III. Жаа материалды тсіндіру.

СD<AB (АВ жне СD кесінділері)

лшем бірлігі ретінде кіші кесіндіні аламыз. А нктесінен бастап АВ кесіндісін СD кесіндісі арылы лшейміз. лшеу СD кесіндісінен кіші РВ кесіндісі аланша жргізіледі.

Нтижесінде РВ < СD кесіндісін аламыз. СD кесіндісін бірдей 10 блікке блеміз. Оны оннан бір блігін РВ кесіндісінде лшейміз.

лшеу СD кесіндісіні блігінен кіші Р1В кесіндісі алды болып аланша жргізіледі. Сурет бойынша Р1В кесіндісі СD кесіндісіні блігін бес рет лшегенде шыады. Жаа Р1В кесіндісін СD кесіндісіні блігінен кіші Р2В кесіндісі алды болып алана дейін СD кесіндісіні блігімен лшейміз. лшеуді осылай жаластыра беруге болады. Мндай лшеу нтижесіні ш жадайы бар.

1-жадай. лшеу андай да бір адамда аяталып, нтижесінде рационал сан шыады.

2-жадай. лшеу шексіз жаласады жне нтижесінде шексіз периодты онды блшек шыады.

3-жадай. лшеу шексіз жаласады, нтижесінде шексіз периодты емес онды блшек шыады.

1-мысал. Рационал сандарды арасында квадраты 2-ге те санны болмайтынын длелдейік.

Д/еу: арсы жоримыз. Яни сондай сан бар дейік. Ол санды ысартылмайтын блшек трінде жазамыз. Екінші дрежеге шыарамыз. =2 немесе . 2n2 –жп сан, демек m2 саны да жп сан. Ендеше m саныны зі де жп боланы. m жп санын m=2k (к бтін сан) трінде жазуа болады. Енді осы мнді тедігіне ойса, (2k)2 немесе немесе аламыз. 2k2 саны жп сан, ендеше n2 саны да жп. Нтижесінде блшегіні алымы жне блімі жп сандар болады, яни блшек ысартылады. Бл блшегіні ысартылмайтын блшек екенінен айшы. Демек, квадраты 2-ге те рационал сан бар деген жорамал ате.

А-ма: Кез келген шекті периодты емес онды блшек иррационал сан деп аталады.

Мысалы: саны.

А-ма: Барлы рационал жне иррационал сандар наты сандар жиынын райды.

Наты сандар жиынын сан тзуі деп атайды. Координаталы тзу – сан тзуіні геометриялы моделі. Наты сандарды геометриялы кескінін крсету шін тзу жргізіп, ол тзуде: 1)о баыт, 2) сана басы, 3) бірлік кесінді алынады. Осылайша салынан тзу сан осі деп аталады.

 

 


IV. Жаа материалды тсінгенін тексеру.

№1, №2, № 5, №6

 

V. орытынды

1. Рационал сан дегеніміз?

2. Иррационал сан деген не?

3. Наты сандар деген не?

VI. й жмысы.№3, №4

VII. Баалау.

 


Алгебра 9сынып

Мерзімі:

 

Сабаты таырыбы: “Екі айнымалысы бар сызыты тедеу ”

Сабаты масаты: а) білімділік: Оушыларды екі айнымалысы бар сызыты тедеуді шешуге

йрету;

) дамытушылы: Екі айнымалысы бар сызыты тедеу, сызыты функция

ымдарын дамыту;

б) трбиелік: Оушыларды шыдамдылыа трбиелеу.

Сабаты трі: Жаа саба

Крнекі рал-жабдытар:

діс тсілдер: баяндау, есептер шыару

Сабаты барысы:

1.йымдастыру кезеі

2. й тапсырмасын тексеру

3. Жаа материалды тсіндіру

Анытама. (1) тріндегі тедеуді екі айнымалысы бар сызыты тедеу деп атайды, мндаы -айнымалылар, - наты сандар жне мен бір мезгілде нлге те емес.

