Креатинурия, тзілуі, жануар орган кретинні тадыры.

Креатин блшы еттерде жоары энергетикалы ослыс-креатинфосфатты тзілуіне ажет.Креатин синтезі 2 кезеде 3 амин ышылы;аргинин глицин жне метионинін атысуымен теді.Биректе глицинаминодитрансфераза серінен гуанидин ацетат тзіледі.рі карай гуанидин ацетат бауырга тасмалданады.Мнда ол метилдену реакциясы теді.Креатинин ан айналымы арылы блшыеттер мен ми жасушаларына теді. Мнда одан жоары энергетикалы осылыс креатинфосфат тзіледі. Бл реакция оай айтымды жне креатинкиназа ферментімен католизденеді.Фермент жасушаларды цитозоль мен митохондрияларында кездеседі, оны мше таламдылыы бар.Креатинфосфат жмыс жасайтын блшыкеттерді бастапы кезде энергиямен амтамасыз етуде маызды ызмет атарады.Ферментсіз дефосфорлануды нтижесінде негізінен блшыкеттерде креатинофосфат креатинге айналады, ол зрмен блінеді.Креатинурия- Креатинні зрмен кп шыуын айтамыз. Креатинурия - миопатиялар, блшыетті прогрессияланан дистрофиясы кезінде байалады. зрде креатинні пайда болуы гипертиреоз кезінде, аддисон ауруы кезінде, антты диабет кезінде, инфек аурулар, кйіп алу, белокты ашыу, ызыл волчанка жне Е витамині жетіспеген кезінде байалады.

6. Днекер тінні химиялы рамыны, рылысыны, алмасуыны ерекш.

Днекер тін жануар тектес азада е кп таралан ткань, оларда клеткааралы зат жне ерекше фибрилярлы талшытармен атар фибробластар жіне оларды трлері(остеобластар, хондробластар, кератобластар т.б), ретикулациттер, мезенхималды жне жуан клеткалар бар. Днекер т-ні клеткалары базалды мембраналармен байланыспайды,олар клеткааралы затта тікелей зінде орналасады немесе орын ауыстырады. Клеткааралы матриксты маманданан блігі базальды мембраналар болып табылады. Днекер тінні ерекшелігі клеткалар арасында лкен аралытарды жне соан сйкес клеткааралы затты кп млшерде болуы. Д.т ні клеткааралы матриксіні негізгі ызметі-клеткаларды пролиферациясы мен дифференцировкасына жне тіндер каркасын руа, мшелерді формасын тзуге жне сатауа атысу. алыпты жадайда клеткааралы зат гель трінде болады жне протеогликандардан, гликопротеиндтерден жне бос гликозамингликандардан трады.Днекер тінні тріне байланысты фибриллярлы элеменнтер 3 трлі талшытар трінде болады: коллагенді, эластинді жне ретикулярлы талшытар.Днекер тіні химиялы рамы крделі, ш трлі компоненттен трады;

1.Фибрильді акуыздар;колаген,эластиннен

2.Акуыздар мен гетерополисахаридтерден тратын гибридті молекула протеогликандардан трады.

3.Крлымдык гликопротеин-фибронектиннен трады.

7.Коллагеноз кезінде оксипролинурия.Жас лайан сайын днекер тканінде гликозамингликандарды, протеогликандарды жне гликопротеиндерді санды млшері, сапалы рамы згерістерге шырайды.Теріде гиалурон ышылыны млшері тмендейді, коллагенді фибриллаларды млшері артады. Коллаген I сіресе атеросклеротикалы тйіндерді алыптасан жерінде те кп жинаталады. Артериялар абырасында коллаген ІІІ коллаген І -ге ауысады. Жас лайан сайын сйектерде коллаген I-ді орнына коллаген III жинаталады, ол сйектерді сыныштыыны артуына келеді. Гиалурон ышылы мен хондроитинккірт ышылыны атынасы згеред, бл клетка аралы затты ткізгіштігіні бзылуына келеді.

8. Сйек тініні химиялы рам. ерекш. Сйек тканіні хим. рамы, фукциясы, зат алмасу ерекшеліктері.

Сйек ткані зіні биологиялы ызметіне сйкес беріктігі мен тыыздыымен ерекшеленеді. Сйек ткані азаны ішкі ортасыны гоместазын сатауа атысады. Сйек тканіні клеткааралы матриксі органикалы ж/е минералды осылыстардан ралан. Органикалы заттар коллагнді талшытар, альбуминдер, ферменттер, гликоген, липидтер, органикалы ышылдар трінде болады. Минералды заттар рамында Са ж/е фосфаттардан баса элементтер бар.

Сйек тканніні барлы компоненттері немі жаарып ж/е айта рылып отырады: сйекті органикалы ж/е минералды заттары немі ыдырап ж/е синтезделіп отырады. Сйек тканіні клеткаларыны ішінде остеобластар мен остекластар басым болады.

