Бастауыш сыныптарда информатика сабаына дайындалу жне оны жоспарлау.
Сабаа дайындыты жанама трдегі жне тікелей деп бледі. Малімні сабаа жне жалпы оытушылы іс-рекетке жанама трдегі дайындыы – бл барлы адамды мдениетті кпмаыналы ерекшелігінен туындайтын, ажетті білімді жинатаудан ралатын траты жне здіксіз рдіс. Себебі, жалпы мдениет – бл педагогикалы мдениет пен педагогикалы шеберлікті негізі.
Курсты немесе оны блімдерін оытуа тікелей дайынды оу бадарламаларын, оулытарды, ралдарды, білім беру стандартыны талаптарын, осымша ылыми жне танымал дебиеттерді жне озы педагогикалы тжірибені тере оып-йренуден ралады.
Малімні тікелей дайындыыны наты нтижесі болып олармен жасалан жоспарлы жаттар табылады. Ішкі жатта – жмыс жоспарында – курстаы таырыптар тізімі жалпы сааттар санымен жне оларды оып-йренуді кнтізбелік жоспары уаытымен крсетіледі. Таырыпты оып-йренуге дайынды барысында кнтізбелік жоспар растырылады, мнда барлы сабатарды таырыптары мен масаты аныталан, ажетті ралдары мен аспаптары, аымды баылау трлері – баылау, тест жне зіндік жмыстар белгіленеді.
Таырыпты жоспарлау сабатар жиынтыын жйеде трлендіреді, рбір жеке сабаа малімні барлы келесі дайындыын йымдастырады жне оушыда таырып туралы бтіндей тсінік алыптастыру масатын иеленеді.
Малімні з дайындыыны орытынды кезеі болып сабаты жоспарлау табылады. Сондай-а, жылдар бойы жинаталан тжірибеден бл жмысты жасау салыстырмалы трде йренбелі, сабаты толы жоспарыны ажеттілігі рашанда малімге байланысты болады. Малім саба жоспарында сабаты таырыбы мен масаттарын жазады. Олар кп аспектілі болуы ммкін — білімділік, трбиелік, дамытушылы. Бл жатты аидалы бліктеріні бірі — оу уаытын саба кезедеріне лестіру. Саба жоспарында оу апараттарын жне апараттарды тасушылар, сабаты йымдастыру тсілдері, зіндік жмыстар мен й тапсырмаларыны трлері мен толытырулар крсетіледі. Жоспарды жоары сапасы саба барысындаы ртрлі даму ммкіндіктерін арастыруы, яни оны вариативтілігі.
Жоспар — бл малімді кп нрсеге міндеттейтін жат. Сонымен атар, шыармашыл малімні арсеналынан тосыннан шыару жадайы болуы ммкін: нормативті саба барысынан ауыту рашан ммкін, осындай трдегі ауытуды малімдер саба жоспарына енгізбеген жадайларда ралсыз жасауына болмайды.
Болаша бастауыш сынып малімдеріні алдында тратын маызды міндеттер таырыпты жоспарлар, кнделікті саба жоспарларын жасай білуді дамыту, сабатарды ткізу жне талдау болып табылады. рбір малім зіні кнделікті жмысында білімділік, дамытушылы жне трбиелік міндеттерді шешеді. рбір наты оу пні шін бл міндеттер байытылан формада пн бойынша оу бадарламасында тжырымдалан. Малімні жмысы барлы оны оу-трбиелік іс-рекетін наты жоспарлау негізінде трызылады. Студенттерді бастауыш сынып информатика пні бойынша жылды, таырыпты жне саба жоспарларымен танысуы керек. Содан кейін бастауыш сыныпта информатикадан пайдаланылатын оу жне дістемелік ралдар, осымша дебиеттер, бадарламалы амтумен танысулары ажет. Одан кейін оытушымен бірлесе отырып таырып атаулары крсетілген зіні таырыпты жоспарын; рбір таырып бойынша сабатар жйесіні жалпы дидактикалы масаттарын; сабатар таырыптары, оларды типтері, оытуды жалпы дістері, жабдытар, малім мен оушыа арналан негізгі апарат кздерін растыруы керек (Кесте 1).
Таырыпты жоспарлау Кесте 1.
| Таырыптар атауы, сабатар атауы мен нмірі | Сабатар жйесіні жалпы дидактикалы масаты | Сабаты типі | Оытуды жалпы дістері | Жабдытар жне негізгі апарат кздері (малім мен оушыа арналан) |
дебиеттерде берілген таырыпты мазмндалуын оып-йренген кейін оулытар мен оу ралдары негізінде берілген блім бойынша «Базалы ымдар» кестесін толтыру ажет (Кесте 2).
