H2N-CН-CO-NH-CН-CН NH-CН-CO-NH-CH2-COOH
Зіндік жмысына арналан
Дістемелік деу
Пн: «Биологиялы химия»
Мамандыы: 5В110400 «Медициналы - профилактикалы іс»
Курс: 2
Шымкент – 2015 ж.
Кафедра мжілісінде талыланып, бекітілген,
хаттама № « » 2015 ж
Кафедра мегерушісі, асс. проф: Есиркепов М.М.
Кредит №1
№1 саба
1. Таырыбы: Белоктара жалпы сипаттама жне оларды атаратын ызметтері. Тыныс алуды баылау. Биологиялы тотыу мен тотыудан фосфорлануды ажыратушы заттары.
2. Масаты:
1.Белоктар жне оларды атаратын ызметтері туралы білімді мегеру. 2. Биологиялы тотыу мен тотыудан фосфорлануды ажыратушы заттары туралы білімді игеру.
3. Тапсырма:
1. Белоктара жалпы сипаттама берііз.
2. Белоктарды атаратын ызметтерін тсіндірііз.
3. Белоктарды жіктелуі, асиеттеріне тсінік берііз.
4. Аминышылдары, жіктелуі, асиеттері туралы баяндаыз.
5. Тыныс алу тізбегіне тсінік берііз.
6. Биологиялы тотыу мен тотыудан фосфорлануды ажыратушы заттарын тсіндере білу.
4. Орындау трі: реферат презентация, органикалы осылыстар рылысыны формуласы, биохимиялы процесстер реакциялары, тесттік есептер, жадайлы есептер, кроссвордтар, таырып бойынша эссе, мылау карталармен жмыс, таырыпты альбом.
5 *СЖ-ді орындау жне баалау критерийлері:
Тапсыру мерзімі: 2 апта
7. дебиет:
Аза тілінде
негізгі:
1. Т.С. Сейтембетов, Биологиялык химия, Алматы-2011 ж.
2. С.О. Тапбергенов, Медициналы биохимия, Алматы-2011ж
3. 3.С.Сеитов, Биологиялы химия, 2012ж.
4. П.К.Кенжебеков, Биологиялы химия (арнайы блімдері), -Шымкент, 2005 ж.
осымша:
1. Биохимия сратары мен жауаптары. Р А корр., проф. С.М.Адекеновті ред.басшылыымен.-Алматы, 2011
Орыс тілінде
негізгі:
1. Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.
2. Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М., 2007.
3. Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М., 2011
4. Строев Е.А. Биологическая химия. 1986, Москва,
5. Николаев А.Я. Биологическая химия. Москва, М., 2007
осымша:
1. Комов В.П. Биохимия: учеб. Для вузов-М., 2008
2. Кухта В.К. Основы биохимии – М., 2007
3. Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов ,
под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.
4. Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,
проф. С.М.Адекенова.-Алматы, 2011
Аылшын тілінде
1. Lehninger «Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L. Nelson, Michael M. Cox, 2005.
2. Murray R. K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry. 1988.
3. Saini A.S. , Kaur J., Textbook of biochemistry.-New Delhi, 1995.
8. Баылау:
Сратар:
1. Аминышылдарын атаыз, оларды рылыстары андай?
2. Аминышылдарыны асиеттеріне тсінік берііз.
3. Нруыздар рылысты белгілері мен ызметіне арай алай жіктеледі?
4. Тотыа фосфорланумеханизмдері туралы тсінігііз.
5. Тыныс алу мен фосфорлануды осарлануы мен Митчелл теориясын баяндап берііз.
6. Фосфорсыз тотыу жне оны маызын тсіндір.
7. Фосфорлану, тыныс алу жне дегидрогеназа ферменттеріні ингибиторларына сипаттама берііз.
8. Тыныс алу мен фосфорлануды ажыратыштары жайлы баяндаыз
Тест сратары:
1. Радикалдарды полярлыына арай аминышылдарын жіктеіз.
1. гли а) полярлы, катионды тобы бар
2. Асп б) полярлы, анионды тобы бар
3. Асн г) полярлы зарядталмаан
4. Глу д) полярсыз
5. Гис
6. Сер
7. Про
8. Мет
9. Цис
10. Гли
2.Тетрапептидті дрыс жауабын атаыз.
