Тербелмелі станок жайлы жалпы млімет
КІРІСПЕ
Мнайа туелділіктен арылуа мтылу рекеттеріне арамастан, мнай-газ кешені лі де болса азастан энергетикасыны іргетасы жне азынаа салы тсімдеріні негізгі кзі болып табылады.
Соы жылдары оны стратегиялы міндеті болып жаа кендерді жне кен орындарын игеруге енгізу есебінен де, ескі мнай нысандарын пайдалануды німділігін арттыру есебінен де мнай шыаруды тратандыру жне біртіндеп арттыру болып табылады.
Алайда, осы бір аса маызды халы шаруашылыы міндетін шешу лемде, оны ішінде азастанда да,мнай орларыны рылымыны дайы нашарлап баратындыымен, жаа орларлы сімділігіні мнай шыару арындарынан артта алуымен крделеніп отыр. Ембі, зен, аражамбас, аламас жне біратар басалары секілді, бір кездері аса ірі кен орындары тсіп жатан шыару режиміне кірген, бастапы шыарылатын орларды жоары ндірілгендігімен сипатталатын игеріп, кеш жетілдіру, шыару сатысында тр, бл ымаларды дебитіні тмендеуінен жне німді су басуды артуынан крініс тауып отыр. Кптеген кен орындарыны алды орларыны рылымында иындыпен шыарылатын орлар басым болып отыран, оларды азып шыару шыаруды шыынды технологияларын тартуды ажет етеді. лемдегі жмыс істеп тран ымаларды орыны жартысынан астамы штангалы ымалы сорап ондырыларымен (ШС) жаратандырылан. Мселен, жекелей аланда, АШ-та осы тсілменымаларды барлы орыны 85%(470 мынан астамы), Ресейде - шамамен 53% (шамамен 76 мы), азастанда шамамен 65% пайдалануланып отыр. Сол себепті ШС-ны модернизациялап соан зерртеу жмыстарын жргіздік
Жмысты нтижелері жне оларды жаалыы – жргізілген зерттеулерді нтижесінде азастанны кен орындарындамнай шыару практикасында е таралан штангалы сорапты жетегіні модернизациялауа арналан прототипі аныталды; прототипті негізінде модернизацияланан жетекті конструкциясы жасалды; модернизацияланан конструкцияны виртуалды моделі жне оны жетекті жмыса абілеттілігі мен жетілдірілу дрежесін анытауа ммкіндік берген, жмыс істеп тран макеттік лгісі жасалды; жартылай нерксіптік ондырыны жобалау шін негізгі конструкциялы параметрлер негізделді. зын жрісті жетекті жасалан конструкциясыны жаалыы Р патенттерімен расталан.
Сериялы айдаыш станоктарды сынылып отыран модернизациясы базалы нысанны конструкциясын елеулі згертусіз, тегістелген штокты жрісіні зындыын бірнеше есе арттыруа жне батырмалы сораптарды жне штангаларды ресурсын арттыруды есебінен ымаларды жндеуаралы кезеіні елеулі суіне ол жеткізуге ммкіндік береді.
Магистрантты диссертациялы таырыбына байланысты жасалан эксперименталды зерттеу жмысы
Тербелмелі станок жайлы жалпы млімет
Штангалы сораптармен ымаларды пайдалану дісіні негізіне ымаа тсірлетін іс-рекеті айтымды клемдік сораптар кіреді жне олар жер бетінде орналасан жетектеуші механизммен механикалы трде байланысан. Барлы мндай жабдытар кешені штангалы ымалы сорапты ондыры деп аталады (ШС).
Штангалы сорапты ондыры саалы жабдытан, штангалы сораптарды тізбегінен, сорапты компрессорлы бырларды тізбегінен, ымалы сораптан жне осымша жер асты ондырысынан трады. Блек жадайларда андай да бір элемент орын алмауы ммкін, сол кезде оны ызметін ШС- баса элементтері атарады.
Сорапты штангаларды тізбегі бір-бірімен брандалармен байланысан жне штангалардан ралан зекше (стержень) трінде келтірілген. Сорапты штангалар тізбегі механикалы энергияны жетек механизмінен ыманы сорабына береді. ымалы сорап (негізінен плунжерлі болып келеді) айтымды-ілгерілмелі озалатын штангаларды механикалы энергиясын абатты сйытарды жоарыа тартып шыару энергиясына трлендіреді.
Кп жадайда ШС-да жетек ретінде балансирлі тербелмелі-станоктарды олданады (Сурет 3). Балансирлі тербелмелі-станоктар массалы фундаментте (1) орналасан рамадан (2) ралан. Рамада тірек (9) орнатылып, оан топсаны кмегімен балансир (10) бекітілген, оны бір шетінде бас (12) орналасан, екінші шетінде оны шатунмен байланыстыратын топса бар. Шатун редукторды шыар білігіне бекітілген кривошиппен (5) біріктірілген. Редукторды кіру білігіне сына (клин) трізді белдікті беріліс арылы электр-озалтышы (3) жаланан. Балансирді басына штангалар тізбегі аранды ілгішті кмегімен (13) байланысады.