Базалы ымдар Кесте 2
| ым, оны анытамасы | Пнішілік байланыса мысалдар | Пнаралы байланыса мысалдар | Оытуды дістері мен ралдары |
Осыдан кейін берілген блім бойынша сабатарды толы жоспарлары жазылады:
саба №;
оны масаты
міндетттері (білімділік, дамытушылы жне трбиелік);
сабаты типі (жаа материалмен таныстыру бойынша саба; оып-йретілгенді бекіту бойынша саба; білім, білік жне дадыны тексеру сабаы; оып-йретілген материалды жйелеу мен жалпылау бойынша саба);
уаыт бойынша сабаты негізгі кезедерін лестіру;
мазмны;
базалы ымдарды алыптастыру кезедері (ымды енгізу; берілген ым сынылан мысалдар келтіру; ымны маызды жне маызды емес белгілерін ерекшелеу; маызды белгілеріне негізделген ымды анытау);
оыту дістері: ауызша (жеке, фронтальды) немесе жазбаша (зіндік, баылау жмыс, информатикадан сын жмысы), срау; дріс, тсіндіру, проблемалы тсіндіру, гіме, сйлесу, сйлесу элементтерімен гіме, апарат кздерімен зіндік жмыс, жаттыу, рлдік ойындар, кдімгі жне ойынды формада жаттыулар мен тапсырмалар орындау жне т.б.;
жмыс тсілдері: схемалар жасау, кестелермен жмыс, оулыты мтіндерімен жмыс жне т.б.
рылан сабатара демонстрациялы жне дидактикалы электронды материалдарды дайындау (немесе тадау) ажет.
Малімні жаа сабаа дайындалуы 2-ден 3 саата дейінгі уаытты алады, сонымен атар бадарламалы амтуды мегеруге тура келсе, онда дайынды едуір заа созылады. Студентке сабаа дайындалуа бдан да кп уаыт жмсауа тура келеді. Саба сапалы болуы шін бл уаыт алдын ала жоспарлануы ажет.
Сабаты жоспарын жасауа кіріскенде жеке сабатарды жоспарланатын міндеттері информатика бойынша оып-йретілетін таырыпты жалпы міндетіні рамдас блігі ретінде болуы ажеттігін есте сатаан жн. Сабата шешілетін білімні компоненттері осы немесе баса бтіндей міндетті шешілу блігін амтамасыз етуі ажет. Жеке сабатарды наты міндеттері басалармен зара байланысты арастырылуы ажет.
Сабаты кнделікті жоспарын ол тек оушылара белгілі бір білімді хабарлауа, біліктерін дамытуа ммкіндік беріп ана оймай, сонымен бірге оларды беріктігін амтамасыз ететін, кейбір біліктерден дадылар «жасауа» ммкіндік беретіндей трде растыру ажет.
Жеке сабатарды жоспарларын растыруда материалмен танысу барысында ойлану рекетіні белсенділігі жоарылайтынын ескеруі ажет. Оушылар бірден берілген материалды тере тсінуге кмектесетін наты тапсырмаларды орындайды жне сонда ана келесі шарттар орындалады: 1) ойылан тапсырма оушыларды кш жігерін белгілі бір ойлану тсілін пайдалануа баыттайды; 2) оушылар осы тапсырманы орындауа ажетті білімдерді жне берілген тсілдерді олдану дадыларын игереді; 3) бл тсіл материал мазмнына сйкес келеді жне аншалыты лкен лшемде сйкес келсе, соншалыты рекетті белсендіреді.
Жеке сабатарды жоспарлауда сабаты келесі рылымды бірліктерін пайдалануа болады:
1. Сабаты басталуын йымдастыру.
2. Бар білім, білік жне дадыларды анытау.
3. Оып-йретілетін материалмен жмыс.
– Жаа материалмен танысу.
– Жоспарланан білім дегейімен амтамасыз ету (айталау, білім мен білікті жетілдіру жне олдану).
4. Білімді жйелеу жне жалпылау.
5. й жмысын йымдастыру.
рбір сабаты жоспары мият жасалуы ажет, сонымен атар дидактикалы материал дайындалуы, тапсырмалар ойластырылуы ажет. рбір сабаты жоспарында оытуды формасы мен дісін, оу рекетін йымдастыру формасы, малім жне оушы іс-рекетіні формасы мен баылау ралы крсетілуі ажет.
Таырыпты жне саба жоспарларын растыруда ртрлі дістерді олдану ажет, сонымен атар оларды ауыстырып отыру керек.
Пропедевтикалы курста информатиканы оыту шін абылдау мен алашы бекіту кезеінде сйлесу, гімелеу, тсіндіру, оытушылы мультимедиялы бадарламалар; мегеру мен айталау кезеінде – дптермен жмыс, тренажерлар, жаттыулар, тірек конспектілері, ойындар; шыармашылы жмыс кезеінде – жобалар, ойындар олдану ажет. рбір сабаты жоспарын жасауда оушыларды жеке ерекшеліктерін есепке алып жоспарлау ажет.