Шартты жне шартсыз блок –схемалар.

Алгоритмдік тіл алгоритмдік символдарды пайдаланып, берілген алгоритмді ышамды трде жазуа келтіреді. Алгоритмдік тіл – алгоритмді жазуа жне оны пайдаланып программа руа арналан тіл. Кез-келген тіл сияты ол символдар жиынтыынан (алфавит), алгоритмдерді жазу ережелерінен (синтаксис) жне жазуларды тсіндіру мтіндерінен (семантика) трады.

Мселені ЭЕМ кмегімен шешу шін шындыында, компьютерге тсінікті программалау тілінде, мысалы, QBasіc, Turbo Pascal, т.б. программа жазу керек. Программа - компьютерге тсінікті тілде жазылан алгоритм, олай болса алгоритмді ойша пысытап алып, ажетті программалау тілінде программа жазудан бастауа да болады, біз осыан мтылуымыз керек. Кп жадайда программалаушылар программалауды технологияларын игеру жолын алгоритмні блок-схемасын рудан бастайды, бл алгоритм рылымында ате кетпеуін баылауа ммкіндік береді.

Блок-схема трызу кезінде блоктарды олданылады (сызбалар). Блоктар шартты жне шартсыз деп екі топа блінеді. Шартсыз блоктар - есептеу-меншіктеуді атаратын арифметикалы блок, мліметтерді енгізу, баспаа беру жне есептеуді бастау жне аятау блоктарынан трады.

Шартты блок алгоритмде шарта байланысты тарматалуды немесе айталануды крсету шін олданылады.

Алгоритмде колданылатын негізгі блоктара тоталайы. р блок з ызметін атарып, р алай салынады.

 

Алгортмні негізі деп берілген бастапы деректерді нтижелі деректерге деу процесін айтуа да болдаы. Кейбір деректерді мерзімдік деп пайдаланады.

2. Деректерді типін анытау шін біріншіден алгоримде олданылатын амалдарды ай объектіге тиісті екенін анытайды.

Есептеу техниканы дамуы деректерді ролін жне оларды дрыс йымдастыруын аны крсетеді. Компьютерді асиетіні біреуі – лкен клемді апараттарды сатау, деу. делетін апарат наты лемні зіндісі болып крсетіледі. Мысалы, кейбір йымны ызметкерлер тізімі бірнеше деректерден рылады – олар аты-жні, ызметі, мекен-жайы т.б. ойылан мселені шешу шін біріншіден осы апаратты крсету тсілін тадайды, екіншіден олданылатын деректер жиынын тадайды. азіргі заманы есептеу техниканы жне программалы ралдарды дамуына байланысты деректерді арапайым типтерімен атар крделі типтер де пайдаланады. Бндай типтер арапайым типтерді бірлескен (структураланан) типін райды. Олараа жиындар, жазбалар, файлдар жатызылады. Кейде программист деректерді динамикалы структураларын олданады, оларды сатайтын жады программаны орындалу кезінде блінеді, олара сызыты тізімдер, стектер, графтар жатызылады. Мндай типтер объектіге баытталан программалауда жиі олданылады.

Базалы типтерге наты, бтін, кешенді, логикалы деректерді типтері жатады. Информатикада кез келген траты, айнымалы, рнек немесе функция деттегідей бір типке жатады. Деректі типі осы траты ма, айнымалы ма, рнек па немесе функция абылдайтын мндер жиынын сипаттайды. Алгоритм ру кезінде р типті зіні олдайтын операцияларын есте сатайды. Мысалы, бтін сандармен осу, алу, кбейту амалдары орындалады. Ал блу амалы екі операцияа блінеді деп айтады: 1) бір санды екіншісіне блген кездегі бтін блігін анытау; 2) бір санды екіншісіне блген кездегі алдыты анытау.

Компьютерде пайдаланатын бтін сандарды асиеттері арифметикадаы бтін сандарды асиеттеріне сай. Тек диапазон шенелгендігі ана программа ру кезінде есепке алынады, йткені р компьютерлік жйені зіне жарамды диапазон болады – е лкен М+ жарамды бтін саны жне е кіші М-. детте М+ + 1 = М-- - 1 = М+). Бл бтін сандарды асиеті компьютер жадысындаы сандарды кодтауа арналан яшытар ерекшеліктеріне байланысты.

Мтіндік (литерлік) тип деректі реттелгенін білдіреді. Мтіндік деректі тырнаша (немесе апостроф) арылы крсетеді 'а' < 'b', 'b' < 'с', 'с' < 'd'. р символды санды коды бар жне оны реттелуі сол кода сйкес жргізіледі. Мтіндік деректерге лайы орындалатын жалыз амал конкатенция (жолдарды осу), яни 'abcd' + 'efg' = 'abcdefg'.

Логикалы деректерге тек екі мнді абылдайтын деректер жатады. Ол мндер аиат «true» жне жалан «false». Логикалы типті деректерге конъюнкция (логикалы «жне», «and»), дизъюнкция (логикалы «немесе», «or»), терістеу (логикалы «не», «not») амалдары олданылады. Кейде импликация («егер»), эквиваленция («егер де жне тек егер де») т.б. амалдары олданылады. Логикалы амалдарды аиат кестесін тменде крсетеміз.

Баылау сратары:

1.Деректерді типін анытау шін алгоримде олданылатын андай амалдар бар?

2. Алгоритмде колданылатын негізгі блоктарды ата?