Сорапты аранды ілгіші сорапты штангалар тізбегін тередікте орналасан ылы сорапты плунжерлерімен жаластырады. Тізбек жеке штангалардан (17) жиналады. Штангаларды зындыы 6-дан 10 м дейін, диаметрі 12-ден 25 мм аралыында болады жне бір-бірімен муфталар (23) арылы жаласады. Жылтырлатылан штокты жоары класты тазалыпен делген беті болады жне оны бірінші немесе сальникті штанга деп атайды.
Сорапты компрессорлы бырлар тізбегі абатты сйыты жер бетіне шыарады жне саалы арматураны тередегі ылы сорапты
1-фундамент; 2-рама; 3-электр-озалтыш; 4-сына-белбеулі беріліс; 5-кривошип; 6, 8-контрасмалы жктер; 7-шатун; 9-стын; 10-балансир; 11-балансир басын бекітіп ою механизмі; 12-балансирді басы; 13-аран ілу рылысы; 14-жылтыратылан шток; 15-саалы сальник; 16-шегендеу бырларыны тізбегі; 17-штанга тізбегі; 18-СК; 19-тередік сорабы; 20-газды якорь; 21-штанганы шыдалан ныыздаышы; 22-бырлы цилиндр; 25-сорап плунжері; 26-айдау клапаны; 27-сору клапаны.
1-сурет – Штангалы ымалы сорап ондырысы (ШС)
цилиндрімен біріктіреді. Ол жеке бырлардан (18) ралан, зындытары 8-12м, диаметрі 48-114мм жне шыар жердегі бырлар буынымен біріктірілген.
СК-ды герметизациялау шін тізбек рылысыны жоары блігінде саалы сальник орнатылан. Сальник арылы жылтыратылан штанга ткізілген ыма саасыны жабдытарынан ндірілетін сйыты алып кететін жері болады жне ол арылы сйы алынады да, сзгі тор арылы ндіріске жіберіледі.
рекеті бір жаты ымалы сорапты арастырайы ІІІ. Ол СК тізбегіне жаланан цилиндрден (24) жне штанга тізбегіне жаланан плунжерден (25) трады. Айдау клапаны (26) плунжерге, ал сору клапаны (27) – цилиндрді тменгі блігінде орнатылан.
Сорапты тменгі блігінде ажетті жадайда газды IV немесе мды сйытан блетін якорь орнатылан. Газ быр сыртындаы кеістікке СК (18) жне шегендеу (16) бырлар тізбегіні арасы арылы теді, м якорьді корпусында тнып алады.
ШС-ны жмыс істеуі кезінде оан энергия электрлі озалтыштан редуктор арылы кривошипті-шатунды механизмге беріліп, оны кмегімен айналмалы озалыс штангалар тізбегіні айтымды-ілгерілмелі озалысына трленеді. Тізбекпен байланысан плунжер де айтымды-ілгерілмелі трде озалады. Плунжерді жоары арай озалысында айдау клапаны плунжерді стіндегі сйы ысымымен жабылады да, ол СК бойымен жоары ктеріледі. Сол уаытта сору клапаны ашылып, плунжерді астындаы цилиндр клемі сйыа толады.
Плунжерді тмен арай жрісі кезінде сору клапаны сйы баанасыны ысымымен жабылады да, айдау клапаны ашылып сйы плунжерді стіндегі кеістікке жиналады.стігі бетке ктерілген сйы саалы сальникті бйіріндегі брып алу тесігі арылы ндірістік коллектора жіберіледі.
Ксіпшілікті тріне немесе жекеленген ымалара байланысты ШС-ларды баса конструкциялары олданылуы ммкін.
ШС кптеген крделі жйелі тораптардан трады. Оны классификациясы 2-кестеде морфологиялы матрица ретінде келтірілген.
Морфологиялы матрицаны стігі атары жетектеушілерді трлері мен модификацияларын бейнелейді. Мнда балансирлі тербелмелі-станок (ТС), трапециялы задылыпен озалатын зын жргішті механикалы жетек, гидравликалы жне пневматикалы жетек трлері келтірілген.
Матрицаны екінші атары сааны герметизациялайтын жабдытарды рылымды бірліктерін райды. Оны бірінші баанасында ттас жылтырлатылан штогы бар саалы сальник бар, екіншісінде – уысты жылтырлатылан шток, шіншіде – тередетілген сальниктен, тртіншіде – ылы тыыздатылан сальниктен, бесіншіде – таспалы немесе шыбыты озалмалы моменттерді олданудан трады.
1-кесте– Штангалы ымалы сорап ондырысыны