан да экономиканы мемлекеттік реттеу жйесіндегі айматы саясатты маызы ерекше. Мемлекет рбір айма шін бадарлама дайындап, сол бойынша рбір айма зіні даму баытын жзеге асырады. Мемлекет айматы саясатты алыптастыру шін елімізді территориясы бойынша себептерді крсету ажет. Олара тмендегілерді жатызуа болады:

Ø еліміз айматарыны табии - климатты жадайыны айырмашылыы;

Ø айматы німділігін анытайтын табии ресурстарды пайдалану баыты, саласы жне ауымы. Бл тек ауылшаруашылы, пайдалы азбаларды игеру ана емес, нерксіпті орналастыру жадайын жадайына жне халыты мір сру жадайын йымдастыруа да сер етеді;

Ø айматы орналасуыны «крделі» жадайы, соны серінен шыындар артып, бааны сіуі байалады. Бл айматы клік жне байланс ызметтеріні дрыс дамымауына, оны экономикалы дамуына ыпал етеді;

Ø инновация енгізу жаынан артта алуы, ндірісті ескі рылымы;

Ø елді экономикалы даму тенденциясы;

Ø тауар ндірісіне сер ететін технологиялы даму сатысы;

Ø институционалды факторлар: жалпы жне айматы саясатты нысандары, саяси жадайды, айматы даму тарихы т.б. ;

Ø орналастыруды физикалы факторлары: аэропорт, клік жйесі, ндірістік аладарды бар болуы немесе жо болуы, байланыс жйелерімен амтамасыз етілуі, ндірістік инфрорылым;

Ø леуметтік мдени факторлар. Урбанизация дегейі, халыты білім дегейі, ылыми орталытарды бар болуы жне т.б.;

Ø орталыпен жргізілетін макроэкономикалы саясатта айматы ерекшеліктерді есепке алынбауы;

Ø орталы пен айматар арасындаы кілеттіліктер мен міндеттерді жіктеу рдісіні толытай аяталмауы.

Айматар экономикасын мемлекеттік реттеу - елімізді жне оны жекеленген айматарыны экономикалы жадайын амтамасыз етуге ойлан масаттара жетуді кздейтін мселелерді шешуге баытталуы керек. Ал, айматы саясатты мні - жалпы лтты масаттара жету шін айматы дамуды тиімді басару болып табылады.

азастан шін айматы даму масаттары ретінде тмендегілерді атауа болады:

1. рбір айматаы халыты трмыс-жадайыны дегейін теестіру.

2. Дадарысты айматарды рлымды айта ру. Бірінші масаттан айырмашылыы теестіру саясаты жалпы барлы мемелекет шін жргізілетіндігімен ерекшелінеді. Дадарысты айматарды рлымды айта ру тек ірі, жалпы мемелекттік бадарлама кмегімен жзеге асырылады, кейбір айматарда аталмыш міндетті орындау шін ажет ресурыстарды жетіспеушілігі болады. Мемелекетті негізгі функциясы, артта алан ауматарды - даму дегейі жоары айматарды атарына жеткізу, біра мндай жадайлар халыа з зардабын тигізбеуі тиіс.

3. Айматарды кешенді дамуын жеке айматы масаттармен штастыру.

4. Траты экономикалы суді амтамасыз ету.

Таырыпты пысытау сратары:

1. леуметтік саясатты мні неде ?

2. леуметтік саясатты негізгі категорияларын атаыз атаыз

леуметтік саясатты негізгі фукциялары

сынылатын дебиет

1. АгафоновА.Н.,Менлибаев К.Н. идр.Основы теории социальной работы.Караганда2002.

2. леуметтік орау. Алтын Орда. 16 мамыр, 2002 ж.

3. Бабакумов Е.Ж. Социальная политика государства. Алматы, 1996

4. Зейнышев И.Г Взаимосвязь социальной политики и социальной работы-
М, 1996

5. Кадомцева С.В Социальная защита населения- М, 1999

3- ші дріс.

Таырып.леуметтік саясатты обьектілері мен субьектілері

Негізгі масаты:леуметтік саясатты мнін анытаанна со леуметтік саясатты субъектілерімен обьектілерін анытау задылы . Егер кез келгег саясат сияты леуметтік саясатта оамды арым-атынастар негізгі болса, мазмнын білу шін леуметтіе саясатты кім жргізеді деген сура туындайды.

Негізгі тсініктер:обьект, субьект,леуметтік топтар

Жоспары

1.леуметтік саясатты субъектілері

2.леуметтік саясатты мазмнды мінездемесі

леуметтік саясатты мнін анытаанна со леуметтік саясатты субъектілерімен обьектілерін анытау задылы . Егер кез келген саясат сияты леуметтік саясатта оамды арым-атынастар негізгі болса, мазмнын білу шін леуметтіе саясатты кім жргізеді деген сура туындайды.

леуметтік саясатты мні леуметтік топтар - леуметтік рылымны траты элементтеріні арым -атынасы арылы крінеді. Бндай топтарды тратылыы кптеген оамды жадайлардыпайда болуы жне даму комплексіні іске асырылуы арылы пайда болады.

Сонымен оса, леуметтік топтар з ызыушылытарын біліп немесе оларды білмей іс-рекет жасауы ммкін. Яни, леуметтік процессті белсенді (наты саясатты субъектілері) немесе пассивті леуметтік кштері бола алады.