Екі айнымалысы бар сызыты тедеуге мысал ретінде т.с.с келтіруге болады. Ал тедеуі екі айнымалысы бар сызыты тедеу болмайды, себебі бірінші осылыштаы айнымалыны дреже крсеткіштеріні осындысы 2-ге те.

Мысал. Екі кршіде 15 жылы болан. райсысында неше жылыдан болан?

Шешуі.

Бірінші кршіде 1 жылы болса, екіншісінде 14, бірінші кршіде 2 жылы болса, екіншісінде 13жылы болады, осылай кете береді. Нтижесінде біз айнымалыларыны келесі шекті жиынын табамыз:

Анытама. Тедеуді анааттандыратын кез келген сандар жбы екі айнымалысы бар сызыты тедеуді шешімі деп аталады.

Теорема. Егер тедеуді екі жаына да бірдей санды немесе айнымалыларды барлы маынасында мндері болатын рнекті осса, онда берілген тедеуге мндес тедеу шыады.

1-салдар. Егер тедеуді екі жа блігінде де бірдей сандар бар болса, онда оларды ескермеуге болады.

2-салдар. Тедеуді кез келген осылышын оны бір жа блігінен екінші жа блігіне арама-арсы табамен кшіруге болады.

Теорема. Егер тедеуді екі жа блігін де нлден згеше сана немесе айнымалыны кез келген мнінде нлге те емес жне маынасы болатын рнекке кбейтсе, онда берілген тедеуге мндес тедеу шыады.

1-салдар. Тедеуді екі жа блігін де – 1-ге кбейтіп, оны барлы мшелеріні табаларын арама-арсы табаа згертуге болады.

2-салдар. Блшек коэффициенттері бар тедеуді екі жа блігін де блшек коэффициенттерді орта бліміне кбейтіп, бтін коэффициентті мндес тедеуге згертуге болады.

 

4. Есептер шыару

 

№11

 

1) 2)

№12

1) 2)

 

№13

 

5. Сабаты орытындылау

6. Оушыларды баалау

7. йге тапсырма: №1-6

 

 


Алгебра – 10

Мерзімі:

 

Сабаты таырыбы: “Функция, Санды функция ны аныталу облысы, мндер

облысы.Функцияны берілу тсілдері ”

Сабаты масаты: а) білімділік: Оушылара функция туралы ым беру, функцияны аныталу

облысы, мндеріні облысы туралы толы тсінік беру;

) дамытушылы: Функция, функцияны аныталу облысы, мндеріні облысы,

екі айнымалысы бар тедеу ымдарын дамыту;

б) трбиелік: Оушыларды графиктерді сауатты сыза білуге трбиелеу.

Сабаты трі: Жаа саба

Крнекі рал-жабдытар:

діс тсілдер: баяндау, есептер шыару

Сабаты барысы:

1.йымдастыру кезеі

2. й тапсырмасын тексеру

3. Жаа материалды тсіндіру

Анытама.Кез келген жадайда, тек ана бір санды мнді ана абылдайтын шаманы абсолют траты шама деп атайды.

Мысалы, кез келген шбрышты ішкі брыштарыны осындысы -а те.

Анытама.Берілген жадайда ана траты, толы аныталан санды мнін сатайтын траты шаманы параметр деп атайды.

Анытама.ртрлі санды мндер абылдайтын шаманы айнымалы шама деп атайды.

Анытама.Х жиынындаы х-ті рбір мніне жиыныны наты бір мнін сйкес оятын ереже немесе задылы функция деп аталады.

Функцияны , , жне т.с.с. белгілейді.Мндаы х-туелсіз айнымалы немесе аргумент, у-туелді айнымалы немесе функция; -задылы.

 

4. Есептер шыару

 

№9

а) )

б) в)

№10 а) ) б)

в)

 

 

№11

а) ) б)

 

в)

 

№13

 

Тиісті емес Тиісті Тиісті емес Тиісті емес

 

 

5. Сабаты орытындылау

6. Оушыларды баалау

7. йге тапсырма: №1-3,4-6

 

 


Саба-1

Сабаты таырыбы:айталау. Тригонометриялы рнектерді трлендіру.

