Таырып 8. Ебек процестерін йымдастыру дістері жне нормалау
Сра:
1. олмен істелетін ебек процесстерін йымдастыру жне нормалау.
2. Машиналар мен аппараттармен істелетін ебек процесстерін йымдастыру жне нормалау.
3. Кп станокта ызмет крсету
4. Тасынды ндірісті йымдастыру
1. олмен істелетін ебек процесстерін йымдастыру жне нормалау
олмен істелетін операциялара уаыт жне нім ндіру нормасын белгілеу шін операцияны раушы элементтерді мазмнын, оларды орындалу тртібін, олданылатын рал жабдытарды, оларды жмыс орнына орналасуын мият зерттеу ажет. Уаыт нормасын бекіту шін шикізатты бірыай болуын амтамасыз ету ажет.
Уаыт нормасы Нвр = Тсм / Нв
нім ндіру нормасы Нв = (Тсм – Тпз – Тобс – Тотд – Тлн - Тпт) / toп
Расценка P = Tcт. ч * Hвр. Р = Тст. д * Нв
Тст. ч, Тcт. д – сааты жне кндік тарифтік ставка.
нім ндіру нормасын есептеу шін Тпз, Тобс, Тотд, Тлн, Тпт – жмыс кнін фотографиялау кмегімен, ал оперативті уаытты хронометраж кмегімен анытайды.
2. Машиналар мен аппараттармен істелетін ебек процесстерін йымдастыру жне нормалау.
Машиналар мен аппараттар жмыс істеуіне байланысты 2-ге блінеді.
зіліспен жмыс істейтін машиналар. зіліспен жмыс істейтін машиналар мен аппараттарды нім ндіру нормасы смена ішіндегі оларды жмыс затыына, жмыс циклыны затыына жне бір жмыс циклында ндірілетін жартылай фабрикат пен дайын нім клеміне байланысты. Машиналар мен аппараттар жмыс циклы - тиеу уаытынан, шикізатты материалды жне жартылай фабрикаттарды деу, сер ету уаытынан, дайын німді тсіруге жмсалан уаыттардан трады.
Бір машина мен аппарат жмысындаы нім ндіру нормасын машинамен аппаратты 1 жмыс циклында ндірілген нім млшерін сменадаы циклдер санына кбейтіп анытайды.
зіліспен істейтін 1 машина мен аппаратты жмысындаы нім ндіру нормасы.
Нв = (Тсм – Тпз – Тобс - Тлн) В / Тц
В – 1 жмыс циклындаы нім ндіру клемі.
Тц – машина мен аппаратты 1 жмыс циклыны затыы.
Егер дайындау-орытындылау, ызмет крсету, жеке ажеттіліктер уаыты жобаланбаса нім ндіру нормасы
Нв = Тсм * В / Тц
Тц = Тз + Т + Тв
2. здіксіз жмыс істейтін машиналар мен аппараттарды нім ндіру нормасы жабдыты техникалы німділігіне байланысты
нім ндіру нормасы.
Нв = Ач (Тсм – Тпз – Тобс – Тлн – Тпт)
Ач – 1 са зіліссіз жмыс істейтін машина мен аппаратты техникалы німділігі.
Егер бір жмысшы немесе жмысшылар тобы 1 машинадан кп машинада жмыс істесе нім ндіру нормасы.
Нв = Ач (Тсм – Тпз – Тобс – Тлн - Тпт) * Но
Но – ызмет крсету нормасы.
Кп станокта ызмет крсету бір жмысшыны немесе бригаданы бір уаытта бірнеше машинаа, аппарата, станока немесе станокта жмыс істеуі.
toп = tмc + tз,
tз – жмысшыны жмыс уаыты
tмс – жмысшыны атысуынсыз 1 машинаны здіксіз жмыс істеу уаыты.
Жмысшыны осы машинаа ызмет крсетуге кеткен жмыс уаыты
tз = tв + tвп + tн + tп
tв,tвп –
tн, tп – машина жмысын активті баылау уаыты жне 1 машинадан басасына бару уаыты.