Сйек ткані блшы ет бекитін каркас, рі оранышты ызмет атарады. Денені арауы, озалыс имылын амтамасыз етеді. Неорганикалы осылыстарды депосы.

Са- 99%

P- 87 %

Mg- 50%

NA- 46% сйекте жиналады.

Зат алмасуы: глюкозамингликандар – оранышты, механикалы ызмет атарады. Су ж/е электролиттер алмасуына атысады. Плазмалы альбумин сйек тканінде гормондарды катиондарды тасымалдау шін олданылады.

Пирофосфотаза минералдану процесіне атысады, глюкопротеидтер сйекті минералдануына суне дамуына атысады. Сйек тканіні химиялы рамы.Сйек ткані днекер тканні бір трі болып табылады жне сйекті рылымы мен ызметін анытайды.Сйек ткані зіні биологиялы ызметіне сйкес беріктігі мен жне тыыздыы мен ерекшеленеді.Бл асиеттер сйекті клеткааралы затыны рамында минеральді осылыстарды кп млшерде болуымен байланысты.Минералды заттарды негізінен калций мен фосфаттарды,сйек ткані азаны ішкі ортасыны гомеостазын сатауа атысады.Сйек тканіні кп блігі клеткааралы матрикс, ал аздаан блігі клеткалы элементтер трінде болады.Сйек тканіі барлы компоненттері немі жаарып жне айта рылып отырады,сйекті органикалы жне минералды заттары немі ыдырап жне синтезделіп отырады.Сйек тканіні клеткаларыны ішінде остеобластар басым болады.Остеобластарда клеткалара тн барлы компоненттер болады жне коллаген,гликопротеиндер мен глюкозаамингликандарды синтезіні кшті аппаратымен ерекшеленеді.Ересек адамны сек тканінде 1200г калций ,530г фосфор,11г магний бар,блардан баса секте микроэлементтер де бар. Сек тканіні рамында секті згешелік ызметтері мен рылымды йымдастыын амтамасыз етуге ажетті белоктар коллаген, альбуминдер мен гликопротеиндер бар.Сек коллагеніне лизинді жне оксилизинді алдытарды бос топтарыны кп млшері,сонымен атар молекулаа теріс заряд беретін моноаминотканіні аминышылдарды кп млшерде болуы тн. Секті тканні альбуминдері коллагенді емес белоктарды негізгі блігін райды жне иммунологиялы асиеттері бойынша ан сарысуыны альбуминдеріне сас болады.Секті альбуминдері гормондарды ,минералды жне баса да заттарды ан аымыны секке жеткізілуін амтамсыз етеді. Сек тканіні айта тзілу процесі шін органикалы негізгі коллагенді фибриллалар синтезделуі жне олар минерализациялануы ажет.Осы процесстерді барлыындада остеобласттар негізгі рол атарады.

9. Тіс тканіні хим. р. ерекш. Адамда тістерді 2 рет алмасуы жреді.Алашында онда ст тістері пайда болады(cтті атардаы 20тіс),біртіндеп олар траты тістермен алмасады (траты 32 тістер). Тісті органыалы заттары белоктар,нулеин ышылдары ,липидтер,кмір-сулар,органыкалы ышылдар жне витаминдер трінде болады.Тіс тканіні белоктары коллеген,протеогликандар,глико протеитер,фосфопротеидтер,остекальцин, альбуминдер жне глобулиндер трінде болады.Тісті жне сйекті негізгі белогы -коллеген болып табылады. Тісті алыпты дамуы мен ызметі шін A,D,E,K,C жне P витаминдері ажет.Эмаль- азаные атты ,ан тамырсыз ткані болып табылады.Олдентинді,пулпаны кез келген серден сатайды.Эмальда бейорганикалы субстанция -93,7%, су-2,3%,органыалы заттар 4%болады.Эмальды минералды заттары 41элементтерден трады.Эмальды сырты абатында фтор,орасын,темір,ал натрий,магний,карбонаттар аз.Эмаль барлы баытта ткізгіш. Дентин- тісті негізгі блігін райды.Бл ан тамырынсыз,остеобластарды тарматары -скіндермен толтырылан ткань.Дентин ттікшелерінде дентинді сйыты аында болады. Эмальа араанда дентинде суды млшері 5-6есе кп.Органыалы заттар кп,ал минералды заттар аз.Дентинні органыалы матриксы коллеген жне коллеген емес белоктар трінде болады.Кариес кезінде коллегенді емес белоктары згереді. Пульпа тісті кп тканьды блігі,кбінесе днекер тканінен трады.рамында клеткааралы зат бар жне онда талшыты рылымдар,одонпластар,фибробластар орналасанболар дентин мен эмаль тзілуіне атысады.Пульпа жасы дамыан торы жне митохондриялары кп болуымен ерекшеленеді.Пульпаны талшыты рылымы коллеген трінде болады