Сабаты масаты: Тригонометриялы функцияларды асиеттері мен формулаларын рнектерді трлендіру барысында олдану дістерін пысытау. лтты бірыай тестілеуде жиі олданылатын тригонометриялы тепе-тедіктер мен келтіру формулаларын олдану тсілдерін арастыру.

Сабаты міндеттері:

· Тригонометриялы рнектерді трлендіріп, есептер шыару барысында олдана білу даылары мен білімдіктерін алыптастыру.

· Тригонометриялы формулаларды мн - маынасын тсінуге, ылыми сйлеуге, оылан материалды бекітуді р трлі діс - тсілдерін олдана отырып, оушыларды сабаа деген штарлыын, есте сатау абілеттерін дамыту.

· Ойларын жинаылыпен, тиімді жеткізе білуге, ыптылыпен орындауа, жеке тла асиеттеріне баулу.

Сабаты крнектілігі: Интерактивті тата, дегейлік тапсырмалар-карточкалар, тест тапсырмалары.

Сабаты типі: айталау, жйелеу сабаы.

Оыту дісі: Дегейлеп оыту дісіні кейбір элементтерін пайдалану.

 

«Математиканы з тілі бар - ол формула»

С.В.Ковалевская

 

Сабаты барысы:

1. йымдастыру кезеі (3 мин)

2. ткенді пысытау. (5 мин)

3. Негізгі формулаларды айталау. Тапсырмаларды орындау.(20 мин)

4. Сабаты орытындылау.(15 мин)

й тапсырмасын беру. (2 мин)

1. йымдастыру кезеі:

Слемдесу; жаа оу жылымен ттытау; оушыларды сабаа дайындыын тексеру; саба масатымен таныстыру.

 

2. ткенді пысытау: а) Бірінші дегей: оушыны дегейдегі формулаларды сауатты оылуы, талдай білуі. Оушылар здеріні білетін формулаларын татада жылдам, рі дрыс жазу керек.

) Интерактивті татаны пайдалана отырып, толы формулаларды айталаймыз.

 

3. а) Екінші дегей: алгоритмдік дегей-ережені олдану алгоритмін растыру, алгоритм бойынша есептер орындау.

І – ші дегейлік тапсырма.

1) Егер жне брышы IV ширекте жатпайтын болса, онда жне ны табыдар.

жне II-ширекте жатпайтыны белгілі. жне мндерін табайы.

.

брышы ІІ ширекте жатпаандытан (берілуі бойынша косинус мні теріс сан боландытан, ол ІІІ ширекте жатады), синус функциясы теріс табалы болуы керек. Сондытан соны нтижесі ретінде синус шін теріс мнді аламыз, яни . Демек, .

2) брышыны барлы тригонометриялы функциясын аргументі -тан аспайтын функциямен ауыстырыдар.

Ол шін: деп жазайы.

Сонымен берілген брыш бір осылышы -тан аспайтын осындыа ауыстырылды. Енді тригонометриялы функцияларды сйір брышына арналан келтіру формулаларын олданамыз. Сонда:

3)рнекті е лкен мнін табыдар: е лкен мні 4.

) шінші дегей: Эвристикалы дегей – математикалы ымдарды салыстыра білу, ымдарды орта асиеттерін жинатай білу, айырмашылытарын ажырата білу.

ІІ дегейлік тапсырма.

1).Кіші о табалы аргументке келтірідер:

А)

)

а) , синус функциясыны татыын ескереміз. Сонда

) е кіші о аргументке келтіреміз. Ол шін, алдымен ты трлендірейік, яни Сондытан

2) жне ; болса, онда алан ш тригонометриялы функцияны мндерін есептедер.

