Таырып. Жоба рылымы.

 

Жоспары:

1. Кодты деу терезесі.

2. Жоба менеджері.

3. Нысандар бтаы терезесі.

 

1. Кодты деу терезесі.Бл терезені таырыбы терезе жктелгенде Unit1 болады. Кодты деу терезесінде бірден бірнеше файл ашы бола алады. рбір ашылан файл жеке бетте орналасады да, оны аты жоары блігінде крсетіледі. Егер Сізді бадарламаызда ш терезе болса, онда олар жмыс барысында ш модульмен (Unit)рекеттеседі. Осы ш модульді шеуі де кодты деу терезесінде пайда болады. Код терезесінде ттынушы бадарламаны мтінін тікелей жазады. Мтін блігі бірнеше бліктерге блінеді. Олар процедуралар мен бадарламалар деп аталады жне бір-бірінен блек жмыс жасайды. Ттынушы жмысты негізгі блігін осы блімде атарады. Мнда //, { }, * *- кейін жазылан сздер комментарий деп аталады. Комментарий орындалмайды, ол тсініктеме жазу шін олданылады. Паскаль тілінен ерекшелігі мнда класс типін пайдалану керек.

unit Unit1; {модульді басы мен аты}

 

interface{интерфейс блімі басталады}

 

uses{осымша олданан модульдер аты}

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, StdCtrls;

 

Type{форма класын жариялау}

TForm1 = class(TForm)

Button1: TButton;

procedure Button1Click(Sender: TObject);

private{класты ішкі блігі}

{ Private declarations }Мнда осы форма класына кіретін траты, айнымалыларды, функция, процедураларды жариялауа болады, олар баса модульдерден крінбейді.

Public// класты ашы блігі

{ Public declarations } Мнда баса модульдерден крінетін осы форма класына кіретін траты, айнымалыларды, функция, процедураларды жариялауа болады.

end;

var{айнымалыларды жариялап, сипаттау блігі}

Form1: TForm1; {осы форма класына кірмейтін траты, айнымалыларды, функция, процедураларды жариялауа болады}

Implementation

{модульді орындалатын блігі}

{$R *.dfm}

 

procedureTForm1.Button1Click(Sender: TObject);

Begin

орындалатын іс-рекетті – бадарлама денесі

end;

End.

Тстер палитрасынан оан элементтерді орналастыранда ол терезе алдын ала кркемделеді. Жобада тек бір ана басты терезе болуы керек. Ал, баса терезелер оан осымша болады.

Бадарламаны орындау.Енді осымшаны орындауа кірісейік. Бл рекетті саймандар татасынан батырмасын, мзір атарындаы Выполнитьмірін немесе F9 басу арылы жзеге асыруа болады. Алдымен компиляция жреді, яни процессор бастапы бадарламаны машина тіліне аударады. Сонан со бадарлама орындалуа кіріседі. /Егер бадарламаны жазылуында синтаксистік ате болса, онда ате туралы хабар шыады/. Нтижесінде ЕХЕ файл жасалады. Ары арай, атесіз болан жадайда бл файл орындалуа жіберіледі. Бадарлама орындалуы кезінде Delphi-дегі барлы терезелерді орнында тек бір терезе – кодты деу терезесі алады.

 

2. Жоба менеджері.Бл терезеде жобаны жалпы рылымы крсетіледі. Маус крсеткішімен «+» табасына басып, тізімді ашуа болады. Мнда жоба туралы жалпы апарат, жобаны барлы файлдары мен сырты модульдері жайлы апарат болады. Project.exe1блімін ерекшелеп, жанама мзірді шаырады. Онда жобаны сатауа, атын згертуге, бастапы файлды арауа, жоба элементін жоюа немесе осуа болады.

3. Нысандар бтаы терезесі.Мнда пішін бетіне тсірілген рбір лементті шар белгісі орналасады. Суреттегі нысандар бтаы терезесінде Форма1-ді ішіндегі нысандар: 1 батырма, 2 батырма, белгі 1, радиобатырма 1 крсетілген. Егер бадарлама орындау барысында осы нысандарды асиеттерін згерту керек болса, осы белгілерді шерту арылы орындауа болады.

 

Баылау сратары:

1. Бадарлама алай орындалады?

2. Негізгі терезесі андай компоненттерден трады?

3. Стандартты компоненттерге айсысы жатады?

4. Нысандар бтаындаы терезеде не крсетіледі?

Таырып. Модульдер.

Жоспары:

1. Модуль рылымы.

2. Модульдерді Delphi ортасында деу.

1. Модуль рылымы. Модульдер – бл программа фрагменттерін орналастыруа арналан программалы бірліктер. Ондаы программалы кодты кмегімен программаны барлы жретін жаы жзеге асады.

Кез келген модульді рылымы тмендегідей:

· Таырып;

· Интерфейсті хабарлау секциясы;

· Орындау (жзеге асыру) секциясы;

· Терминатор.