леуметтік саясатты субъектілері – іс-рекет ететін жеке леуметтік топтар жне оларды ызыушылытарын білдіретін органдар, институттар, рылымдар. леуметтік саясат субъектілеріне леуметтік топтар мен оса оларды ызыушылытарын білдіретін йымды рылымдар да жатады. Субъектілер екіге блінеді. Бірінші леуметтік субъектілер - леуметтік топтарды зі. Екіншілері- оларды ызыушылыын білдіретін йымдар мен мекемелер жне т.б.

Тоталитарлы оамда леуметтік саясат леуметтік саладаы тоталитарлы тртіпке дейін тарылады. Демократиялы оамда- леуметтік саясат демократиялы мемлекетті жне баса азаматты оам субъектілерімен біріккен функцияны атарады. Тоталитарлы оамнан демократиялы оама т кезінде ерекше тпелі кезеі леуметтік саясатын алыптастырады.

Тоталитарлы оамдаы леуметтік саясат абсолютті мемлекеттік кімек талабымен, халыты толы пассивтігімен іске асады. Тоталитарлы кезенен кейінгі оамны демократияа ту мемлекеттік басаруды абсолютизмінен жне халыты пассивтіліктен алшатаумен амтамасыз етіледі. Тоталитарлытан кейн оамны пассивтілігі, йымсыздыы, леуметтік рылымсызды - леуметтік сасатты, мемлекеттік кімні бзылуыны негізі. Барлыы тпелі кезеі мемлекетті мінездемесіне, оны халыты, елді ызыушылытарына назар аударуыны дегейіне байланысты. Бл жадайда мемлекеттік кіметті тарихи жауапкершілігі, халыты жне барлы топтар мен оамдастытарды жадайы туралы сра крделенеді.

леуметтік саясатты келесі мазмнды мінездемесі - леуметтік саясата белсенді атысушыларыны з алдыларына оятын масаттар жйесі. Бл- оамды згерістерді нтижелі крсеткіштері. леуметтік топты райссысы зіні наты жадайын жне жасыа згеру мімкіндігін толы сезінеді.Егер леуметтік топ белсенді оамды іс-рекет жасаса (леуметтік саясатты субъетісі болса) ол зіні оамдаы жадайыны жасаруын з іс-рекетіні масаты деп сезінеді. Егер леуметтік топ пассивті болса, онда оны масатыны орнында арман, ажап жадайды кту немесе леуметтік саясатты «мейірімді» субъетісіне кудер болады.

Тоталитарлы оамда кптеген субъектілер шынайы емес, декоративті келеді. леуметтік сасатты наты субъектілері тек басшылы ететін леуметтік топ, алан барлыы- леуметтік саясатты объектілері.

Демократиялы оамда бір субъектілі жадайды болуы ммкін емес. Сондытан, леуметтік саясатта барлы субъектілерге бір масатты болуы ммкін емес. леуметтік саясатты наты субъектілеріні р айсыны зіндік масаты бар. леуметтік масатты кптігі- бл кп субъектілі азаматты оамны нтижелі алпы. Масатттарды ртрлі болуы негізгі масат болып табылады жне оамны сапалы ерекшелігіні белгісі. Бл кез келген оамны масаттарыны бір болу идеясынан, лшылды идеясынан, ндылытарды бір болуынан алшатамайды. Демократиялы оамда бл масаттар тоталитарлытан ерекше ойылап шешіледі.

леуметтік саясат рылымды оамды арым-атынас болып табылады.

леуметтік саясатты келесі трлерін бліп арастыруа болады:

- леуметтік траты оамдаы леуметтік саясат ( оамды формацияларда);

- Жйелі кризистердегі оамдарды леуметтік саясаты (революциялы жадайдаы);

- Деформация жадайындаы оамдардаы леуметтік саясат (оамды жйені перманенті кризистерінде);

- Крделі реформалар арылы жйелі кризистерден шыу жадайындаы оамдаы леуметтік саясат, яни тпелі кезені леуметтік саясаты.

леуметтік траты оамдаы леуметтік саясатты ерекшіліктері:

леуметтік топтар жне класстарды арым-атынасындаы траты тртіпті болуы;

- з жадайымен анааттанбаан кейбір топтара білім беру;

- Басаран класстарды жне оны блігіні ызыушылыыны баланста болуы. Бндай басаруды трі ыты оам формасында белгіленеді;

Сонымен, андайда бір мемлекет болмасын халыты трмысы

нашарлауына жол бермеуді кздейтін, халыты ебекпен амтуды жне жмыссыздыты шектен тыс спеуін адаалап отыруды іске асыратын, халыты трлі топтарымен жіктерін материалды жадайымен трмыс тіршілігін біртіндеп жасартуа баытталан леуметтік саясат жзеге асырылуы тиіс.

Негізінен леуметтік саясат дегеніміз- ішкі саясатты рамдас блігі, жне адамдарды оамды, топты мдделерін йлестіру жне экономикалы леуметтік саяси, идеологиялы жаынан амтамасыз ету жніндегі саяси ызмет болып табылады.

Таырыпты пысытау сратары:

1. леуметтік саясатты мні неде ?

2. леуметтік саясатты негізгі категорияларын атаыз

3. леуметтік саясатты обьектілері