H2N-CН-CO-NH-CН-CН NH-CН-CO-NH-CH2-COOH
½ ½ ½
CH(СН3)2 СН2С6Н5 CН(ОН)СН3
а) Валин фенилаланин треонинглицин
б) глицин треонин фенилаланин валин
в) валилфенилаланилтреонилглицин
г) глицил фенилаланин треонил валин
д) глицил фенилаланин треонил валин
3. Ауыздарды ртрлі рылыс дегейлері белгілі байланыстар трімен тратанады. Нмірленген дегейлерге сйкес келетін ріпті тадаыз. Бір сана бірнеше ріп сйкес келуі ммкін.
а) бірінші реттік рылыс
б) екінші реттік рылыс
в) шінші реттік рылыс
г) тртінші реттік рылыс
а) А бйірлік топтарындаы карбоксил жне аминдерді арасындаы байланыс
б) А альфа аминышылдары жне альфа карбоксил топтарыны арасындаы байланыс
в) цистеинні радикалдары арасындаы байланыс
г) пептидті топтарды сутектік байланыстары
д) бйірлік топ аралы гидрофобты серлесу
4. Гидрофильді глобулярлы нруыздарды шінші реттік рылысыны ымына тмендегі келтірілген андай тжырымдар сйкес келеді.
а) екі немесе бірнеше полипептидті тізбектен ралады
б) сутектік ионды дисульфидті байланыстар жне гидрофобты серлесулер арылы тратанады
в) нруыз глобуласыны орталыында полипептидті тізбекті гидроробты бйірлік топтары орналасан
г) аминышылдарды бйірлік топтары шінші реттік рылысты тратандыруа атынасады
д) бір полипептидті тізбектен тзіледі.
1. а,б,г,д 2. а,в,г,д 3. б,в,г,д 4. а,г,д 5. барлыы
Биохимиялы асиетіні айтымсыз згерісі
а) тек тздалуа тн.
б) тек денатурацияа тн.
в) екі процеске де тн.
г) екі процеске де тн емес.
6. Сйкестікті табыыз:
1.Бейтарап ауыз. а) сілтілік ортада
2. ышылды ауыз б) бейтарап ортада
3. Сілтілік ауыз в) ышылды ортада
7. Ауыздарды жеке кілдеріне блу жне тазалау физикалы-химиялы асиеттеріні андай айырмашылытарына негізделген?
1-иондану
2-гидратация
3-молекулалы масса
а) ультрацентрифуга дісі
б) электрофорез дісі
в) гель-фильтрация
г) ионды алмасу хроматография
д) бейтарап тзды ерітінділер
е) диализ дісі
8. Нруыз изоэлектірлік нктеде.
а) ерігіштікке ие
б) заряда ие
в) катион болып табылады
г) анион болып табылады
д) электірлік рісте те лкен жылдамдыа ие.
9. Глобулярлы ауыздара жатады.
а) миозин
б) креатин
в) фиброин
г) гемоглобин
д) актин
10. Фибриллярлы ауыздара жатады
а) лиозин
б) альбумин
в) пепсин
г) глобулин
д) актин
11. Изоэлектірлік нктені лшем бірлігі
а) заряд саны
б) джоуль
в) сантиметр
г) рН мні
д) грамм
12. Сау адамны ан плазмасындаы ауыз рамы
а) 45-55 г/л б) 55-63 г/л в) 65-85 г/л
г) 85-105 г/л
д) 105-115 г/л
13. Нруыздарды тздау арылы тндыру андай жолмен жреді
а) денатурация
б) зарядты бейтараптануы
в) су абатын жоалтуы
г) зарядты бейтараптануы жне су абатыны жоалуы
д) денатурация жне зарядты бейтараптануы
14.. Крделі нруыздарды азотсыз блігі алай аталады?
а) апофермент
б) кофермент
в) кофактор
г) простетикалы топ
д) холофермент
15. Гликопротеидтерді простетикалы тобын крсетііз:
а) нуклеин ышылы
б) глюкозамингликан
в) липид
г) кмірсу компоненті
д) ауыз
16. Фосфопротеид молекуласында фосфор ышылы нені алдыына жаласады.
а) рамында ккірті бар аминышылына
б) циклді аминышылына
в) аминді аминышылына
г) ароматты аминышылына
д) оксиаминышылдарына
17. Виталин нруызыны рамына аминышылдарды алдыымен бірге кіретін зат.
а) ДН
б) РН
в) гем
г) витаминдер
д) фосфор ышылыны алдыы.