Таырып Unit ызметші сзінен басталады, одан кейін модульді аты жазылып, нктелі тір ойылады. Интерфейсті хабарлау блімі interface сзінен басталады; орындау секциясы implementation сзінен басталады. Модульді терминаторы соына end сзінен кейін нкте ойылан. Тмендегі программа фрагменті дрыс жазылан модульді варианты болып табылады:

Unit Unit1;

Interface // интерфейсті хабарлау секциясы

Implementation // орындау секциясы

End.

Интерфейсті хабарлау секциясында программалы элементтер (типтер, кластар, процедуралар мен функциялар) сипатталады, олар баса программалы модульдерге де крінеді, ал орындау секциясында бл элементтерді жмыс істеу механизмдері ашылды. Модульді екі секцияа блу бір программаны ішіндегі жеке бліктеріні арасында алгоритммен алмасуды ыайлы механизмін амтамасыз етеді. Сонымен атар, бл программистерді арасында программа алмасу ызметін жзеге асырады.

Компилияцияланан, баса бір программист ран модульді алып, екінші програмист оны тек интерфейстік блігіне кіруге ммкіндік алады. Хабарланан процедураларды, функцияларды, кластарды орындау детальдары орындау секциясында жасырылан жне ол баса модульдер шін ммкін емес.

Код терезесіндегі Unit1 ойымтасын тышанмен белгілеіз, тмендегідей мтінді кресіз:

Unit Unit1;

Interface

Uses Windows, Messages, SysUtils, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs, StdCtrls, Buttons, ExtCtrls;

Type

TfmExemple= class (Tform)

Panel1: Tpanel;

BbRun: TbitBtn;

BbClose: TbitBtn;

Edinput: Tedit;

LbOutput : Tlabel;

MmOutput: Tmemo;

Private {Private declarations}

Public

{Private declarations}

End;

Var fmExample:TfmExample;

Implementation

{SR*.DFM}

End.

Осы мтінні брі Delphi-де рылан, біра файл жобадан айырмашылыы программист программаа ажетті басару ммкіндігін бере отырып, оны згерте алады. Интерфейс секциясында бір тип (TfmExample класы) жне бір объект (fmExample айнымалысы) сипатталан.

Класты сипаттамасы:

TFmExample=class(Tform)

Panel1:Tpanel;

BBRun:TbitBtn;

BBclose:TbitBtn;

Edinput:Tedit;

LbOuutput:Tlabel;

mmOutput:Tmemo;

Private {Private Declarations}

Public {Public Declaration}

End;

Кріп отыранымыздай, Delphi-ді аса уатты ммкіндіктерін жзеге асыратын негізгі ралды ролін класстар атарады. Класс объектілер рылатын лгі болып табылады жне керісінше, объект – бл класты (жзеге асыратын немесе орындайтын ) экземпляр.

2. Модульдерді Delphi ортасында деу.

Object Pascal тілінде лгілерді руа арналан элементтер типтер деп аталады, сйтіп, Texample1 класы – бл тип. Хабарланатын блікте оны алдында type ызметші сзі тр, ол компилятора типтерді сипаттау бліміні басталатынын крсетеді.

Стандартты Tform класы Windows терезесін руа жне басаруа ажеттіні брін орындайды.

TFmExample=class(Tform)

Жолы TFmExample класыны осы кластан туындаанын крсетеді, class ызметші сзінен кейін жашаны ішінде аталы класты аты крсетілген.

Аталы класты барлы асиеттеріні класс- рпаа мрагерлік асиетпен туі жне жаа ммкіндіктермен кеейтілуі, объектілі бадарланан программалауды негізгі принциптеріні бірі болып табылады. Мрагерден жаа мрагер пайда болады, ол осымша программалы дайындытар трінде амтылады. Нтижесінде тарматалан иерархиялы кластар рылады, оны е басында Tobjectарапайым класы орналасады (Delphi-дегі алан барлы кластан осы кластан туындайды), ал иерархияны е тменгі баспалдаында – негізгі проблеманы шешетін класс- рпатар орналасады.

FmExample объектісі программа элементіне формальды трде атысты болып есептеледі, ол айнымалылар деп аталады. Сондытан бл объектіні хабарлауды алдында var ызметші сзі орналасады.

Unit <атауы>;

interface

<интерфейстік блігі>

implementation

< интерфейстік блігі >

initialization < инициалданатын блігі>

finalization

<аятау блігі>

end.

Unit – бос емес сз (бірлік); модуль таырыбы басталады; <атауы> - модуль атауы (дрысидентификатор); interface – бос емес сз (интерфейс); модульді интерфестік блігін бастайды; implementation – бос емес сз (орындау); орындалатын блікті басатйды; initialization –бос емес сз (инициация); finalization – бос емес сз (соы); соы модульді аятау; end – бос емес сз – модуль соыны белгісі.

 

Баылау сратары:

1. Модуль деген не?

2. Модульді таырыбы алай басталады?

3. Жеке модульдерді ата.

4. Модульдегі типтерді ата.