Халыаралы туризмні азіргі даму тенденциясы

Емтихан билеті

ХХ асырды 80-ші жылдары батыс Еуропаны мемлекеттеріні туристтік сранысында жаа тенденциялар пайда болды. Олар экономикалы жне леуметтік факторлар трысынан туындады, сондай-а азіргі адамдарды психологиясыны згеруімен де байланысты еді. Туристтік ттынушылыты рылымына басты серін тигізгені экономикалы конеъюктураны нашарлауы болды. Индустриясы дамыан елдердегі тоырау жмыссыздыты санын кбейтті. Сонымен атар, негізгі туристтік ызметті пайдалнушылара – оамны орта буынына да серін тигізді, олар бос уаытын дрыс пайдалануды жолдарын іздеуге мжбр болды.

Экономикалы конъюктурадаы нашарлау леуметтік сфераны згертті, ол з ретінде туристтік сраныса серін тигізді. Зейнеткерлікке шыу жасы тмендетілді, демалыс уаыты зартылды, апталы жмыс мерзімі ысарып, икемді жмыс кестесі егізілді. Бны барлыы халыты бос уаытын зартты жне туристтік ызметті пайдалнушыларды санын кбейтті. Осындай жадайда туристтік ызметті потенциалды ттынушыларыны шеберіні кееюі бірінші тенденция болып табылады. Халыаралы туризмні екінші тенденциясы – егде адамдарды туристтік сранысыны кееюі. Соларды ішінен толыыра зейнеткерлік жаса тоталы, йткені егде адамдар жиі туристтік белсенділік крсетеді. Зейнеткерлік жас дамыан елдерді кбінде 60-65 жас аралыында болады. Экономикалы тмендеуге байланысты кейбір ндіріс орындары аражат дадарысына шырады, сондытан да 60 жаса толан адамдарды да, толуа таяандарды да зейнеткерлік демалыса жіберуге мжбр болды. Блар наыз мыты, немі озалыстаы адамдар, оларды бос уаыты мол жне сапар шегуге р уаыттада дайын болды. Олар ішкі жне халыаралы туризм нарыны дамуына з лестерін осты. Бгінгі кнде егде туристтер – тжіребиесі мол саяхаттанушылар. мірге ызыы басылмаан, тынымсыз адамдар, кейде ызы оиа мен ауіпке толы сапарлара да шыады: шаымен таудан сыранау, брыраан зендермен айы есу, шл даламен саяхат жасау жне т.б.

азіргі егде адамдарды туристтік сранысы здеріні 10 жне 20 жыл брыы атарларыны сранысынан ерекше болып келеді. Брыы аталарына араанда олар батыл да, айратты келеді.

Мгедек егде адамдар да саяхаттап, зіне жаа сезім, сер алысы келеді, біра оан ммкіндіктері жо. Мндай категориядаылара арналан «тртінші жастаылара» атты бадарлама бойынша арнайы рылымымен Данияда «Дайнэдж Ассоциэшн», Нидерландыда «Сенье Ваканти План», Швейцияда «Свериджес Пенсионарсфорбинд» атты демалыс клубтары жмыс істейді.

Осындай факторлар туристтік ттынушылыты ілгері жылжытты. Жалпы экономикалы жадайды нашарлауымен жне бос уаыт млшеріні лаюына байланысты халыты рекреациялы сипатында келесі тенденциялар байалады – демалыс уаытыны блшектелуі жне ыса мерзімдік сапарды кбеюі. ХХ асырды 80-ші жылдарыны басында Авсрияда жне лыбританияда халыты 20 % демалыса жазда жне ыста шыып трды, ал 10 % жылына ш жне одан да арты саяхата шыып трды. Осындай жадайлар Германия, Италия жне баса да Еуропаны дамыан елдерінде байалды. Турлар ыса, біра жиі болып трды. Батыс елдеріні дебиеттерінде бан «зілісті саяхат» деген ат берілді. «зілісті саяхат» туристтік фирмалар шін те тиімді болып отыр. йткені ыса мерзімдік саяхатты бір кні жай саяхат кнінен едуір жоары. Онымен атар «зілісті саяхатты» адамдар жыл бойы пайдалнылады, ол туристтік саладаы иын мселелрді шещуге ммкіндік тызады (маусымды кезедегі она й жне клік мселелерін жеілдетеді). Батыс Еуропаны халытары демалыс жне мейрам кндеріндегі маршруттарды жиі пайдаланады. Олар крме, мражай, галерея жне дкендерді аралап, экскурсия жасауды натады. лтты саяжайларда уик-энд ткізеді немесе жаын жерлердегі фестиваль, карнавал, ртрлі таамдарды дмін анытауа атысады.

Батыс Еуропаны нарына ыса мерзімдік сапара туристерді жеткізушілер негізінен Германия мен лыбритания болып отыр. 1993 жылы бл екеуіні лесіне 35 жне 10 % келді. Оларды кбісі Франция, Австрия жне Германияда уаытын ткізеді. ыса мерзімдік келушілер жаынан бірінші орынды Франция алады. Ол жаын туризмді дамыта отырып, уаытша ыса мерзімге келушілерді Германиядан, лыбританиядан, Бельгиядан, Испаниядан жне Италиядан абылдайды.

Демалуды трінде де тамырымен згерістер енуде. «Кіл ктеру мен озалыса ызыушылыты жарылысы» келесі тенденция болып табылады. Жаажайжа жатып пассивті уаыт ткізу, демалысты ткізуді кп тараан трі болса да, бірті-е-бірте жаа талаптара орын беруде. Брыы «ш S» («Sea-Sun-Sand») – теіз — кн – жаажайды орнына жаа формула «ш L» (Lore-Landscape-Leisure) – лтты салт-дстр – пейзаж – бос уаыт келуде. Бл жаа ндылыа сйкес келіп, адам психологиясында бекітілуде, азіргі туристі ойын жне мінез-лын білдіреді.

Кнделікті аиат пен шындытан алмау шін турист жергілікті колоритке ынталанады, баса халыты трмысын, дет-рпын, мдениетіндегі ерекшеліктерді білуге тырысады. Сонымен атар, белсенді демалып, кш-уатын алпына келтіруге мтылады.