Кп станокта жмыс істеуді негізгі шарты
tмс > tз, осы жадайда ана машиналарды тотап алуы болмайды.
tз – барлы алан машинада жмысшыны жмыс уаыты. Егер tмс, tз кіші болса, жмысшы баса машиналара ызмет крсетуге лгермейді. Егер жмысшы машинаа цикл аяында, келесі цикл басында бір рет барып ызмет крсетсе, бндай машиналар бір рет ызмет крсетілетін деп аталады. Цикл ішінде бірнеше рет ызмет крсетілуі ажет машиналар кп рет ызмет крсетілетін машиналар деп аталады.
Барлы ызмет крсетілетін машиналарда бірдей операциялар орындалса цикл затыы tц = tмс + tз, бір рет ызмет крсетілетін здіксіз жмыс істейтін бірдей машиналара ызмет крсету нормасы
Но tмс / tз + 1
Мысал tмс = 6 мин, t = 3 мин
Но =6 / 3 + 1 = 3 tц = 6 + 3 = 9 мин
Машиналар саны,
Тц = 6
Егер tз = 3 мин жмысшыны жмыс уаытын 0,3 мин келесі машинаа ауысуа кетсе
Жмысшыны рбір циклдаы зілісі
tпер = tмс – (Но - 1) * tз
tпер = 6 – (3 - 1) * 3 = 0
Машинаны тотап тру уаыты
tпр = Хtз (Но-1) - tмс
tмс= 8 мин, tз = 3 мин
Н = 8 / 3 + 1 = 3,6 егер Но=3 деп алса рбір циклдаы жмысшы зілісі
tпер=8- (3-1) * 3 = 2 мин
ал егер Но = 4 деп алса, онда рбір машина
tпр=3 * (4-1) – 8 = 1 мин тотап трады.
Цикл ішіндегі 1 жмысшыны ызмет крсете алатын машиналар саны жмысшыны жмыс істеу коэффициентін анытайды.
Тасынды ндіріс зара байланысан операцияларды ыраты айталану негізінде ндірісті йымдастыру формасы. Операциялар технологиялы процесс жйелілігімен орналасан маманданан жмыс орындарында орындалады. Тасынды ндіріст принціптері тура длдік, мамандану, здіксіздік жне ыратылы. Тура длдік прнинцпінде жабдытар мен жмыс орындарын технологиялы процесс жйелілігімен орналастыру арастырылады. Бл ебек заттарыны ндіріске ыса жолмен озалуын амтамасыз етеді жне операцияны орындауды траты арынын бір алыпты стауа серін тигізеді.
Тасынды линияларды мамандануы дегеніміз бір немесе бірнеше технологиялары сас німдерді дайындау (бтелкелерге стті ю линиясы).
здіксіз принцпі ебек заттарыны операциялар бойынша тез тотаусыз озалыста болуы.
Ыратылы принцпі рбір жмыс орнындаы барлы операцияны ыраты айталануы кезінде крінеді. Тасынды линия – тасынды ндірісті йымдастыруды бір формасы. Тасынды линия дегеніміз технлогиялы процесс жйелілігімен орналасан маманданан жмыс орындарыны жиынтыы. Механикаландыру дегейіне байланысты олмен істелетін, механикаландырылан, автоматтандырылан тасынды линиялара блінеді. олмен істелетін тасынды линияда негізгі операциялар олмен орындалады, мндаы операциялар шикізатты ерекшелігіне байланысты механикаландыруа келмейді. Механикаландырылан тасынды линияда технологиялы операциялар адамны тікелей атысуымен машина кмегімен орындалады. Автоматтандырылан тасынды линия – зара байланысан машиналарды, аппараттарды, клік ралдарыны, басару приборларыны жне басару пультіні жйесі, німді дайындаудаы операция циклын технологиялы жйелікпен автоматты трде орындайды.
Тасынды линия ыраы – бір бірінен кейін ндірілетін 2 німні арасындаы уаыт аралыы
R = Тсм – Тотд / N
R - тасын ритмі, са.мин.сек. N - сменалы тапсырма, дана, масса бірлігі. Мысалы смена затыы 420 мин шошаны союды, сменалы тапсырмасы 1000 бас
Тотд = 30 мин R = (420-30)*60/1000=23,4 сек
Операция ыраы - 2 жартылай фабрикатты немесе дайын німді шыару арасындаы минимальды уаыт
Rоп=t oп / n
n-жмысшы саны.