18. Гемоглобин мен миоглобинні айырмашылыы.
а) гемні ртрлі саны мен бірдей полипептидті тізбектен трады.
б) гемні ртрлі саны мен ртрлі полипептидті тізбектен трады
в) гемні бірдей санынан ртрлі полипептидті тізбектен трады
г) бірдей полипептидті тізбектен жне гемнен трады, біра гемні рылысы ртрлі.
д) бірдей гемнен жне полипептидті тізбектен трады.
19. Гемоглобин молекуласын райтын тізбек.
а) 4 гем жне 4 полипептидті тізбек
б) 1 гем жне 4 полипептидті тізбек
в) 1 гем жне 1 полипептидті тізбек
г) 4 гем жне 1 полипептидті тізбек
д) 1 гем жне 2 полипептидті тізбек
I. 20. Миоглобин молекуласын райтын тізбек
а) витамин В12 жне жай ауыз
б) 2 гем жне 2 полипептидті тізбек
в) 1 гем жне 1 полипептидті тізбек
г) 4 гем жне 4 полипептидті тізбек
д) 1 гем жне В12 полипептидті тізбек
21. Казеиноген ай класа жатады
а) хромопротеин б) гликопротеин
в) фосфопротеин г) липопротеин
д) металлопротеин
22. Протеогликандар проценттік рамы
а) 50% нруыз жне 50% нруыз емес
б) 20%-80%
в) 80%-20%
г) 40%-20%
д) 70%-30%
23. Гликопротеинтер проценттік рамы:
а) 50% нруыз жне 50% нруыз емес
б) 20%-80%
в) 80%-20%
г) 40%-20%
д) 70%-30%
24. Хиломикрондар ай класа жатады.
а) хромопротеид б) липопротеид
в) гликопротеид
г) фосфопротеид
д) металлопротеид
25. Гиалурон ышылы ай класа жатады
а) глюкозоамингликан
б) нуклеопротеид
в) фосфопротеид
г) липопротеид
д) металлопротеид
26. Гистондар нені рамына кіреді.
а) глюкозоамингликан
б) нуклеопротеид
в) фосфопротеид
г) липопротеид
д) металлопротеид
27. Жай ауыздара жатпайды:
а) альбумин б) глобулин в) гистон
г) протамин д) гемоглобин
2 саба
1. Таырыбы: Кмірсуларды жіктелуі жне негізгі кластарыны атаратын ызметтері. Кори циклі. Гликолиз бен глюконеогенезді зара байланысы. Тіндердегі пирожзім жне ст ышылыны згерістері. Ст жне ст німдеріні биохимиясы.
2. Масаты:
1.Кмірсулар, оларды жіктелуі,негізгі кластары, ызметтері туралы білімді мегеру.
2.Кори айналымы жне гликолиз бен глюконеогенезді зара байланысы туралы білімді алыптастыру.
3. Тіндердегі пирожзім жне ст ышылыны згерістерін йрету.
3. Тапсырма:
1.Кмірсулар, оларды жіктелуі,негізгі кластары, ызметтері туралы тсінік берііз.
2. Гликолиз бен глюконеогенезді маызын жне зара байланысын тсіндірііз.
3.Кори айналымыны биологиялы ролін тсіндірііз. 4. Тіндердегі пирожзім жне ст ышылыны згерістерін баяндаыз.
4. Орындау трі: реферат презентация, органикалы осылыстар рылысыны формуласы, биохимиялы процесстер реакциялары, теттік есептер, жадайлы есептер, кроссвордтар, таырып бойынша эссе, мылау карталармен жмыс, таырыпты альбом.
5. * СЖ-ді орындау жне баалау критерийлері:
Тапсыру мерзімі: 3 апта
7. дебиет:
Аза тілінде
негізгі:
1. Т.С. Сейтембетов, Биологиялык химия, Алматы-2011 ж.
2. С.О. Тапбергенов, Медициналы биохимия, Алматы-2011ж
3. 3.С.Сеитов, Биологиялы химия, 2012ж.
4. П.К.Кенжебеков, Биологиялы химия (арнайы блімдері), -Шымкент, 2005 ж.
осымша:
1. Биохимия сратары мен жауаптары. Р А корр., проф. С.М.Адекеновті ред.басшылыымен.-Алматы, 2011
Орыс тілінде
негізгі:
1. Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.
2. Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М., 2007.
3. Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М., 2011
4. Строев Е.А. Биологическая химия. 1986, Москва,
5. Николаев А.Я. Биологическая химия. Москва, М., 2007
осымша:
1. Комов В.П. Биохимия: учеб. Для вузов-М., 2008
2. Кухта В.К. Основы биохимии – М., 2007
3. Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов ,
под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.
4. Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,
проф. С.М.Адекенова.-Алматы, 2011
Аылшын тілінде
1. Lehninger «Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L. Nelson, Michael M. Cox, 2005.
2. Murray R. K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry. 1988.
3. Saini A.S. , Kaur J., Textbook of biochemistry.-New Delhi, 1995.
8. Баылау:
Сратар:
1. Кмірсулар, жіктелуі жне оларды негізгі кластары туралы баяндаыз.
2. Глюконеогенез, маызы жне кестеден реакцияларын тсіндіріз. 3. Гликолиз бен глюконеогенезді зара байланысы жне реттелуін баяндаыз. 4. Кори айналымыны механизмі жне биологиялы маызын кестеден тсіндірііз. 5. Тіндердегі пирожзім жне ст ышылыны згерістерін баяндаыз.
Тест тапсырмалары:
1. Азадаы гликоген жне крахмалды ферменттік гидролизі кезінде тзілетін дисахаридтер:
а) сахароза
в) мальтоза
с) лактоза
д) целюлоза
е) ст анты
2. Ересектердегі алыпты жадайда андаы ант рамы (моль/л):
а) 1,2-2,0
в) 2,5-3,0
с) 3,5-5,6
д) 6,5-8,6
е) 8,0-9,0
3. Гликолизге атыспайтын фермент:
а) альдолаза
в) фосфораза
с) енолаза
д) пируваткиназа
е) фосфофруктаза
4. Глюконеогенез реакциясын катализдейтін фермент оксолоацетат- фосфоенольпируват:
а) глюкоза -6-фосфатаза
в) малатдегидрогеназа (митохондрилі)
с) фосфоенолпируват карбоксилаза
д) пируваткарбоксилаза
е) малатдегидрогеназа (цитоплазмалы)
5. Глюконеогенез реакциясы ай жерде жреді оксолоацетат +ГТФ® фосфоенолпируват +СО2= ГДФ ?
а) ядрода
в) цитоплазмада
с) митохондриде
д) Гольджи аппаратында
е) цитоплазмалы мембранада
6. Глюконеогенез процессінде лактаттан глюкоза синтезіне кететін жоарыэргиялы осылыстар саны
а) 1 АТФ
в) 2 ГТФ
с) 3 АТФ
д) 2 АТФ жне 1ГТФ
е) 2 ГТФ жне 1 АТФ
7. Мына процесті атаыз: С6 Н12О6--- 2СН3-СНОН-СООН
а) гликолиз
в) гликогенолиз
с) гликогеногенез
д) фосфоролиз
е) гликонеогенез
8. Мына процестерді энергетикалы эффектісі: С6 Н2О6- 2СН3-СНОН-СООН
а) 3 АТФ в) 12 АТФ с) 8 АТФ д) 2 АТФ е) 15АТФ
9. Гликонеогенез реакциясына тспейді:
а) пируват
в) лактат
с) глицирин
д) аминышылдар
е) май ышылы
10. Гликолиз процесінде субстратты фосфорлану нтижесінде синтезделетін АТФ саны:
а) 38 в) 30 с) 6 д) 4 е) 0
11. Глюкозаны аэробты тотыуында (Кребс айналымы) 3-ші этапа кіретін субстрат:
а) цитрат
в) пируват
с) оксолоцетат
д) лактат
е) изоцитат
12. То ішекте кмірсу тотыанда тізіледі:
а) органикалы ышылдар
в) индол, скатол
с) фенол, крезол
д) путресцин, кодоверин
е) Н2S1 меркаптон
13. Ст бездерінде синтезделетін дисахарид:
а) сахароза
в) мальтоза
с) лактоза
д) целюлоза
е) седогептулоза
14. Гликоген гидролизі німі болып табылады:.
а) глюкоза-6-фосфат
в) глюкоза-1-фосфат
с) глюкоза
д) фруктоза-6-фосфат е) рибоза-5-фосфат
15. Гликолиз процессінде, гексокиназа ферментіне … аллостерлік ингибиторлы серін тигізе алады.