жне біле отырып, мндерін есептейік. брышы ІІ ширекке тиісті, йткені ІІ ширекте синус функциясы о табалы болып келеді. Енді тендігін олданса, немесе болады. тепе-тедігінен шыады.

тепе-тедігін олданса:

болады.

3) Есептедер:

б) Тртінші дегей: шыармашылы дегей- алан білімді жйелеу; яни ымдарды брыннан белгілі жне жаа апараттарды айыра білу.

III-ші дегейлік тапсырма:

1) рнекті мнін табыдар:

А)

)

А)

)

2) Егер жне болса, онда жне ны табыдар.

жне екенін біле отырып, жне ны табайы.

брышы ІV ширекке тиісті болады. йткені ІV ширекте тангенс функциясы теріс табалы, ал косинус функциясы о табалы. Енді жне табамыз. Ол шін:

тепе-тедігін аламыз. Одан немесе Ал болады.

тепе –тедігінен немесе аламыз.

3) жне арылы сйкесінше ны рнектедер.

ны жне арылы рнектеу шін синусты ос брышыны формуласын екі рет олданамыз:

 

Енді ны жне арылы рнектейік. Ол шін синус пен косинусты ос брышыны формуласын олданамыз. Сонда

4. орытынды. райсысы 5 тапсырмадан рылан ш дегейлік тапсырма интерактивті татада беріледі.

Белгіленген уаыттан со, оушылар бірін – бірі тексеру шін жмыстарын алмастырады

Тестті жауаптары крсетіледі.

Тексерушілер дрыс жауапа «+», ате жауапа «-» табасын ояды.

 

Баалау: Балды шкала татада крсетіледі. р оушы зіне баа ояды. Оны процентін есептеп баасы ойылады. Баалау балды жйемен жргізіледі.

 

Дегейлік тапсырма:

І дегейлік тапсырма:

1) рнекті ышамда:

2) болса, ті тап.

3) Есепте: .

ІI дегейлік тапсырма:

1) рнекті ышамда:

2) , деп алып, ні аныта.

3) Тебе-тедікті длелде:

ІІI дегейлік тапсырма:

1) Тебе-тедікті длелде:

2) рнекті е кіші мнін тап:

3) рнекті ышамда:

Дегейлік тестік тапсырма:

І дегей:

1) рнекті мнін табыыз.

а) ; ) ; б)1; в) ;

2) рнекті ышамда:

а) ; ) ; б) ; в)- ;

3) рнекті мнін тап:

а) 1; ) ; б) ; в)

4) Блшекті ысартыдар:

а) ; ) ; б) ; в)1

5) Есепте:

а) ; ) -0,5; б) ; в) 2

ІІ дегей:

1) деп алып рнегіні мнін тап.

а) -8; ) 2; б) 4; в) 5

2) рнекті ышамда:

а) ; )0; б)1; в) 3

3) Блшекті ысарт:

а) ; ) ; б) ; в)

4) Есепте:

а) ; ) - ; б) ; в) 8

5) рнегін тріне келтір.

а) )- б) в)

ІІІ дегей:

1) рнекті ышамда:

а) ) б) - в) -

2) рнекті мнін тап:

а) ) б) в)

3) деп алып ні анытадар.

а) ) ; б) 26; в) 1

4) рнекті ышамда:

а) ; ) ; б) ; в)

5) Кестені олданбай ті мнін есепте.

а) ; ) ; б) в) 1

Дегейлік тестік тапсырманы жауаптары:

 
І дегей а в А б
ІІ дегей б б а Б а
ІІІ дегей б В

 

Баалау: Баалау балды жйемен жреді.

А дегейіні рбір есебі 1 балл

Б дегейіні рбір есебі 2 балл

С дегейіні рбір есебі 2,5 балл

 

р оушы дптерлеріне анша балл жинаанын жазып отырады. Е жоары балл 22 балл. Осы балды 50-60 % - «3»

66-86 % - «4»

87-100% - «5»

йге тапсырма: тест жинатарынан р дегейден 3 есептен.