Гравитациялы кштер. Бкіл лемдік тартылыс заы.
Бл за массалары m1 жне m2 араашытытары r болатын екі денені зара серлесу кшін анытайды.
F = G 
, (2.5)
мндаы G = 
– гравитациялы траты.
Жер бетіндегі ріс. Жер радиусын Ro, ал оны бетінен массасы m денеге дейінгі араашытыты h деп белгілейік жне h<< 
Ro болсын.Сонда ауырлы кші тмендегідей аныталады.
, (2.6)
мндаы М – Жер массасы.
Ауырлы кшін биіктікке туелсіз траты деп алса, онда
, (2.7)
мндаы 
– Жер бетіндегі еркін тсу деуі.
Серпімділік кші. Гук заы. Кш сер кезде кез-келген наты дене деформацияланады, зіні формасымен клемін згертеді. Егер кш сері тоталаннан кейін, дене зіні бастапы формасымен лшемін сатаса, онда деформация серпімді деп аталады.
Тжірибе крсеткендей аз деформациялар кезінде серіппені заруы 
, сер етуші кшке ~F пропорционал екендігі аныталан:
. (2.8)
Пропорционалды коэффициент k-серіппені атадыы деп аталады.
Серпімділік кшімен деформацияны пропорционалдыы Гук заы деп аталады.
Бкіллемдік тартылыс кші крінісіні бірі – денелерді Жерге тартылу кшін ауырлы кші деп атайды жне оны Fа рпімен белгілейді.
Ал салма бл денені баса бір денеге серін крсететін кш.
| шарты | Формуласы | Нтижесі | озалыс атауы |
| а=0 | P=mg | Салмаы згермейді | Біралыпты немесе тыныштыта |
| а деумен тмен озаланда | P=m(g-а) | Салмаы нольге те болады | Салмасызды |
| а деумен жоары озаланда | P=m(g+а) | Салмаы артып кетеді. | Асын салма |
арышты жылдамдытар — жасанды денелерді (жерден) бастапкы шу жылдамдыы: біріншісі — 7,9 километр/сек., екіншісі — 11,2 километр/сек., шіншісі — 16,7 километр/сек. Жерді тартылыс кшін теестіріп, ракетаны жер орбитасын айналып жруі шін оан жер бетінде бастапкы жылдамды беру керек. Ол — 7,9 километр/сек. (шебер жылдамдыы). Ракетаны шу биіктігі артан сайын айналуды бастапы жылдамдыы кемиді (200 километр шу биіктігінде — 7,9 километр/сек-ке дейін, 1000 километр биікте — 7,3 километр/сек-ке дейін). йткені жерді тартылыс кші азаяды. Жер бетіндегі бастапы жылдамдыты 7,9-дан 11,2 километр/сек-ке дейін арттырса, ракета эллипс трізді орбитада шады, оны бір бйірі жерді орталыында болады. Жылдамды шебер жылдамдыынан артан сайын, эллипс сорлым созылыы болады. Жер бетіндегі жылдамды 11,2 километр/секундке жеткенде, ракета жерді тартылыс кшін женіп, жасанды планетаа айналады. Жер бетіндегі бастапы жылдамдыы 16,7 километр/секундке жетсе, ракета Жерді де Кнні де тарту кшін жеіп, кн жйесіні шеберінен шыады.
Формуладаы тратыларды орындарына ойып есептегенде бірінші арышты жылдамды V1 7,91 км/c болады.
2) Жерді еркін тсу деуі (g=9,8 м/c²) арылы да бірінші арышты жылдамдыты анытай аламыз.
шінші космосты жылдамды - одан рі жоарылатан кезде дене Кннін тартылысын жеіп, Кн жйесінен шыып кететін жылдамды.