Малды теміржолмен тасымалдау

Малды тасу шін жасалан вагондарды ішінде су беретін науа, лкен-ірі малдарды байлайтын шынжыр т.б. саймандар болады. Вагондар бір ярусты (ірі ара мал жне жылы) екі жне ш ярусты (са мал жне стар) болады. Вагондара малды артар алдында, одап тазалайды жне ысты (60-70⁰) сумен жуады.

Стансаа келінген малдарды темір жол ызметкерлеріні малдрігері таыда арайды. Ол мала берілген жаттармен танысады, малдрігерлік кулікте крсетілген мал басын келінген малды санымен салыстырады. Мал басы абысса жне ауру мал байалмаса, лген мал болмаса, барлы малды тсіретін орына жібереді.

Малды тсіріп - артатын жерге, оларды кнні жарыында, артуа 2 саат аланда келінеді. Малдарды оршауа жайастырып дем алдырады, 2 сааттан кейін мал дрігері арайды. Ауру, ауруа бейімделген жне ары малды вагона артуа рсат берілмейді. Тасу жаттары болмаса, онда малдар артуа жалпы жіберілмейді.

2 сурет - Мал тасымалдау вагоны

Малды 2- білікті вагона мынадай есеп бойынша артады: ірі ара мал-ересек-8-12, жас мал 12-14, тірілей салмаы 120 кг бзаулар 18-20, ой жне ешкі 40-50 бас. Салмаы 30-60 кг шоша 30-40, 60-80 кг 25-30, 80-100кг–22-25, 100-150кг 14-24, 150 кг жоары 10-14 бас. Жылылар саны 8 ден аспауы керек. Трт білікті вагона артыланда, жоары крсетілген сандар 2 есе кбейеді.

Ірі араны вагондара екі тсілмен жайастырады: зыннан жне клденеінен. зындыынан жайастыранда - малды екі атара ойып, бастарын екі есік арасындаы алашаа аратады. Алаша жретін жол болып есептелінеді. Клдене жайастыранда малды басы зын абыраа арап трады. ай тсілмен жайастырылса да, малдар біртіндеп жатып дем алуын ескерген жн. зындыынан жайастыру - малды шайалысын азайтып, оларды жараланбауын амтамасыз етеді жне де азытандыру, суару, арау жмыстарын жеілдетеді. Малдар жаа жадайа тез йреніп жерсінеді, азыты жасы жеп, оларды одылыы тмендемеуіне серін тигізеді. Алайда, блай жайастыранда бір вагона 2 мал кем сияды. Бір вагона ртрлі малды артуа болмайды. ССонымен атар, бір вагона бір атара ба мен сиырды, ошар мен аналы ойды оюа рсат берілмейді. Егерде оларды бір вагонда тасу жадайы болып алса, онда бірінен – бірін татаймен арасын бледі.

Малды азытандыру шін жолсеріктер азыты мына есеппен алады: ірі араны 1 ц тірілей салмаына 4,5 кг пішен, ой жне ешкіге 5,5 кг пішен, шошаа 2,5 кг рама жем.

Орташа аланда бір рет суару шін, бір баса шаанда ірі араа 10-15 л, жас мала 8-12 л шоша, ой жне ешкіге 1,5-2 л су керек.

Келіп жеткеннен кейін, вагоннан малды тсіру орнына келгеннен бастап, 6 сааттан аспауы керек. Е бірінші сау, сосын ауыран (ондайлар болса) малдарды тсіреді. Бір малды тсіру шін 30 минут уаыт блінеді. Азыты алдыын ет комбинатына табыс етеді, ал баса саймандар шаруашылыа айтарылуы тиіс.

сты теміржолмен тасымалдау. сты теміржолмен тасыанда ара малды таситын екі жне трт білікті вагондарды пайдаланады, оларды алдын ала кір - ыластан тазалап, дизенфекция жасайды. Оларды артар алдында жасы мен одылыына байланысты жіктейді.

Нашар жне тмен оды сты союа, артуа рсат бермейді. Тауыты тасыанда е одысы-стандартты торлар, клемі 90х35х35 жне 90х20х30 см, астыы татайы тгелдей, абырасы 5-6 см келген ашытыпен жасалынан.

Тауыты клеміне арай бір тора 18-24 бастан сыйызады. йректерге арналып жасалан торларды клемі 150х50х50 см, сыйуы 10-12 бас. аздара, клемі 180х70х70 см тор олданылады, сыйуы –6-7 бас.

Теміржолмен тасуды мала серін тигізуі:

1 Тым тынышсызданады жне стресс жадайы пайда болады.

2 Вагонны ішіндегі ауада ртрлі зиянды газдарды млшерден тыс жоарылап кетуі. Норма бойынша кмірышыл газы ауада 0,25-0,30 %, яни 2-3 мл/л, аммиак 0,02 мг/л, кміртегі 0,01 мг/л аспауы керек.

3 Температурасы мен ылалдыы орташа боланы жн.

4 Кейбір жадайларда малды суыта тасыанда, алтырау (лихорадка) ауруы пайда болуы ммкін, оздырышы флиьтрующий вирус.

5 Ішек - арын ауруы, іш кебу, тыша, ештен азы тпей алу т.б. болуы ммкін.