Ксіпорындаы жоспарлау сызбансасы

Ндірісті жоспарлау ызметіні рылымы мен ызметтері

Ксіпорын кызметін жоспарлау мен басару ндірістік менеджментті келесі ызметтерімен тыыз байланысты:

- масатты тадау;

- ресурстарды аныктау;

- дерісті йымдастыру;

- оларды орындалуына баылау жасау;

- жмыстарды йлестіру;

- койылан міндетке тзету енгізу;

- мамандарды ынталандыру;

- жалаы тлеу т.б.

Аталан ызметтерді орындалуына кптеген санаттаы кызметкерлер - барлы басару дегейіні басшылары экономист-менеджерлер, жоспарлаушы, атарушылар т.б. з лесгерін осады. Жоары дегейдегі басшыларды негізгі ызметі - ксіспорын дамуыны бірттас стратегиясын ру немесе жоспарлау масатын негіздеу, масата жетуді негізгі дістерін тадау, жоспар руды дістері мен технологиясын анытау. Баса иерархиялы дегейдегі басшылар, сонымен атар жоспарлау ызметіні мамандары аымды жне тактикалык жоспарларды зірлейді. Оларды ызметіне кэсіпорыннын сырты жэне ішкі ортасын талдау, блімшелерді келешектегі дамуына болжам жасау, кажетті ресурстарды, жоспарлы крсеткіштерді есептеу жне баалау жатады.

Жоспарлау кызметіні мамандары жоары дегейдегі басшыларымен біріге отырып, фирма стратегиясын руа, экономикалы масатты тадауа, оны негіздеуге, нормативті базаларды руа, ксіпорынны аржылы нтижелерін талдауа жне баалауга, сонымен катар менеджерлермен біріге отырып ксіпорынны дамуына болжам жасауа катысады.

Ксіпорынны жоспарлы-экономикалык жмыстарын йымдастыру кбінесе ксіпорынны млшері, нім ндіру сипаты, меншік трі жне нарытаы орнына байланысты болады.

Шаын ксіпорында басарушылы кызметтер иерархиялык дегей бойынша тере блінбейді, жоары дегейдегі басшылар ндірісті жоспарлау мен йымдастыруды барлык блімдерін з бетінше анытайды.

Ал орта жне ірі ксіпорында стратегиялык, тактикалык жне кнтізбелік жоспарлар йымдык рылыма міндеттерді жым арасында блуге, йымдастыруды барлы ызметін баылау жне йлестіруге сйкес жргізіледі. Мнда жоспарлау мселесі бойынша ызметкерлерді наты негізделген сыныстары есепке алынады.

Ксіпорынды баскару крылымы:

- Сызыты рылым ретінде жйелі рылымды блімдерді айтуа болады: бас директор - бас экономист - жоспарлы-экономикалы басару - жоспарлы-аржылы баскару - аржы блімі - жоспарлы-есептеу блімі.

- Функционалды рылымда шешім кабылдау жне бйры- тапсырмалар беру кезінде наты ызметтерге атысы бар блімдер жмылдырады.

азіргі кезде басаруды йымды рылымына девизионалды, німділік, матрицалы, жобалы, т.б. рылымдар кіреді.

Басаруды йымды рылымын жетілдіру факторлары

Сырткы факторлар:

- нім (кызмет), нтиже трі.

- ызмет немесе ресурстарды трлері.

- Нары жне клиент топтары.

Негізгі ішкі факторлара рбір жетекші немесе менеджерді кілеттілігіні дегейімен байланысты баскаруды орталыктандыру немесе орталыктан босату аидасы кіреді.

Ксіпорындаы жоспарлау сызбансасы

Тжірибеде жоспар ру баытындаы жмыстарды йымдастыруды 3 сызбансасы бар:

- жоарыдан тмен арай;

- тменнен жоарыа арай;

- карсы жоспарлау.

Біркатар ірі жне орта орталытандырылан ксіпорында жоарыдан тмен жоспарлау сызбансасын пайдаланады Бл діс бойынша жоспарлы стратегиялар басаруды жоары дегейінде рылады - масаттар, негізгі баыттар жне ксіпорынны дамуыны басты міндеттері, оларды жзеге асыру механизмдері аныкталады. Содан кейін бл максаттар, міндеттер мен крсеткіштер ксіпорын тменгі дегейдегі басшыларыны жоспарына толы (детальды), натыланан трде енеді. Жоспарлы тапсырмаларды накты орындаушы тлаларды малдауынан кейін, ксіпорынны жоары дегейдегі басшылары бекітеді.

Тменнен жоары арай жоспарлау блімшелерді жоспары аркылы жергілікті жоспардан жалпы жоспара келісімдер, толытырулар жне тзетулер арылы жзеге асырылады. Мнда кп жадайда белгілі бір масатты жне стратегияны ксіпорын блімшелері рады, біра идея жоары дегейде пайда болады.

арсы жоспарлау алдыы екі дісті біріктіреді. Жоарыдан тмен арай баытталан дерісте басты масат бойынша алдын ала жоспар зірленіп, ксіпорынды басару дегейіндегі жалпы жоспар рылады.Тменгі дегейдегі блім басшылары осы жоспарларды нактылайды. Осыдан кейін жоспарлауды тменнен жоарыа карай кері баыты басталады. Мнда жоспара аса тиімді шешімдер енгізіліп, жоспарлауды бірттас объектісініи блімдері арасында айшылытар мен келісе алмаушылытар жойылады. р трлі жадайлара байланысты жоспарды малдау дерісі бірнеше рет айталануы ммкін.

Миссия - ксіпорынны ысаша сипатгамасы, оны негізгі масаттарыны негізделуі, рекет ету аясы, леуметтік мселелерді шешудегі рлі мен іс-рекет нормасы.

Масат - ксіпорынны келешекте алаан жадайы, оны кызметкерлеріні мінез-клы мен рекетету мотиві.